Kimyo (5110500-Geografiya o’qitish metodikasi ta’lim yо‘nalishi talabalari uchun о‘quv qо‘llanma)

Mavzu yuzasidan savollar: 
1.
Uglerod qanday allotropic shakl o’zgarishiga ega? 
2.
Uglerodning kimyoviy xossalariga oid reaksiya tenglamalarini yozing. 
3.
Adsorbsiya nima? 
4.
Uglerod qanday birikmalar holida uchraydi? 
5.
Karbidlar qanday ahamiyatga ega? 
6.
Uglerodning birikmalarini o’rganuvchi kimyo bo’limi qanday 
nomlanadi? 
7.
Adsorbatlar nima? 
 
 
6-MAVZU: METALLARNING UMUMIY XOSSALARI. MINERAL 
MA’DANLARNING TUZILISHI VA TARKIBI 
 
Reja: 
1.
Metallar va ularning olinish usullari 
2.
Metallar korroziyasi to`g`risida umumiy tushunchalar.
3.
Korroziyaning asosiy turlari.
4.
Metallar korroziyasini oldini olish turlari.
5.
Qattiq qotishmalar.
 

---

Tayanch tushunchalar: 
metallurgiya, metallotermiya, gidrometallurgiya, 
magniytermiya, pirometallurgiya, aluminotermiya, ruda, cho’yan, po’lat, 
korroziya. 
Metallar tabiatda erkin holatda (yombi metallar) va, asosan, kimyoviy 
birikmalar holida uchraydi. Aktivligi eng kam bo‘lgan metallar yombi metallar 
holida uchraydi. Ularning asosiy vakillari oltin bilan platinadir. Kumush, mis, 
simob, qalay tabiatda yombi holida ham, birikmalar holida ham, qolgan barcha 
metallar (standart elektrod potensiallar qatorida qalaygacha bo‘lgan metallar) faqat 
boshqa elementlar bilan hosil qilgan birikmalari holida uchraydi. 
Tarkibida metallar va ularning birikmalari bor, sanoatda metallar olish uchun 
yaroqli bo‘lgan minerallar va tog‘jinslari 
rudalar
deyiladi. Metallarning eng muhim 
rudalari ularning oksidlari va tuzlaridir (sulfidlari, karbonatlari va h.k.). Agar ruda 
tarkibida ikkita va undan ko‘p metallarning birikmalari bo‘lsa, bunday 
rudalar 
polimetall rudalar
deyiladi (masalan, mis-ruxli, qo‘rg‘oshin-kumushli va 
b.) 
Rudalardan metallar olish — metallurgiyaning vazifasidir.