|
5.
Pensiya jamg’armasi daromadlarini shakllantirish, pensiyani o’z
vaqtida moliyalashtirish va undan maqsadli foydalanish yuzasidan nazorat
qilish …
vakolatlariga kiradi
.
A.
Kuzatuv kengashi
B.
Moliya vazirligi
C.
Davlat soliq ko’mitasi
D.
Ijro etuvchi apparati
6.
…yangi tayinlangan pensiyalarning hisoblab chiqilishi, qonun
hujjatlarida ko’zda tutilgan imtiyoz qo’llanilishini to’g’riligi bo’yicha
143
tekshiruvlarni amalga oshiradi.
A.
Moliya vazirligining Bosh nazorat-taftish boshqarmasi
B.
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi
C.
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligi
D.
Pensiya jamg’armasi hududiy bo’linmalari
144
IKKINChI BO’LIM
V BOB. PENSIYa TA’MINOTIDA G’AZNAChILIK NAZORATINI
TAShKIL ETISh
5.1.G’aznachilik tizimida nazoratning tashkil etilishi
O’zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti – davlatning vazifalari va
funktsiyalarini
moliyaviy
jihatdan
ta’minlash
uchun
mo’ljallangan
markazlashtirilgan pul jamg’armasidir. Mohiyati jihatidan Davlat byudjeti davlat
boshqaruvining muhim vositasi bo’lib, uning yordamida davlat takror ishlab
chiqarish jarayonlariga ta’sir ko’rsatadi. Markazlashgan investitsiyalar yo’naltiradi,
insonga bo’ysunmaydigan bozor kuchlarining salbiy ta’sirini bartaraf etadi.
Aholi farovonligi va aholining real daromadlarini oshirish, bandlik masalasini
echish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik, fermerlik harakatini yanada
rivojlantirish davlat tomonidan beriladigan aniq manzillik ijtimoiy himoya tizimini
takomillashtirish, milliy iqtisodiyotni rivojlantirish kabi vazifalarni bajarish
jamlanma Davlat byudjeti tarkibiy tuzilishiga va uning to’liq ijrosiga bog’liq.
Davlat byudjeti – umumijtimoiy ehtiyojlarni ta’minlash, ijtimoiy-iqtisodiy
dasturlarni moliyalashtirish uchun yo’naltirilgan jamg’arma bo’lib, byudjet
siyosati, byudjet daromadlari va xarajatlari, byudjet jarayoni, byudjetlararo
munosabatlar va byudjet nazorati mexanizmini o’z ichiga oladi.
Byudjet nazoratining asosiy vazifalaridan biri - moliyaviy resurslarning
holatini nazorat qilishdan iborat. Ushbu nazorat davlat byudjeti oldidagi
majburiyatlarning o’z vaqtida va to’liq ijro etilishini, markazlashgan pul
jamg’armalaridan foydalanishga doir operatsiyalarning to’g’ri amalga oshirilishini
tekshirishni nazarda tutadi. «Axir, vazirlik tarkibida 16 mingdan ortiq xodim
ishlaydi, haddan tashqari kengayib ketgan markaziy apparat, hududiy organlar,
145
G’aznachilik, Nazorat-taftish boshqarmasi, Pensiya jamg’armasi va yana 4 ta
maxsus jamg’arma mavjud. Ularni saqlash uchun byudjetdan har yili 350 milliard
so’m xarajat qilinadi»
63
.
Soliq-byudjet
siyosatiga
qat’iy amal qilish, davlatning ijtimoiy
majburiyatlarini bajarish, ish haqi, pensiya, nafaqa va stipendiyalar hajmi, yirik
investitsiya loyihalari va mamlakat mudofaa qobiliyatini mustahkamlashni
moliyalashtirish – ushbu eng muhim vazifalarni amalga oshirish, avvalo, Moliya
vazirligi va shaxsan vazirning faoliyati samaradorligi bilan belgilanadi. «O’tgan
yilning o’zida 22 mingta tashkilotda jami 200 milliard so’mlik o’zlashtirish va
mablag’larni boshqa maqsadlar uchun sarflash holatlari aniqlangan. Ularning
asosiy qismi ijtimoiy soha tashkilotlariga to’g’ri keladi»
64
.
O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.Karimov ta’kidlaganlaridek,
«...Davlat byudjetining samarali ijrosi byudjet intizomini yaxshilash, davlat
moliyasini sog’lomlashtirish, mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini moliyaviy
ta’minlashning muhim omili bo’lib qolaveradi»
65
.
Iqtisodiyotni modernizatsiyalash va yangilash sharoitida mamlakatimizda
cheklangan byudjet mablag’lardan manzilli foydalanish Davlat byudjeti g’azna
ijrosini boshqarishning asosiy va birinchi tamoyili desak mubolag’a bo’lmaydi.
Moliyaviy resurslardan samarali foydalanish zaruriyati Davlat byudjetining aniq
maqsadlar uchun mo’ljallangan mablag’lar bilan amalga oshiriladigan g’aznachilik
operatsiyalarining doimiy nazoratini talab qiladi. Quyidagi rasmda Davlat
byudjetining aniq maqsad uchun mo’ljallangan mablag’lari ko’rsatilgan.
63
Mirziyoyev Sh. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik
qoidasi bo’lishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning mamlakatimizni 2016 yilda
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim
ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so’zi.
2016 yil.
64
Mirziyoyev Sh. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik
qoidasi bo’lishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning mamlakatimizni 2016 yilda
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim
ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so’zi.
2016 yil.
65
Karimov I.A. Erishgan marralarimizni mustahkamlab, isloxotlar yo’lidan izchil borish - asosiy vazifamiz.T.
O’zbekiston. 2004. –B.4.
146
Do'stlaringiz bilan baham: |
