“Kasbiy ta`lim” kafedrasi

“shaxslararo  munosabatlar”
 
konsepsiyasi  vujudga  keldi.  Muallif  bu  konsepsiyasiga  “sosiologiya  va 
psixologiyaning qo’shma mahsuli” sifatida ta’rif beradi. Shu munosabat bilan fanda 
“psixososiologik tashkilot” degan atama yuzaga keldi. Psixologlar tomonidan inson 
motivasiyasining  bir  qator  nazariyalari  yaratilgan.  Ularning  orasida  Z.Freydning 
“Motivasiya  nazariyasi”  va  A.Maslouning  “Ehtiyojlar  iyerarxiyasi”  nazariyalari 
mashhurdir. Olimlarning fikricha, har qanday motivasiya zamirida ehtiyoj yotadi.   
77-rasm 
Tadbirkor rahbarning tashkilotchiligi – 
mehnat jamoasini uyushtirish, 
jipslashtirish, ishlab chiqarish va 
tarbiyaviy jarayonlarga ta’sir ko’rsatish, 
guruh faoliyatini oliy maqsadlarga 
qarata olish  qobiliyati kabi masalalarni 
qamrab oladi. 
 
 
Tadbirkor rahbarning tashkilotchilik qobiliyatining ikkinchi yo’nalishi – ishlab 
chiqarish tizimini yaxshilash tadbirlariga qaratilmog’i, yangi jamoada axloqiy-ruhiy 

---

120 
 
muhitni  qaror  toptirish,  yangi  texnologiyani  joriy  etish,  kuchlarni  tezkor  ishlarni 
bajarishga  qaratish,  boshqaruvdagi  odamlarni  imkon  qadar  kamaytirish,  yangi 
xodimlar malakasini oshirib borish, odamlardagi «boqimandalik» ruhiyatiga barham 
berish, ishda har  xil mojarolar kelib chiqishiga yo’l qo’maslik, mehnat intizomiga 
qattiq rioya qilishdir. 
Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  tadbirkor  rahbar  faoliyatining  mazmuni  –  uning 
boshqarish  san’atini  nechog’lik  egallagani,  ya’ni  odalarni  jamoaga  uyushtirish, 
ishlarni  uzoq  va  yaqin  muddatlarga  rejalashtirish,  nazorat  qilish,  axborotlar 
ayirboshlash, boshqarishni oqilona tashkil etish kabi mezonlar bilan ham izohlanadi. 
Bunda  tadbirkor  rahbar  ongliligi,  tadbirkorliligi,  ishlab  chiqarishni  ishning  ko’zini 
bilib  tashkil  etishi,  belgilangan  natijalarga  erishishi,  odamlarning  moddiy  va 
ma’naviy  ehtiyojlarini  qondirib  borishi,  uning  guruh,  jamoa,  jamiyat  oldida 
ma’suliyat, burch tuyg’usini chuqur xis qilishi muhim ahamiyatga ega. 
Tadbirkorning  tashkilotchilik  qobiliyati  hamma  narsada  muvaffaqiyatga 
erishuvining muhim shartidir.