Касбий педагогика. Касбий психологияси шахсда касбга доир билим, кўникма

Тарбия мақсади ва вазифалари
. Тарбия муайян, аниқ мақсад ҳамда ижтимоий-
тарихий тажриба асосида ёш авлодни ҳар томонлама ўстириш, унинг онги, хулқ-атвори ва 
дунёқарашини таркиб топтириш жараёнидир. Турли замон ва маконда ижтимоий тарбия 
моҳиятан турлича ифодалаб келинган бўлиб, унинг мазмуни ижтимоий мақсадлардан 
келиб чиқиб асосланган. 
Тарбия мақсади ижтимоий буюртма асосида белгиланади. Энг оддий ҳаракатдан 
тортиб то кенг кўламли давлат дастури асосида ташкил этилувчи тарбия доимо муайян 
мақсадга йўналтирилган бўлади. 
Мақсадсиз, маълум ғояни ифода этмайдиган тарбия бўлмайди. Тарбия мақсади 
асосида унинг мазмуни асосланиб, мақсадни амалга оширишга хизмат қилувчи метод ва 
усуллар аниқланади. Тарбия мақсадининг муаммоси педагогиканинг долзарб 
масалаларидан бири саналади. 
Тарбия мақсади умумий ва индивидуал характерга эга бўлиши мумкин. Илғор 
педагогика умумий ва индивидуал мақсадлар бирлиги ва уйғунлигини намоён этади. 

---

81 
Тарбия мазмуни
. Ақлий тарбия – шахсга табиат ва жамият тараққиёти тўғрисидаги 
билим асосларини бериш, унинг ақлий (билиш) қобилияти, тафаккурини шакллантиришга 
йўналтирилган педагогик фаолият жараёни бўлиб, шахс томонидан табиат, жамият, 
шунингдек, инсон тафаккури ҳақидаги билимларни ўзлаштириш, унда илмий 
дунёқарашни шакллантиради. Ақлий тарбия юксак маънавий ва ахлоқий сифатларга эга 
шахсни тарбиялашда етакчи ўрин тутади.
Билимлар тизимини онгли равишда ўзлаштириш мантиқий фикрлаш, хотира, диққат, 
идрок этиш, ақлий қобилият, майиллик ва иқтидорни ривожлантиришга кўмаклашади. 
Аҳлий тарбиянинг вазифалари қуйидагилар саналади: 
- шахс томонидан илмий билимларнинг муайян ҳажмини ўзлаштирилишига эришиш; 
- билишга бўлган қизиқишларни юзага келтириш; 
- ақлий қобилият ва иқтидорни ривожлантириш; 
- билишга бўлган фаолликни кучайтириш; 
- мавжуд билимларни мунтазам равишда бойитиб бориш, умумий ўрта таълим ва 
махсус касбий тайёргарлик даражасини оширишга бўлган эҳтиёжни ривожлантириш. 
- илмий дунёқарашни шакллантириш. 
Муҳаммад алайҳиссалом ўз ҳадисларида; «Илмга илм олмоқ йўли билан 
эришилгайдир. Илму ҳунарни Хитойга бориб бўлса ҳам ўрганинглар. ... Илм эгалланг. 
Илм саҳрода дўст, ҳаёт йўлларида таянч, ёлғиз дамларда йўлдош, бахтсиз дақиқаларда 
раҳбар, қайғули онларда мададкор, одамлар орасида зебу-зийнат, душманларга қарши 
курашишда қуролдир» дейди