Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

11.4. Ќурилиши тугалланган объектларни ҳамда тугалланмаган қурилишни ҳисобга олиш

Барча қурилиш монтаж ишлари тугалланиб, қабул-қилиш далолатномалари билан расмийлаштирилиб, тасдиқланган ҳолдагина, қурилиш тугалланган ҳисобланади.

Бажарилган ишлар қабул қилиб олинганидан сўнг, қуриб битказилган объектлар фойдаланишга топширилади. Мазкур қабулни махсус қабул комиссияси ўзининг қурилиши тугалланган капитал маблаЃ объектларини қабул қилиш далолатномаси орқали амалга оширади. Далолатнома бухгалтерияга берилади ҳамда объектнинг инвентарь қийматини белгилашда, уни асосий воситалар таркибига киритишда ҳамда тегишли молиялаштириш манбаларидан олинган маблаЃларни ҳисобдан чиқаришда асос бўлиб хизмат қилади.
Ќурилиши тугалланган объектни асосий воситалар таркибига киритишда унинг инвентарь қиймати аниқланади.
Инвентарь қиймат - барпо этиладиган қурилиш, тиклаш ѓки сотиб олинган объектларга тегишли жами харажатлар.
Бинолар ва иншоотларнинг инвентарь қиймати қурилиш ишлари харажатлари ва уларга тегишли бўлган бошқа капитал ишлар ва харажатлардан таркиб топади. Бошқа капитал ишлар ва харажатлар тўЃридан-тўЃри объектларнинг инвентарь қийматига қўшилади.
Объектларни асосий воситалар таркибига киритишда қуйидагича проводка берилади:
Д-т 0120-«Иморат, иншоот ва узатувчи мосламалар»
К-т 0810-«Тугалланмаган қурилиш».
Амалга оширилмаган ва тўхтатиб қўйилган капитал қурилиш харажатлари белгиланган тартибда ҳисобдан чиқаришга ижозат олинишига қараб, асосий воситаларнинг қийматини оширмайдиган харажатлар сифатида ҳисоб ва ҳисоботларда акс эттирилиб, қурувчи (буюртмачи) балансидан чиқарилади:
Д-т Давр харажатлари
К-т 0810-«Тугалланмаган қурилиш».
Ҳисобот даври якунида корхонада тугалланмаган қурилиш алоҳида ҳисобга олинади. Тугалланмаган қурилиш объектларига қуйидагилар киради:

136. 
     қурилиши давом этаѓтган объектлар;
     
137. 
     қурилиши тўхтатиб қуйилган, вақтинча тўхтатилган ѓки узил-кесил тўхтатилган объектлар;
     
138. 
     гарчи ишга туширилган бўлсада, аммо ҳозирча қабул-қилиш далолатномалари тасдиқланмаган объектлар.
     

Бухгалтерия ҳисобида тугалланмаган қурилиш 0810-«Тугалланмаган қурилиш» ҳисобвараЃининг сальдосида акс эттирилади.