Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

Таҳлилий функция корхонанинг молиявий-иқтисодий ҳолатини яхшилаш мақсадида қарор қабул қилиш учун илгари қабул қилинган стратегия ва тактикасини баҳолаш ва таҳлил қилиш жараѓнидир. Таҳлил натижасида корхонада бой берилган имкониятларни ҳисоблаб чиқиш, мавжуд резервлар ҳажмини белгилаш, ускуналар, меҳнат ва хом-ашѓ ресурсларидан фойдаланиш даражасини ошириш, шунингдек, моддий ресурслар билан узлуксиз таъминлашни йўлга қўйиш мумкин.
Ҳисоб функцияси корхона хўжалик фаолиятининг ҳужжатлар асосидаги ялпи, узлуксиз ва ўзаро боЃланган ифодасидир.
Такрорлаш учун саволлар

1. 
   Ҳисоб ҳақида тушунча.
   
2. 
   Ҳисобни тўЃри ташкил қилишга қўйиладиган талаблар.
   
3. 
   Ҳисобда қўлланиладиган ўлчов бирликлари.
   
4. 
   Ҳисобнинг қандай турлари мавжуд?
   
5. 
   Оператив, статистик ва бухгалтерия ҳисобининг ўхшаш ҳамда фарқли томонлари нималардан иборат?
   
6. 
   Бухгалтерия ҳисоби қайси даврда вужудга келган?
   
7. 
   Бухгалтерия ҳисобининг қандай мактаб ва йўналишлари мавжуд?
   
8. 
   Бухгалтерия ҳисобининг мақсади нимадан иборат?
   
9. 
   Бухгалтерия ҳисоби қандай вазифа ва функцияларни бажаради?
   

2-боб. Бухгалтерия ҳисобининг предмети, объекти, субъектлари ҳамда усуллари
2.1. Бухгалтерия ҳисобининг предмети

Мулкчилик ва тармоқ шаклидан қатъий назар, барча корхоналарда бухгалтерия ҳисоби юритилади. У корхонадаги хўжалик маблаЃларининг тузилиши, жойланиши, қайси манбалардан ташкил топганлиги ҳамда хўжалик жараѓни ва муомалалари таъсири остида бўлаѓтган ўзгаришларнинг бориши устидан узлуксиз назорат олиб боради.

Бухгалтерия ҳисобида корхона ихтиѓридаги маблаЃлар, хўжалик жараѓни, унинг таъсири остидаги хўжалик маблаЃларининг ҳажми, тузилиши, жойланиш ва тайинланишидаги содир бўладиган ўзгаришлар акс эттирилади ҳамда корхоналар хўжалик фаолиятининг молиявий натижалари аниқланади.
Бухгалтерия ҳисоби воситасида корхоналар хўжалик фаолияти жараѓни, маблаЃлари акс эттирилади ҳамда уларнинг ташкил топиш манбалари нималардан иборат эканлиги тўЃрисидаги маълумотлар олинади.
Шуниси ҳам борки, бухгалтерия ҳисобида фақат пул ўлчовида фойдаланиш мумкин бўлган хўжалик жараѓни ва маблаЃларигина ўз аксини топади. Пул ифодасига эга бўлмаган корхоналарнинг мулклари бухгалтерия ҳисобида ўз аксини топмайди. Агар уларнинг қиймати аниқланиб, пулда ифодаланган бўлса, у ҳолда булар ҳам бухгалтерия ҳисобида ҳисобга олинади.