Kartografik generalizatsiya reja Kartografik generalizatsiya va uning xususiyatlari Generalizatsiya turlari

Kartalarning  masshtabi.

  Generalizatsiyaga  masshtabning  ta’siri  yirik  tasvirdan 

mayda tasvirga o’tishda tasvirlanayotgan hududning o’lchamlari qisqaradi. (Masalan, yer 

yuzasidagi 1 km

2

 maydon 1:1 000 masshtabli kartada 1 m

2

, 1: 10 000 masshtabda 1 dm

2

, 

1:100  000  masshtabda  1  sm

2

  va  nihoyat  1:1  000 000  masshtabli  kartada  esa  1  mm

2

  ga 

teng bo’ladi. (32-rasm). 

---

 

32-rasm. Masshtab o’zgarishi bilan aholi punktlarini generalizatsiya qilish misolida 

alohida obektlarni ularni jamlovchi belgilar bilan almashtirish:  

a — alohida binolar (masshtab 1: 10 000); b — kvartallar (masshtab 1: 50 000); d — umumiy 

kontur (masshtab 1: 300 000); e — punson (masshtab 1: 1 000 000).

 

 

Mayda  masshtabda  asos  qilib  olingan  yirik  masshtabli  kartada  bo’lgan  hamma 

voqea  va  tafsilotlarni  tasvirlash  mumkin  emas,  shuning  uchun  ularni  saralash, 

umumlashtirish,  qolganlarini  chiqarib  tashlash  zarur  bo’ladi.  Karta  masshtabi  qisqarishi 

bilan fazoviy qamrab olish oshadi, u ham generalizatsiyaga ta’sir qiladi, yirik masshtabli 

kartalar uchun muhim bo’lgan obektlar (masalan, maxalliy orientirlar) mayda masshtabli 

kartalarda o’z ahamiyatini yo’qotadi va ular chiqarib tashlanishi lozim.