Kasb tanlashga

Kashtalardagi naqshlar.
«Naqsh» — so'zi lotincha «ornam ent» 
(bezak) deganidir. K ashta tikish uchun avvalo unga naqsh ch izila- 
di. K ashtalardagi naqshlarni ko'proq ta b iatd a n olishadi. M asalan: 
gullar, shoxlar, barg va mevalar, u la rn i bir-biri bilan bog'lovchi 
va to'Idiruvchi jingalaklar, to 'lq in sim on , spiralsim on elem ent-
118

---

lar q o ‘shib chiziladi. G eo m etrik sh ak llar chizish d a uchburchak, 
kvadrat, yu lduzcha, ko‘p qirrali yulduzlar, aylana h am d a jonivor- 
lar tasv irid an foydalanish m u m k in . Shu kashta n aq shlarid an
k ash tada realistik tasvirga erishish qiyin, ayn an tasvirlash kashta 
tikish vazifasiga kirm aydi.
B ezaklar takrorlanuvchi, takrorlanm aydigan, sim m etrik m u- 
vozanat tam o yilida tuzilgan, burchakbop tuzilish d a, ch irm ash ib
ketgan ko‘rin ish d a chizib tikiiadi.
K ash tag a naqsh ch izish d a n o ld in u n in g u m u m iy badiiy 
y e c h im in i o ‘ylab Jco‘rish, b ezak ni bu y u m yuzasiga q anday jo y ­
la sh tirish n i, elem en tlarn i n ech a qism ga b o ‘lib c h iz ish n i o ‘ylab 
bezak ta n la s h kerak. B ezakda o ‘sim lik va jo n iv o rla rn in g tasv irin i 
yoritish g azlam a fakturasiga, tikish texnikasiga b o g ‘liq b o ‘ladi. 
M asalan , atirg u l bezagini ikki xil gazlam aga: sochiq va tekis 
fak tu ra li gazlam aga chizib tikilsa, ikki xil ko‘rin ish d a chiqadi. 
S o chiqqa san am a ch o klar b ilan aynan shu b eza k n i ko‘ch irib 
tik ilsa, u n in g shakli va tasv iri bosh q ach a ch iq ad i. Tekis gaz­
lam ag a tek is ch o k lar bilan tik ilg an atirgul bezagi esa biroz atir- 
gulga o ‘x sh ash i m u m k in . D em ak , gazlam a tu z ilish in in g ham
tik ish te x n ik a sin in g h am k ash ta bezagini tik ib tasv irlash ja r a ­
yoniga k a tta ta ’siri b or ekan.
K ashta b ezaklarini gazlam aga chizishdan oldin joyi aniqlanib, 
to 'rtb u rc h ak chegaralar, y o ila r chizib olinadi. T an lan g an bezak­
lar kerakli joylarga taq sim lan ib chizib chiqiladi.
Q ad im d an palak, so‘zan a kabi katta kash talarda aylana, u ch ­
b urch ak ko‘p qirrali yu lduzlardan ko‘proq foydalanilgan. H o zir­
gi vaqtda c h izm ak ash lar yangi elem entlar bilan q ad im d an foy­
d alan ilgan bezak larn i bog‘lab o ‘zgacha kashta bezak lari hosil 
q ilishm oqda. K ash tach ilik n in g rivojlanishi y o lid a yangi-yangi 
kashta n aq sh larin i o ‘ylab topib, o ‘zlari chizgan kash talard a n a ­
moyon qilm oqdalar.