Kasb-hunar ta`limi jarayoni

Ta’lim jarayoni – ma’lumot mazmuni hamda unga oid faoliyat usullarini
о‘quvchilarning о‘zlashtirishi uchun о‘qitish va о‘qish faoliyatlarining real
aloqalashuvi, sababli bog‘lanishi, bir-biriga muofiqlashuvi asosida ta’limning
aktlar, zvenolar, sikllar shaklida makon va zamonda harakatlanadigan maqsadga
muvofiq shirkat faoliyatidir va quyidagi 1-rasmda ifodalangan.
Ta’limning asosiy vazifalari shaxsni ilmiy bilimlar, kо‘nikma va malakalar
bilan qurollantirishdan iborat. Ta’lim inson bilish faoliyatining bir turi sifatida bir
necha ma’noni bildiradi, ya’ni ta’lim oluvchilardan bilim, kо‘nikma va malakalar
hosil qilish, ularda dunyoqarash, fikr vae’tiqodlarini shakillantirish hamda ularning
qobilyatlarini о‘stirishdir.



4-rasm. Ta’lim jarayoni.
Ta’lim orqali yosh avlodga insoniyat tajribasi orqali tо‘plangan bilimlar
beriladi, zaruriy kо‘nikma va malakalar hamda e’tiqodlar shakillantiriladi. Ta’lim
о‘qituvchi va о‘quvchilarning birgalikdagi faoliyati bо‘lib, u ikki tomonlama xarakterga ega, ya’ni unda ikki tomon о‘qituvchi va о‘quvchi faol ishtirok etadi.
О‘qituvchi aniq maqsadni kо‘zlab, reja va dastur asosida bilim, kо‘nikma va
malakalarni singdiradi, о‘quvchi esa uni faol о‘zlashtirib oladi. Bildirish, bilish
murakkab, qiyin, ziddiyatli jarayondir. Bu jarayonda inson psixikasiga tegishli
sezgi, idrok tassavvur va tafakkur kabi jarayonlar faol ishtirok etadi va muhim rо‘l
о‘ynaydi. Ta’lim berish, yoshlarga bilim berish, ularda kо‘nikma va malakalarni
hosil qilish, yani haqiqaqtlarni ocha olishga qodir bо‘lgan jiddiy mantiqiy
taffakurni tarbiyalashdir.
О‘qituvchi, о‘quvchi va talabalardagi fikrlash jarayonni tо‘g‘ri yo’lga solish
uchun amaliyot har qanday bilishning negizidir, degan qoidani hisobga olish zarur.
Ta’limda о‘qituvchi bilim berish bilan cheklanmaydi, u о‘quvchilarning fikrlash
faoliyatiga ham rahbarlik qiladi, о‘quvchilarda ishdagi mustaqillik, ijodkorlik
qobilyatlarini о‘stiradi va shu tariqa о‘rganilayotgan narsaning ongli ravishda
о‘zlashtirib olishga erishiladi, materialni idrok qilishlari va tushunib olishlari bilan
birga, uni puxta esda saqlab qolishlari tо‘g‘risidagi ham g‘amhо‘rlik qiladi.