Karamdoshlar va dukkakdoshlar oilasiga kiruvchi o’simliklar

Indov (Brassica napus)

Indovning tuzilishi va xossalari Xindiston va Osiyo xalqlariga eramizdan 4 ming yil oldin ma’lum edi. Urta Yer dengizi xalqlariga XXI asrning boshida keltirilgan.
Sanoat xom ashyosi sifatida indov kuzgi va baxorgi turlarga bo’linadi.
Indov yog’i tarkibida neytral lipidar 92,9%, fosfatidilxolinlar – 0,8; fosfatidiletanolaminlar – 0,6; monogalaktozildiatsilglitserollar – 0,7; digalaktozildiatsilglitserollar – 1,3% ni tashkil qiladi.
Indovning eruksiz navlari urug’lari tarkibida (% da): 42,3-44,8 lipidlar; 23,2-24,9 – oqsil (Nx6,25); 8,8-9,3 – sellyuloza; 5,3-3,7 –kul; 2,2-3,6 – tioglikozidlar kiradi.
Indovning eruksiz navlari oqsil kompleksini (% da): albuminlar – 48,32-61,62; globo’linlar – 23,04-30,04; glyutelinlar – 10,03-16,17; erimaydigan oqsillar – 18,31-43,22 tashkil qiladi.

Surepka (Brassica campestris)

Surepkaning tuzilishi va xossalari. Surepka (Brassica campestris) indovning turlaridan biri bo‘lib, tarkibi va boshqa xossalari bilan indov urug’iga o’xshaydi.
Surepka yangi madaniylashtirilgan o’simliklardan hisoblanadi. U Eronda zig’ir bilan birga ekilgan. Bu o’simlik Afg’oniston, Shimoliy Xindiston va Xitoyda yetishtiriladi.
Surepka urug’lari yumaloq, yonlari pachoq ko’rinishga ega. Urug’lar bo’yi 1,5-2,0 mm, 1000 ta urug’ massasi 1,8-2 g. Surepka urug’i yog’i tarkibida eruk kislotasi va linol va oliyen kislotalar miqdori katta bo’ladi
Surepka urug’idan texnik maqsadlarda ishlatiladigan yog’ olish, surkov materiallari tayyorlash uchun yetishtiriladi.

Rijik (Camelina sativa)

Rijikning tuzilishi va xossalari
Rijik (Camelina sativa) asosan Sibirda, kam miqdorda Ukrainada yetishtiriladi. Kuzgi va baxorgi navlarga bo’linadi. Rijik urug’lari yog’i alif va lak ishlab chiqarishda qo’llaniladi. Rijik to’ppasini chorva ozuqasi sifatida ishlatishda uning tarkibida glikozinolatlar va efir moylari mavjudligi sababli zaxarliligini hisobga olish kerak.