Kasimova Gulyar Axmatovna Sholdarov Dilshod Azimiddin o’g’li

 – «
shaxsiy kartochka
»
deb ataladi
.
Yopilgan shaxsiy kartochkalar Harakatdan to’xtatilgan shaxsiy 
kartochkalarni ro’yxatga olish kitobiga qayd qilish orqali Pensiya jamg’armasi 
bo’limining arxiviga topshiriladi hamda Pensiya jamg’armasi bo’limining tegishli 
xodimlari javobgarligi ostida saqlanadi. Fuqaro ijtimoiy (pensiya) ta’minoti 

---

365 
to’g’risida xalqaro shartnomalar tuzmagan davlatga doimiy yashash uchun ko’chib 
ketganda, monitoring guruhi inspektori shaxsning pensiya to’lovini to’xtatish 
to’g’risidagi arizasi, ichki ishlar bo’limida ro’yxatdan chiqarilganligi to’g’risidagi 
belgisi mavjud pasport nusxasiga asosan shaxsiy kartochka va pensiya 
yig’majildini yopadi, uni axborot tizimidan o’chiradi hamda hujjatlarni Pensiya 
jamg’armasi bo’limi arxiviga topshiradi. 
Zamonaviy sharoitda Pensiya jamg’armasi faoliyatini texnik modernizatsiya 
qilish, 
Pensiya 
jamg’armasi 
mablag’larining 
samaradorligini 
oshirish, 
fuqarolarning pensiya ta’minoti tizimini takomillashtirish muhim. O’zbekistonda 
«“Keksalarni e’zozlash yili» Davlat dasturi doirasida «O’zarxiv» agentligi 
tomonidan fuqarolarning pensiyalarini rasmiylashtirish uchun pensiya ta’minoti 
organlarining talabnomalari bo’yicha arxiv ma’lumotlarini elektron shaklda etkazib 
berishning axborot xizmatlarini joriy etish bo’yicha namunaviy loyihani amalga 
oshirish yuzasidan loyiha kontseptsiyasi, texnik topshirig’i va dastlabki texnik-
iqtisodiy asoslash hujjati vazirlik va idoralar bilan kelishildi. «Respublikamizda 
arxiv ishini rivojlantirishning 2015 yil yakuniga mo’ljallangan rejasi 32 ta 
ko’rsatkichlar bo’yicha to’liq, 21 ta ko’rsatkich bo’yicha esa oshirib bajarildi. 2015 
yil davomida davlat arxivlariga fuqaro va tashkilotlardan jami 191252 ta (2014 
yilda 150147 ta), ijtimoiy-huquqiy mazmundagi so’rovlar kelib tushdi, ulardan 
1533376 nafar fuqaro arxivga shaxsan murojaat etdi. Arxiv xujjatlari asosida 
176922 ta so’rovlar bajarilib (2014 yilda 138353 ta), ulardan 164202 tasi ijobiy, 
12720 tasi salbiy javoblarni tashkil etdi. So’rovlar asosan mehnat staji, ish haqi, 
taqdirlanish, evakuatsiya, o’qish davrni tasdiqlashdan iborat. Yagona interaktiv 
davlat xizmatlari portaliga ijtimoiy-huquqiy so’rovlar, xususan, mehnat faoliyati va 
ish haqini tasdiqlash, o’quv muassasalarida o’qiganlikni tasdiqlash hamda 
mukofotlanganlik to’g’risidagi arxiv ma’lumotlarini berish bo’yicha so’rovlar 
tarzida qabul qilish yo’lga qo’yilib, joriy yil davomida jami 2103 so’rovlar (2014 
yilda 1484 ta) qabul qilindi»
176
. Respublika davlat arxivlari tomonidan pullik 
176
Bosh maqsadimiz – mavjud qiyinchiliklarga qaramasdan, olib borayotgan islohotlarni, iqtisodiyotimizda tarkibiy 
o’zgarishlarni izchil davom ettirish, xususiy mulkchilik, kichik biznes va tadbirkorlikka yanada keng yo’l ochib 
berish hisobidan oldinga yurishdir. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimovning mamlakatimizni 2015 yilda 

---

366 
xizmatlar asosan idoraviy arxivlar hujjatlarga ilmiy-texnikaviy ishlov berish, 
mavzuli so’rovlarni bajarish va me’yoriy-uslubiy hujjatlarni tayyorlashdan iborat 
bo’ldi. 
Axborot tizimiga kiritilgan, ularga pensiya yoki nafaqalar tayinlash uchun zarur 
bo’lgan fuqarolar to’g’risidagi ma’lumotlar Pensiya jag’armasining elektron 
so’rovi asosida elektron shaklda taqdim etiladi. Ushbu mexanizmni ishga tushirish 
uchun fuqarolarga tegishli ariza bilan Pensiya jamg’armasi bo’limiga murojaat 
qilish etarli. Shu tariqa, pensiya va nafaqalarni tayinlash uchun zarur qog’oz 
shaklidagi ma’lumotnomalar va tasdiqlovchi hujjatlarni olish zarurati yo’qoladi. 
Masalan, bugungi kunda pensioner ish stajini tasdiqlash uchun arxiv 
muassasalardan tegishli arxiv ma’lumotnomalarini taqdim etishi kerak. Pensiya 
jamg’armasi bo’limi bilan «O’zarxiv» agentligi muassasalari o’rtasida elektron 
axborot almashinuvi esa ariza beruvchiga ushbu muammoni tez va moddiy 
xarajatlarsiz hal etish imkonini beradi. Elektron shaklga ega bo’lmagan va pensiya 
ta’minotining yagona idoralararo integratsiyalangan axborot tizimiga ulangan 
idoraviy bazalarda mavjud bo’lmagan ayrim ma’lumotlar qog’oz shaklida taqdim 
etiladi. Hujjatlar aylanishini elektronlashtirish vaqt o’tishi bilan qog’ozli hujjatlar 
sonini ancha kamaytiradi, keyinchalik esa ularni umuman muomaladan chiqarib 
yuboradi.
Pensionerlar va ijtimoiy nafaqa oluvchilarga qo’shimcha qulayliklar yaratish 
maqsadida, xususan, ularning pensiya va nafaqa miqdori hamda to’lov muddati 
to’g’risida ma’lumotni real vaqt rejimida mobil qurilmalar yordamida olishga 
mo’ljallangan yangi interaktiv SMS-so’rov xizmati joriy qilindi. Pensiya va 
ijtimoiy nafaqa miqdori hamda to’lov muddati to’g’risida ma’lumot olish uchun 
10711 raqamiga pensioner yoki nafaqa oluvchining pensionerlik guvohnomasida 
ko’rsatilgan shaxsiy hisobvaraqni (etti raqamdan iborat) SMS-so’rov sifatida 
yuborish lozim. Mazkur interaktiv xizmatni joriy etish uchun Pensiya jamg’armasi 
va tegishli kontent provayder bilan shartnoma tuzilgan. SMS-so’rov bo’yicha 
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2016 yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor 
yo’nalishlariga bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisidagi ma’ruzasini o’rganish bo’yicha 
ilmiy-ommabop risola. Toshkent. Ma’naviyat. 2016. –B.292.
 

---

367 
taqdim etiladigan ma’lumotlar kontent provayder va mobil aloqa operatori 
tomonidan pullik xizmat (har bir SMS-so’rov bahosi $0,02) asosida amalga 
oshiriladi. 
Jamg’armadan olingan ma’lumotlarga ko’ra, “Pensiya” kompleksi 196 
tuman va shahar bo’limlarida mahalliy hisoblash tarmog’ini joriy etish, uni Moliya 
vazirligi korporativ tarmog’iga ulash, pensionerlar haqidagi shaxsiy ma’lumotlar 
maxfiyligi saqlangan holda ishlarni tezlashtirishga yordam berdi. Ushbu dastur 
yordamida xodimlar faoliyatidagi xatolarni tez aniqlash, pensiyalarni tayinlash va 
to’lashda noqonuniy xatti-harakatining oldini olish mumkin. Shu bilan birga, 
dasturda davlat pensiya va nafaqalarini tayinlash, qayta hisob-kitob qilish va 
to’lash bo’yicha daromadlar hamda xarajatlarning kunlik balansini tuzish, 
jamg’arma mablag’larining sarflanishini barcha joylarda tezkor qayd etish, 
markazlashtirilgan ma’muriy nazoratni amalga oshirish imkoni ham mavjud. 
Ta’kidlash kerakki, “Pensiya” dasturiy kompleksi orqali pensionerlarga interfaol 
xizmatlarni ko’rsatish kengaytirildi. Xususan, ular hisoblangan pensiya hajmi 
haqidagi ko’chirmani elektron pochta, mobil telefonda qisqa xabar orqali olishlari 
mumkin. Bundan tashqari, telefonga pensiyalar oshgani haqidagi ma’lumotlar ham 
kelib tushadi. Pensionerlarga pensiya ta’minotidagi oxirgi o’zgarishlar va 
yangiliklar haqida ma’lum qilinadi, mutaxassisni “shoshilinch liniya” va saytdagi 
optsiya orqali chaqirish imkoni ham mavjud (pensionerlarga maslahat berish va 
ularning savol hamda e’tirozlarini ko’rib chiqish uchun). Pensionerlar interfaol 
xizmatlar afzalligi ilk bor 2012 yil avgustdan ko’rindi. Prezidentimizning 2012 yil 
5 iyulda imzolangan "Ish haqi, pensiyalar, stipendiyalar va ijtimoiy nafaqalar 
miqdorini oshirish to’g’risida"gi farmoniga muvofiq pensiyalar miqdorining 1,15 
barobar oshirilishi, shuningdek, pensiyalari miqdori haqidagi ma’lumotlar telefon 
xabarlari orqali ularning mobil telefonlariga jo’natildi, bunday ma’lumotlar o’tgan 
yilning 1 dekabrida ham tarqatildi. Istiqbolda pensiya tizimiga axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarining faol joriy etilishi davlat pensiya ta’minoti 
tizimining samaradorligi oshirish ta’minlanadi.

---

368