Kimyo tarixi predmeti nimani o’rganadi

46. Kimyodan yozilgan birinchi darsliklar töğrisida maʼlumot bering.
Qadimgi Misrda birinchi bo’lib kimyoviy yo’l bilan oltin olib u hamma narsaning asosini tashkil qiladi deb qabul qildilar.Shu davrda kimyodan birinchi darsliklar paydo bo’la boshladi. Bular Mark Grenning “Olov haqida” (1250 yilda Konstantinopol) va Robertning “Alkimyo kompozisiyasi haqida” gi asarlardir. Metallarning klassifikasiyasidan tajribada qo’llanilish boshlandi. Keyingi rivojlanish davri rim katolik cherkovi Yevropada asosiy kuch bo’lib xalq orasida sexlar, savdogarlik uchun xonalar qurishi, katta shaharlarda esa yoshlarning Universitetlarda o’qiy boshlashlari bilan xarakterlanadi. Bu davr Yevropada “Salb yurishi” deb ataladi. Ularning maqsadi Quddusdagi xudoning qabrini egallamoq bo’ladi. Bunda asosan savdo rivojlandi va ular alkimyogarlarning asarlarini o’rganib - metallarning transmutasiyasi (tarqalishi) bilan shug’ullanish hamda Yevropada(XII – XV asr) ham tadqiqot izlanishlarni boshladilar.

47.Parasels
Yatrokimyo - alkimyoning uchinchi bosqichi bo’lib ularning asosiy maqsadi oltin izlash va dori izlashga qaratilgan edi. Bu vaqtga kelib Italiyada izchil rivojlanish vujudga keldi. Shvesariyalik Teo Frast Parasels (1493-1541 yil) alkimyoda yangi yo’nalish yaratib - organizmdagi kimyoviy funksiyalar garmoniyasini faqat kasallik buzish mumkin deydi. U Hg, Sb, Cu, Fe, As preparatlari, mineral kislota, vino spirti, sirka kislotasini sintez qildi va medisina amaliyotiga kiritdi. U alkimyogarlardagi 3 elementni materiyaning asosi – simob Hg, oltingugurt S va tuz deb, ular xuddi inson jismi, ruhi va qalbiga o’xshash bo’ladi deydi. Masalan: simob yetishmasa paralich, oltingugurt ko’p bo’lsa vabo, tuz ko’p bo’lsa oshqozon kasali kelib chiqishini ko’rsatdi. Bu davrda kimyo boshqa fanlarga nisbatan kam rivojlandi. Italiya olimi Galileo Galiley (1564-1643y) jismning yuqoridan yerga tushishi lozimligini va undagi fizikaviy eksperimentlarni matematika nuqtai nazaridan hisobladi va miqdoriy jihatdan o’lchashni fanga kiritdi. Bu tajribalar asosida qariyib 100 yildan keyin uning shogirdi ingliz olimi Isaak Nyuton “Matematikaning boshlanishi” (1687 y) kitobida harakat qonunlarini, ya’ni mexanika asoslarini yaratdi. U ham alkimyogarlarday oltin izladi. Lekin miqdoriy o’lchashlarni kimyoga tadbiq qilishi qiyin bo’ldi