Kapital qurilishda iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning asosiy yo‘nalishlari va muammolari

Lindblom,  Makmillan  kabi  mashhur  g‘arb  tadqiqotchilari  ta’kidlab  o‘tishgan. 

Ularning asarlarida g‘oyatda muhim xulosa ifodalangan - sof bozor munosabatlari 

iqtisodiyot uchun g‘oyatda mo‘rt poydevor hisoblanadi. Shuning uchun ham bozor 

iqtisodiyotidagi va siyosatdagi ustivor yo‘nalishlarni aynan davlat belgilab berishi 

lozim.  Bozor  talabi  ham  davlat  tomonidan  rejalashtirilishi  va  boshqarib  borilishi 

zarur. Lindblomning ta’kidlashicha, “biznes uchun, u o‘z ishini yaxshi uddalashi 

uchun davlatdagi imtiyozli mavqe ko‘rinishidagi manfaat zarur”. 

Ammo  bu  yerda  masalaga  targ‘ibot  nuqtai  nazaridan  emas,  balki  amaliy 

jihatdan qarash lozim. Gap shundaki, davlat bozorda qudratli kuchga egagini aytib 

o‘tishning o‘zi yetarlidir. Bozor iqtisodiyotiga o‘tgan mamlakatlarda sanoat tovarlari 

---

aylanmasining  35-40  foizi  faqat  bozor  qonunlari  asosida  emas,  balki  davlat 

tomonidan  ham  boshqarib  turiladi.  Iqtisodiyotning  butun  davlat  sektori  va  davlat 

budjeti,  shuningdek  dasturlash,  ma’muriyat,  moliya-kredit  siyosati  kabi  muhim 

vositalar  ham  davlatning  qo‘lida  bo‘lib,  ular  yordamida  davlat  ham  haridor,  ham 

sotuvchi  sifatida  bozorning  faol  ishtirokchisiga  aylanadi.  Bunday  imkoniyatlarga 

ega  bo‘lgan  davlat  o‘z  buyurtmalari  bilan  faol  kon’yunkturani  qo‘llab-quvvatlab 

turishi,  har  qanday  tarmoqdagi  ishlab  chiqarishdagi  pasayishning  oldini  olishi 

mumkin. Davlat buyurtmalari, kapital qurilish uchun ayniqsa muhim bo‘lgan uzoq 

muddatli kontraktlar yordamida hamda firmaning o‘z ichki buyurtmalari yordamida 

erkin bozorda muqarrar bo‘lgan iqtisodiy  taraqqiyotning davriyligini so‘saytirishi 

mumkin.