Kerakli texnik vositalar: Shaxsiy kompyuter. Kerakli dasturiy vositalar

Ushbu jadval hosil bo‘ladi.

YAqinla-shishlar (k)	x1	x2	x3
0	2	3	5	-	-	-
1	1,92	3,19	5,04	0,08	0,19	0,04
2	1,9094	3,1944	5,0446	0,0106	0,0044	0,0046
3	1,90923	3,19495	5,04485	0,00017	0,00055	0,00025

Bunda , , bajariladi. x=x⁽³⁾ CHTS ning taqribiy echimi.

Tenglamalar sistemasini iteratsiya usulida echish uchun Paskal algoritmik tilida tuzilgan dastur matni.

program iter_sis; uses crt;

label 1,2;

const n=3; {tenglamalar coni}

type

matrisa=array[1..n,1..n] of real;

vektor=array[1..n] of real;

var

a,a1:matrisa; x,x0,b,b1:vektor; eps,s:real; i,j,k:integer;

begin

clrscr;

for i:=1 to n do begin

for j:=1 to n do begin

write('a[',i:1,',',j:1,']='); read(a[i,j]) end;

write('b[',i:1,']='); read(b[i]);

end;

eps:=0.0001;

for i:=1 to n do begin

b1[i]:=b[i]/a[i,i];

for j:=1 to n do a1[i,j]:=-a[i,j]/a[i,i]

end;

for i:=1 to n do begin

x0[i]:=b1[i];

a1[i,i]:=0;

end;

2: for i:=1 to n do

begin

s:=0.0;

for j:=1 to n do s:=s+a1[i,j]*x0[j];

x[i]:=b1[i]+s;

end;

k:=0;

for i:=1 to n do if abs(x[i]-x0[i])

then begin k:=k+1; if k=n then goto 1 end

else begin for j:=1 to n do x0[j]:=x[j]; goto 2 end;

1: writeln('Sistemaning taqribiy yechimi:');

for i:=1 to n do writeln('x[',i:1,']=',x[i]:10:8);

end.
Topshiriq

1-masala. Berilgan chiziqli algebraik tenglamalar sistemalarini Kramer, Gauss va teskari matritsa usullari yordamida eching.

1. 2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

9. 10.

11. 12.

13. 14.

15.
2-masala. Quyida berilgan tenglamalar sistemalarini iteratsiya usuli yordamida =0,001 aniqlikda eching.

1. 2.

3. 4.

5. 6.

7. 8.

9. 10.

11. 12.

13. 14. 15.

Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Berilgan ayrim masalalarni analitik ko‘rinishda echish.
   
2. 
   Berilgan masalaning echish algoritmini blok-sxema ko‘rinishda tasvirlash.
   
3. 
   Turbo-Paskal muhitida dasturni kiritish.
   
4. 
   Dasturni kompyuter xotirasida saqlash va dasturdagi mavjud xatolarni topish va ularni to‘ѓrilash.
   
5. 
   Dasturni ishga tushirish va masalaning boshlanѓich ma’lumotlarini kiritib natijalar olish.
   
6. 
   Olingan natijalar tahlili asosida xulosalar qilish.
   
7. 
   Laboratoriya ishini rasmiylashtirish.
   

Topshiriqlarning bajarilishi:

1-topshiriq:

Berilgan masalarni paskal tilida Gauss usulida yechish:

Berilgan masalaning paskal tilida teskari matritsa usulida yechish:

2-topshiriq:

Berilgan tenglamalar sistemasini Paskal tilida iteratisya usulida yechish quyidagicha:

1-tenglamalar sistemasi:

2-tenglamalar sistemasi

Nazorat savollar:

1. 
   n ta noma’lumli n ta chiziqli algebraik tenglamalar sistemasining umumiy ko‘rinishini yozing.
   
2. 
   CHiziqli algebraik tenglamalar sistemasining yagona echimga ega bo‘lish shartini ayting.
   
3. 
   CHiziqli algebraik tenglamalar sistemasini Gauss usulida echish algoritmini keltiring.
   
4. 
   2- va 3- tartibli determinanatlarni hisoblash usulini ko‘rsating.
   
5. 
   CHiziqli algebraik tenglamalar sistemasini Kramer usulida echish algoritmini keltiring.
   
6. 
   Birlik va teskari matritsalarga ta’rif bering.
   
7. 
   Berilgan matritsaga teskari matritsaning mavjudlik shartini ayting.
   
8. 
   CHiziqli algebraik tenglamalar sistemasini teskari matritsa usulida echish algoritmini keltiring.
   
9. 
   Iteratsion jarayon deb nimaga aytiladi.
   
10. 
    CHiziqli algebraik tenglamalar sistemasini iteratsiya usulida echish algoritmini keltiring.
    

Xulosa

Men ushbu laboratoriya ishlarini tayyorlash davomida tenglamalar sistemasini Paskal tilida Gauss usulida, Kramer usulida hamda teskari matritsa va iteratsiya usularida ishlashni o'rganib oldim hamda amaliyotda qo'llab ko'rdim

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YXATI

1. 
   Isroilov M. «Hisoblash metodlari», T., "O`zbekiston", 2003
   
2. 
   Shoxamidov Sh.Sh. «Amaliy matematika unsurlari», T., "O`zbekiston", 1997
   
3. 
   Boyzoqov A., Qayumov Sh. «Hisoblash matematikasi asoslari», O`quv qo`llanma. Toshkent 2000.
   
4. 
   Abduqodirov A.A. «Hisoblash matematikasi va programmalash», Toshkent. "O`qituvchi" 1989.
   
5. 
   Vorob`eva G.N. i dr. «Praktikum po vichislitel’noy matematike» M. VSh. 1990.
   
6. 
   Abduhamidov A., Xudoynazarov S. «Hisoblash usullaridan mashqlar va laboratoriya ishlari», T.1995.
   
7. 
   Siddiqov A. «Sonli usullar va programmalashtirish», O`quv qo`llanma. T.2001.
   

Internet ma`lumotlarini olish mumkin bo`lgan saytlar: