Kasbiy psixologiya

Birinchi tendensiya ichki ishlar idoralari xodimlarini jamiyatda mavjud shaxs sifatida tan olib, uning shaxsiy individual psixologik xususiyatlarini o‘rganish, ya’ni uni psixologik jihatdan tavsiflash, tasniflashdir. Buni xodimning yuridik mehnati psixologiyasi nuqtai nazaridan talqin qilish mumkin. Ya’ni yuridik mehnat huquqni qo‘llash faoliyatining psixologik qonuniyatlarini tadqiq etadi va huquqshunoslikka oid mutaxassisliklar professiogrammalarni, huquqiy usul va mahoratni, mutaxassislik ko‘nikmalari va malakalarini, kadrlarni tanlash va joy-joyiga qo‘yishni, huquqni muhofaza qilish faoliyati shakllari va boshqaruvini, mutaxassislik yo‘nalishini, mutaxassislikka tanlovni; huquqni muhofaza qilish idoralari xodimlari shaxsini shakllantirish va ixtisoslikka oid tarbiyalashni, mutaxassislik deformasiyasi (buzilishi) va uning oldini olish, ish joyini, ish vaqtini to‘g‘ri tashkil etishini va boshqa masalalar bo‘ycha ularning psixologik asosini ishlab chiqish bilan shug‘ullanadi.

Ikkinchi tendensiya ichki ishlar idoralari xodimlari xizmat faoliyatining obyekti va predmetini tashkil etuvchi shaxslar psixolo­giyasini har tomonlama o‘rganish. Bu tendensiya jinoyatchi shaxs, aybdor, jabrlanuvchi, guvoh va hokazolarning ichki ruhiy holatlarini tadqiq qilish ishlarini o‘z ichiga oladi. Bu tendensiyaning yechimi ichki ishlar idoralari xodimlari zimmasiga yanada murakkabroq bo‘lgan vazifalarni yuklaydi⁴.

Bu ikki tendensiya ichki ishlar idoralari xodimlari faoliyatida shaxs muammosini psixologik jihatdan chuqur o‘rganishni taqozo etadi.

Ichki ishlar idoralari xodimlari faoliyatida shaxs muammosini o‘rganishning bu ikki tendensiyasi rasman ikki xilda ko‘rinsa ham uning yechimi bir nuqtaga, ya’ni mamlakatimizda yashab mehnat qilayotgan shaxslarning psixologiyasini o‘rganib, jamiyatda barqarorlikni ta’min- lashga kelib taqaladi. Bu har ikki tendensiya uchun ham ustuvor vazifa hisoblanadi.

2.