Kanali mahsuloti

@ImtihonJavoblari2021Uz 

kanali mahsuloti 

 

 

30 

 

 

 

22-BILET  

1. Markaziy Osiyo davlatlarining aholisi va iqtisodiyoti.  

Markaziy Osiyo siyosiy-geografi k subregioni Yevrosiyo materigining 

ichkarisida joylashgan. 1991-yildan buyon mustaqil davlatlar sifatida 

rivojlanayotgan 5 ta sobiq ittifoqdosh respublika - Qozog‘iston, Qirg‘iziston, 

Tojikiston, Turkmaniston va O‘zbekistonni birlashtiradi. Sanab o‘tilgan davlatlar 

iqtisodiy-geografi k o‘rnining umumiy jihati shundan iboratki, birortasida ham 

Dunyo okeaniga bevosita chiqish imkoniyati yo‘q, ya’ni beshtasining barchasi 

ichki kontinental mamlakatlar hisoblanadi. Jumladan, Qozog‘iston Respublikasi 

dunyodagijami 44 ta bunday geografi k joylashuvga ega davlatlardan maydoni 

bo‘yicha eng yirigi hisoblanadi. Subregionning o‘rta qismida joylashgan 

O‘zbekiston Respublikasi geografi k o‘rnining o‘ziga xosligi esa, nafaqat o‘zi, 

balki biror bir qo‘shni mamlakati ham dengizga tutash  

emasligidir. Bunday geografi k xususiyat jahon mamlakatlari ichida, 

respublikamizdan tashqari, faqatgina G‘arbiy Yevropadagi “mitti” 

davlatlaridan biri – Lixtenshteyn knyazligiga xos, hududi kattaroq 

davlatlardan esa hech qaysi birida geografi k joylashuvining bunday 

jihati mavjud emas. Qozog‘iston bilan Turkmaniston Respublikalari 

Kaspiy dengiziga tutash bo‘lib, bu holat ikkala davlatning iqtisodiy-

geografi k o‘rni, transport-geografi k imkoniyatlari va tabiiy-resurs 

salohiyatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Bundan farqli o‘laroq, transport-

geografi k sharoiti ancha murakkab bo‘lgan Tyanshan va Pomir baland 

tog‘lari hududida joylashgan Qirg‘iziston va Tojikiston 

Respublikalarining iqtisodiy- geografi k o‘rni, subregiondagi boshqa 

davlatlarning joylashuviga nisbatan birmuncha noqulay hisoblanadi.  

  

2. «Galaktika» va «Geoxronologiya» atamalarining mazmun-mohiyatini tushuntiring. 

Galaktika  (yunoncha  galaktikos-sutrang)  –  yulduzlar  gravitatsiya  kuchlari  bilan 

o‘zaro  bog‘langan  ulkan  yulduzlar  tizimi.  Galaktikalar  o‘lchami,  yulduzlar  soni, 

shakli  bo‘yicha  bir-biridan  farq  qiladi.  Shunga  ko‘ra  ularning  ellipssimon, 

spiralsimon va noto‘g‘ri turlari ajratiladi.  

Geoxronologiya  (geo...  va  xronologiya)  (geologik  yilnoma)  —  Yer  poʻstidagi  togʻ 

jinslarining hosil boʻlish ketma-ketligi va yoshi haqidagi taʼlimot. Nisbiy va mutlaq 

G.ga  boʻlinadi.  Nisbiy  G.  togʻ  jinslarining  Stensen  qonuni  deb  atalmish  ketma-ket 

qatlamlanish  prinsipiga  asoslangan.  Bu  prinsipga  koʻra  ustida  yotgan  qatlam 

(choʻkindi  jinslar  qatlamlarining  dastlabki  holati  buzilmaganda)  pastidagidan  yosh 

boʻladi.  

  

3. O‘zbekiston  siyosiy-ma’muriy  xaritasidan  Qirg‘izistonga  chegaradosh  bo‘lgan 

respublikamizning  viloyatlarini  ko‘rsating.  Ulardan  qaysi  birining  maydoni  eng 

kichik? Bu viloyat markazining geografik koordinatalarini aniqlang.  

23-BILET  

1. Antropogen landshaftlar va ularning tasniflanishi.  

---