Касбий педагогика. Касбий психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма

 
Машғулот ўтиш технологиялари 
 
“Хулосалаш”
интерфаол методи асосида ташкил этиладиган ўқув топшириқлари
Методни қўллаш тартиби:
1. Ўқувчиларни бешта гуруҳга бўлинади. 
2. Ҳар бир гуруҳга умумий мавзунинг алоҳида қисмлари туширилган тарқатма 
материални тақдим этади.
3. Ҳар бир гуруҳ ўзига тақдим этилган муаммо юзасидан саволларга жавоб топиб, ўз 
хулосаларини жадвал кўринишида тайѐрлашади.
4. Барча гуруҳлар ўз жадваллари бўйича тақдимот қилишади. Гуруҳларнинг хулосаларига 
асосланган ҳолда, умумий хулосалар чиқарилади. 
 
1-гуруҳ учун топшириқ: 
 
Тарбиявий 
ишларни ташкил 
этишда қандай 
қоидаларга риоя 
қилиниши зарур?
 
 
Тарбиявий 
ишларни ташкил 
этишда аниқ 
қоидаларга риоя 
қилмаслик қандай 
оқибатларга олиб 
келади?
 
Тарбиявий 
ишларни ташкил 
этиш қоидалари 
нима учун ҳамма 
вақт ҳам бир хил 
натижа 
беравермайди? 
Хулосангиз 
 
 
 
 
 
2-гуруҳ учун топшириқ: 
Тарбия жараѐнига 
таъсир кўрсатувчи 
омилларга 
нималар киради?
 
Қандай омиллар 
тарбия жараѐнига 
ижобий таъсир 
кўрсатади?
 
Қандай омиллар 
тарбия жараѐнига 
салбий таъсир 
кўрсатади?
 
Хулосангиз... 
 
 
 
 
3-гуруҳ учун топшириқ: 
Тарбия методлари, 
усуллари ва 
Тарбия 
методларини 
Самарали тарбия 
методларига 
Хулосангиз... 

---

83 
воситалари 
тушунчаларини 
қандай изоҳлаш 
мумкин? 
қўллаш 
шартларига 
нималар киради? 
қандай методларин 
киритиш мумкин?
 
 
 
 
 
 
4-гуруҳ учун топшириқ: 
Тарбиявий 
ишларни қандай 
йўналишларда 
ташкил этиш 
мумкин?
 
Тарбиявий иш 
йўналишларининг 
умумий 
хусусиятларига 
нималар киради?
 
Тарбиявий иш 
йўналишларининг 
ўзига хосликлари 
нималарда намоѐн 
бўлади?
 
Хулосангиз... 
 
 
 
 
 
5-гуруҳ учун топшириқ: 
Тарбиявий жараѐнни 
технологиялаштириш 
деганда нимани 
тушуниш лозим?
 
Тарбия жараѐнини 
технологиялаштириш 
қандай 
имкониятларни 
тақдим этади?
 
Нега ҳамма вақт ҳам 
тарбия жараѐнини 
технологиялаштириб 
бщлмайди?
 
Хулосангиз... 
 
 
 
 

---

84 
 
 
 
 
 
Экспертнинг гуруҳлар иш натижаларини баҳолаш мезонлари 
3 илова 
Мезонлар 
Макс. 
балл 
Гуруҳ натижаларини баҳолаш 
1 
2 
3 
4 
5 
Ахборотнинг тўлиқлиги
3 б.
Ахборотнинг график 
шаклда ифода этилиши
1 б.
Гуруҳнинг фаоллиги
1 б.
Балларнинг максимал 
суммаси, жами
5 б.
 
Мавзу юзасидан тезкор сўров саволлари 
1. Кенг ва тор маъноларда тарбия тушунчасини қандай изоҳлаш мумкин?
2. Тарбиянинг ўзига хосликларига нималар киради? 
3. Тарбия жараѐни қандай қонуниятлар асосида амалга оширилади? 
4. Тарбия тамойилларига нималар киради?
5. Тарбия методларининг умумлашган таснифи қандай методларни ўз ичига қамраб 
олади? 
Назорат учун саволлар: 
1.
Тарбиянинг мақсади нимадан иборат? 
2.
Шахсан Сиз тарбиянинг вазифаларини қандай тушунасиз? 
Гуруҳларда ишлаш қоидаси 
1. Шеригингизни диққат билан тингланг. 
2. Гуруҳ ишларида ўзаро фаол иштирок этинг, берилган топшириқларга масъулият билан 
ѐндашинг.
3. Агар ѐрдам керак бўлса, албатта мурожаат қилинг. 
4. Агар сиздан ѐрдам сўрашса, албатта ѐрдам беринг.
5. Гуруҳлар фаолиятининг натижаларини баҳолашда ҳамма иштирок этиши шарт.

Аниқ тушунмоғимиз лозим:
бошқаларга ўргатиш орқали ўзимиз ўрганамиз;
биз битта кемадамиз: ѐки биргаликда сузиб чиқамиз, ѐки биргаликда чўкиб кетамиз.

---

85 
3.
Тарбиянинг турларини тасвирлаб беринг. 
4.
Тарбия жараёнининг ўзига хос хусусиятлари нималардан иборат? 
 
 

---

86 
4 Мавзу: Дидактика –таълим назарияси. 
 
Машғулот режаси: 
1.
 
Дидактика таълим назарияси сифадида. 2. Дидактиканинг асосий 
категориялари 
Машғулотнинг тузилиши: 
6.
Талабаларни семинар машғулотига тайѐрлаш. 2. Семинар машғулотидаги 
масалалар юзасидан топшириқлар. 3. Топшириқларнинг бажарилишини бошқариш. 4. 
Семинар масалалари юзасидан умумий хулосалар қилиш. 5. Семинар мавзуси бўйича 
талабаларнинг БКМларини баҳолаш. 
Назарий қисм 
Дидактиканинг предмети, функциялари ва вазифаси. 
Педагогика фани таълим ва 
тарбия жараёнини уларнинг яхлитлиги ва бирлиги асосида ўрганади. Икки фаолиятнинг 
ҳар бирининг моҳиятини аниқ баён этиш учун дидактика (таълим назарияси) ва тарбия 
назариясини ажратиб кўрсатадилар. 
Ҳозирги даврда дидактика ўқитишнинг мазмуни, методлари ва ташкилий шаклларини 
илмий асослаб берувчи педагогика соҳаси сифатида тушунилади.
Умумий дидактикадан ташқари хусусий дидактикалар ёки алоҳида фанлар бўйича 
таълим методикаси деб аталувчи дидактикалар ҳам мавжуд.
Уларнинг мазмуни таълимнинг маълум босқичларида у ёки бу фанларни ўрганиш ва 
таълим беришнинг назарий асосларини белгилайди. Ҳар бир ўқитувчи дидактика 
асосларини пухта билиши ва уларга таянган ҳолда фаолиятни ташкил этиши зарур. 
Дидактика предметини аниқлаш бўйича турли қарашлар илгари сурилган. 
Қарашларнинг турлича бўлиши дидактиканинг методологик категорияларини аниқ 
ажратилмаганлиги билан боғлиқ.
Кўпчилик олимлар таълим объект деб ўқитиш жараёнининг мақсади, мазмуни, 
қонуниятлари, методлари ва тамойилларини кўрсатадилар.
Дидактика таълимни ижтимоий тажрибани бериш воситаси сифатида эътироф этади. 
Таълим ёрдамида ёшларни ҳаётга тайёрлаш амалга оширилади. Таълимий фаолиятини 
ташкил этишда ўқитувчи - ўқувчи, ўқувчи – ўқув материали, ўқувчи - бошқа ўқувчилар 
ўртасидаги муносабатлар юзага келади. 
Педагогик адабиётларда улардан қайси бири дидактика учун асосий ҳисобланиши 
кераклиги борасида ҳам турли фикрлар келтирилади ҳамда ўқувчининг ўқув материалига 
бўлган муносабати, яъни, билимларни ўрганиш муносабатини асосий деб эътироф этувчи 
қарашлар сони нисбатан кўп.