Kasimova Gulyar Axmatovna Sholdarov Dilshod Azimiddin o’g’li

 
9.5.Pensiya ta’minoti xavfsizligi va davlat nazoratini ta’minlash islohotlari 
 
Jahon tajribasini tahlil qilish pensiya ta’minotini boshqarish va moliyalashtirish 
turlarini alohida ko’rsatish imkonini berdi. Masalan: 
171
Jun Peng. State and Local Pension Fund Management. (Public Administration and Public Policy) 0 th Edition. 
USA: Publisher: Auerbach Publications (August 21, 2008). – P. 162

---

347 
1.Mehnat layoqatiga, ish joyiga, daromadlar manbaiga ega bo’lmaganligi tufayli 
o’zini moddiy ta’minlashga qodir bo’lmagan shaxslarga davlat tomonidan pensiya 
tayinlash. Beriladigan yordam hajmi oldingi daromad miqdori bilan yoki vujudga 
kelgan aholi umumiy turmush darajasi bilan bog’liq bo’lmaydi. Ijtimoiy yordam 
ko’p jihatdan xayriya sifatida bo’ladi. Ijtimoiy yordam doirasidagi pensiya va 
nafaqalar faqat qonunda belgilab qo’yilgan fuqarolar toifalariga beriladi. Ushbu 
himoya institutining eng muhim tarafi –davlatning nochor aholi toifalariga 
(bolalikdan nogironlarga, nogironlik erta boshlangan shaxslar, pensiya olish uchun 
zarur sug’urta stajiga ega bo’lmagan fuqarolarga) yordam ko’rsatish ishlaridir. 
Jismoniy shaxs va ijtimoiy foydali mehnat faoliyatida qanday ishtirok etganligidan 
qat’iy nazar ijtimoiy yordam beriladi. Bu tizimning to’lovlari daromadning 
minimal darajasini ta’minlash maqsadida extiyoj tekshirilganidan keyin daromadga 
qo’shimcha shaklini oladi. Ijtimoiy yordam berish uchun eng muhim asos 
tirikchilik minimumi hajmidagi mablag’larning yo’qligidir. Ijtimoiy yordam 
tizimida pensiya va nafaqalar miqdori oila a’zolari daromadlarining umumiy hajmi 
belgilangan tirikchilik minimumiga etadigan bo’lishini hisobga olib belgilanadi. 
Ijtimoiy yordam institutining huquqiy negizi ijtimoiy ta’minot sohasidagi inson 
xuquqlarining tabiatidan kelib chiqadi va fuqarolarning yashashga bo’lgan 
konstituttsiyaviy huquqiga asoslanadi. 
2. Xarbiy xizmatchilar, ichki ishlar va soliq organlari xizmatchilari, davlat 
xizmatchilari, fuqarolarning boshqa bir qator toifalarining muhim davlat 
funktsiyalarini bajarish bilan bog’liq o’ziga xos mehnat faoliyatini hisobga olgan 
holda davlat tomonidan ijtimoiy ta’minlash.
 
Davlat ijtimoiy ta’minotni berish 
uchun oldindan biron-bir badal to’lash yoki bu shakldagi ta’minot beriladigan 
shaxslarning muayyan moddiy ahvoli ehtiyoji shart qilib qo’yilmaydi. Ushbu 
ijtimoiy himoya institutining moliyaviy manbalari – markaziy va mahalliy 
byudjetlarning umumiy va maxsus soliqlar hisobidan tashkil etiladigan bevosita 
mablag’laridir.