“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

Hosil qilngan 
talab
 -
Iste’molchi 
mahsulotlariga 
bo’lgan talabdan 
shakllanadihan 
biznes talabi 

---

118 
 
ushbu  omillarni  o’rganishlari  va  ularni  o’zlari  uchun  imkoniyatga  aylantirishlari 
darkor.  Tadbirkorlik  psixologiyasi  borasida  rus  olimlari  tomonidan  olib  borilgan 
tadqiqot  ishlari ham  iqtisodiy  psixologiya  sohasini  keng qamrovli  yangiliklar bilan 
boyitgan.  Rus  olimlaridan  S.Bulgakov  (1871-1944),    P.Struve  (1870-1944),  
P.Saviskiy  (1895-1965)  lar  o’z  izlanishlarida  xo’jalikda,  ayniqsa,  tadbirkorlik 
faoliyatida  muhim  o’rin  tutadigan  psixologik  omillarga  katta  ahimiyat  berishgan. 
Rossiya  olimlarini  tadbirkorlik  faoliyatini  yoritishga  bag’ishlangan  ishlarining 
xarakterli  tomoni  -  ushbu  fenomenning  ijtimoiy-psixologik  qirralariga  diqqatni 
yo’naltirilganligi  bilan  ajralib  turadi.  Jumladan,  bu  muloqot  muammolari,  xo’jalik 
faoliyatiga kirishuvchi odamlar va guruhlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlar va xatti-
harakatlar orqali izohlanadi. XX asrning oxirgi yillarida esa tadbirkorlik fenomenini 
yangicha  tahlil  qilishga  V.Avtonomov,    V.Aseyev
 
va  sosiologlar  T.Zaslavskaya,  
V.Radayev
 
 va boshqalar harakat qilishgan. 
Tadbirkorlik  –  bu  inson  faoliyatida  turli  ko’rinishlarda  namoyon  bo’ladigan 
xususiyatlardan biridir. V.Dal fikricha, tadbirkor odam bu biror ishni boshlamoqchi 
bo’lgan,  ijodiyotga  yangicha  yondashishga  qodir,  odamlarni  birgalikda  faoliyatga 
chorlashda samarali aloqa tashkil etishni biladigan insondir. 
76-rasm 
 
Shuningdek,  bu  borada  psixologiya  institutida  A.Juravlyov,  V.Poznyakov
 
 
boshchiligida  qator  ilmiy-tadqiqotlar  o’tkazilgan  bo’lib,  natijada,  ishbilarmonlik 
borasida  rossiya  tadbirkorlariga  xos  qator  etnopsixologik  xususiyatlar  o’rganildi. 
Tadqiqot  natijalariga  ko’rsatishicha,  Rossiyalik  ishbilarmonlar  tomonidan 
tadbirkorlik faoliyatini tanlanishining quyidagi muhim 
uch motivi
 mavjud:  
 
mustaqillikka erishish (ya’ni o’zining shaxsiy biznesiga ega bo’lish); 
 
o’z qobiliyatini ayirboshlash; 
 
iqtisodiy ta’minlanganlik. 
A.Krilov
,
 
tadbirkorlik  faoliyatini  ilmiy  tahlil  etib,  unga:  “Bozor 
munosabatlarining  xarakterli  jihatlaridan  biri  –  tadbirkorlikdir.  Tadbirkorlik  bu  – 
fuqaroning qonunchilik doirasida, foyda olish uchun o’z javobgarligi ostida tavakkal 
qilishga  yo’naltirilgan  faoliyatidir”,  –  deb  ta’rif  berib  o’tadi.  Uning  fikricha, 
tadbirkorlikni rivojlantirishning asosiy shartlari bo’lib, quyidagi