Kasbiy pedagogika

Nazariy usul 
- adabiyotlardan o 'rg an ish va tahlil qilish ham d a 
p edagogik tajribalar asosida olib boriladigan izlanishlar kiradi. 
A dabiyotlar ustida ishlashda kitob vajurnallar, m a q o la la r v a patentlar, 
ilmiy ishlanm alar t o ‘plam lar va kataloglar, internet tizim idan olingan 
m a 'lu m o tla rd a n foydalaniladi.
Kuzatish 
- odatda. tabiiy kuzatish orqali talabalarning fanlarni o 'z - 
lashtirishlari. ularning xulq-atvori va muomalalaridagi o ‘zgarishlarni 
hisobga olish va tegishli ta'lim iy-tarbiyaviy ta'sir ko'rsatish y o ’llarini 
belgilash uchun qo'llaniladi. Bu usul tadqiqotchining pedagogik taj- 
rib aningm uayya n b irtom oni vahodisalarini biror m aqsadni k o 'z d a tu tib
idrok etishni taqozo etadi. B unda kuzatishlar tezligi va soni, kuzatish 
obyekti, vaqti, pedagogik vaziyatlarni kuzatish uchun ajratiladigan 
xarakteristika va hokazolar hisobga olinadi.
Q a y d qilish usuliga qarab kuzatishlar turlarga boMinadi. B evosita 
va bilvosita qayd qilish usuli tadqiqotchiga real p e d a g o g ik ja ra y o n
k u za tu v c h ila m in g xatti-harakatlari va hokazolarni y o zib q o 'y is h
im konini beradi. B evosita qayd qilish usuli biror-bir h o disaning 
oqibatlari haqidagi hujjatli materialni boshqa shaxslar orqali yoki 
qan d a y d ir asbobni q o 'lla s h vositasida olishga im kon beradi. Ilmiy- 
texnika taraqqiyoti asrida kuzatishning vizual usullari xilm a-xil t e x ­
nika vositalari (kinofilm. videotasvir telek o 'rsatu v )n i q o 'lla s h bilan 
tobora k o 'p q o 'llan ilm o q d a.
Suhbat usuli 
- so'rashning bir turi bo'lgani holda, tadqiqotchining 
jiddiy tayyorgarlik ko'rishini talab etadi, chunki u tekshirayotgan shaxs 
bilan bevosita aloqada boMish vaqtida og'zaki suhbat tarzida, suhbatdoshi- 
ning javoblarini yozmasdan erkin muomala formasida qo'llaniladi.
S uhbat usulida - o 'q itu v c h ila r va talabalar ja m o a s i bilan ota- 
o nalar va keng j a m o a tc h ilik bilan yakka va guruhli tartibda ish olib 
b o rilganda qoMlaniladi. Suhbat usulidan farq qilib, intervyu olish
176

---

usuli savollarni oldindan belgilangan izchillikda in tervyu y o 'I i bilan 
bay o n qilishni n az ard a tutadi. B u n d a j a v o b la r m a g n it ta s m a s ig a yoki 
k asse ta la rg a y ozib olinadi. Hozirgi k u n d a o m m a v iy s o ‘rash nazariyasi 
va am a liy o tid a intervyu tashkil etishning k o ‘p usullari m av ju d :
- g u ru h la r bilan;
- intensiv;
- sinov v a h. k.
T alabalar ijodini o 'rg a n is h - u larn in g o 'z i g a x o s individual tar­
tibdagi faoliyatlariga doir om illar tahlil qilinadi. x u lo s a la r yasaladi.