“Kasb-hunar ta’limi” jurnaliga 2020 yil uchun obuna davom etmoqda

Амалга ошириш шартлари.
Агар мор
­
фологик матрицани у расмий жиҳатдан қа
­
расак, параметрлар ва ифодалардан иборат 
бўлади. Бунда параметрлар (нима?) барча 
ечимларда учрайдиган ўзгарувчилар ҳисоб-
ланади; бу параметрлар бир-биридан реал 
мустақил бўлиши, барча мумкин бўлган 
ечим лар учун воқеликка тўғри келиши ва 
муаммони тўлиқ қамраб олиши керак. Кўри
­
нишлар (қандай?) параметрлар учун рухсат 
этилган шакллантириш имкониятлари ҳи-
соб ланади. Бажариладиган функцияга мум
­
кин бўлган/рухсат этилган ечимлар қарши 
қўйи лади. 
Амалга ошириш босқичлари.
Мор
­
фологик матрицани тузиш жараёни схемаси 
қўйидагича кўринишда бўлиши мумкин.
муаммо
параметр (=нима?)
кўриниши(=қандай?)
танлов
Тавсифланиши керак бўлган муаммо 
мавжуд. 
1. Муаммо муҳим, бир-биридан мустақил 
бўлган муаммо элементларига (пара-
метр ларга) ажратилади.
2. Ҳар бир элемент учун дастлабки муам
­
мога қарамасдан барча мумкин бўлган 
ечимлари (кўринишлари) ёзиб олинади. 
Улар ўнг томонга параметрлар билан 
бирга ёзиб олинади.
3. Асосий муаммо ҳар бир элементи учун 
бир-биридан мустақил равишда энг қу
­
лай кўриниши танланади; ҳар бир бўли
­
ши мумкин бўлган комбинация ҳар бир 
ячейкадан ҳар бир кўриниш бўйича асо
­
ПЕДАГОГИКА

---

23
2019 №4, Kasb-hunar ta’limi
сий муаммонинг ечимини беради. 
4. Асосий муаммонинг оптимал ечими 
ажратилиб кўрсатилади/тагига чизила
­
ди.
Ўтказиш қоидалари.
Параметрларни 
аниқлаш: аввал эҳтимолли параметрларнинг 
оддий рўйхатини тузинг ва қўйидаги талаб-
лар бажарилишигача уни қайта ишланади: 
• 
мантиқий мустақиллик: параметрлар 
бир-бирини шартлаши мумкин эмас;
• 
умумий воқелик: параметрлар бир қис-
мига эмас, балки барча ечимларга таал
­
луқли бўлиши керак;
• 
муҳимлик: фақат асосли мулоҳазаларни 
қабул қилиш. 
Параметрларнинг умумий сони 7-10 та 
бўлиши керак, ўзича олинган кўринишлар 
оптимал ечимни бермайди, аммо бошқа 
кўринишлар билан бирлаштирилганда опти
­
мал умумий ечимга олиб келиши мумкин.
Талабаларга аёллар блузкалари конс-
трук циясини ишлаб чиқиш ва тайёрлашни 
тўғри ташкил этишга, мантиқий фикрлашга, 
ўрганаётган амалий машғулотда хилма-хил 
фикрлар, маълумотлар ичидан кераклиги
­
ни танлаб олишни, шу билан бир қаторда, 
ўзгалар фикрини ҳурмат қилиш ва уларга 
ўз фикрини ўтказа олиш ҳамда ўз фаолия
­
ти, кунини режалаштира олишни ўргатиш
­
га қаратилган. Ушбу усул орқали талабалар 
фаоллашади ва ўз фикрларини намоён қи
­
лади. Мустақил равишда белгилаш, кичик 
гуруҳларда ўз фикрини бошқаларга ўтказа 
олиш ёки ўз фикрида қолиш, бошқалар би
­
лан ҳамфикр бўла олиш каби кўникмаларни 
шакллантириш.Ушбу метод асосида ташкил 
этилган машғулотдан Лойиҳалаш фани бў-
йи ча намуна келтирилган.