Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik

Topshiriq:
Diskont usuli orqali loyihaga kiritilgan investisiyalarni samaradorligini baholash zarur.


II. TALABALAR UCHUN USLUBIY KO`RSATMALAR
Muammo
Diskont usuli orqali loyihaga kiritilgan investisiyalarni samaradorligini baholash.

Vazifalar:
1. Diskont koeffisientini (Kd) aniqlang.

1. 
   Investisiyalarni qoplash muddatini va ushbu muddat davomida pul qiymatini o`zgarishini aniqlang.
   

3. «Azizbek» kichik korxona faoliyatining foydalilik koeffisientini aniqlang va olingan natija asosida investision loyihani samaradorligi bo`yicha xulosa qiling.

Echish algoritmi

1. Diskont koeffisientini (Kd) aniqlang.
Discount xozirgi paytdagi baholar bilan ularni qaytarish davridagi baholar o`rtasidagi farqlari yoki qimmatbaxo qog`ozlar nominali. Mohiyati, turli davrlarda investisiya sarflari va kelgusida firmaning ichki daromadlilik normalarini aniqlash davomidagi pul tushumlarini, ya’ni kapital mablag`larni qoplanish (qaytarilish) koeffisientidan iboratdir.
Pullarning yoki sarflangan mablag`larning “bugungi” va “kechagi” qiymatlari o`rtasidagi farqni hisobga olish uchun investisiyalarning qoplanishi hisob-kitob qilinayotganda kelgusidagi daromadlar diskont koeffisientlariga ko`paytiriladi. Diskont koeffisientlarining hisoblash quyidagi formula (1) orqali aniqlanadi:

bu yerda, K - pul qiymatining o`zgarish sur’ati (odatda, bank kreditlari bo`yicha o`rtacha foiz darajasida qo`llaniladi); T - investisiya ajratilgan vaqtdan boshlab o`tgan vaqt, kunlar.

2. Investisiyalarni qoplash muddatini va ushbu muddat davomida pul qiymatini o`zgarishini aniqlang.
Korxona harajatlarini qoplash muddati quyidagi formula (2) orqali hisoblanadi:

Harajatlarni Qoplash muddati

=

Boshlang`ich investisiyalar  Har yilgi pul daromadlari

3. «Azizbek» kichik korxonaning foydalilik koeffisientini aniqlang va olingan natija asosida investision loyihani samaradorligi bo`yicha xulosa qiling.
Foydalilik ko`rsatkichi sifatida, foydalilik koeffisienti deb ataluvchi kattalikdan foydalanish mumkin. U quyidagi formula (3) yordamida hisoblanadi:

Foydalilik koeffisienti

=

Ko`zda tutilgan daromadlar summasi  Ko`zda tutilgan harajatlar summasi

Ko`zda tutilgan daromadlar summasi - bu mazkur investisiyalashtirilayotgan loyihani amalga oshirish evaziga kelgusida olinadigan foyda xajmidir. Lekin u kelgusida kutilayotgan absolyut miqdorlarda emas, balki yuqorida ta’kidlangandek, diskont koffisientlari bilan to`g`rilangan holda yuzaga keladi. Boshqacha qilib aytganda, formulaning suratida so`mning bugungi qiymatida ifodalangan daromadlar summasi aks etadi.
Ko`rib chiqilayotgan investisiya loyihalarni amalga oshirish uchun sarflanadigan barcha harajatlar hajmi ham xuddi shunday hisoblanadi. Bu hisob-kitoblar bir necha yildagi investisiya loyihalarini amalga oshirishga qaratilgandir, agar investisiyalashtirish qisqa muddatlarga (3 oy, 6 oy yoki 1 yilga) mo`ljallangan bo`lsa, bunday holda harajatlar va daromadlarni diskontlashning hojati yo`q.
Foydalilik koeffisientiga asoslanib, agar koeffisient 1,00 dan yuqori yoki unga teng bo`lgan taqdirdagina investsiyalashtirilayotgan loyihalarni amalga oshirish maqsadga muvofiqdir.
Foydalilik koeffisientlaridan foydalanish - o`zining oddiyligi va qulayligi bilan ajralib turadigan usul bo`lib, yetarlicha asosli qarorlar (xulosalar) ni qabul qilishga yordam beradi. YAgona murakkabligi shuki, ko`zda tutilayotgan daromadlarni va investisiyalarni diskontlashtirish bo`yicha hisob-kitoblarni to`g`ri amalga oshirishdan iboratdir. Ayniqsa, u yangi ochilayotgan va ish boshlayotgan korxona va firmalar uchun juda foydalidir. CHunki ular olgan qarzlaridan tezroq qutilib, daromadlarini yanada ko`paytirishi, va natijada mablag` sarflashning eng foydali loyihalarini tanlash imkoniyatlarini yaratmoqlari zarur.