Kamal mámbetov, Kama

Egis aylarš

Kún nur berip, Qara, muz erip — Kún jılındı, jaynadı, Suwlar tasıp,

Kóbik shashıp, Suwlar aqtı sayda®ı. Toń jer kewip, Gúller kúlip,
Jipek shashın mayladı, Sayrap ®ana,
Qosıp nama,
Búlbil quslar sayradı, Shırlap shımshıq, Kókke ushıp,
Qıyıq-shıyıq etip kúledi. Jaz bol®anın, nur tol®anın, Shımshıqlar da biledi.
Gúmis kúndi, Jaqsı bildi,
Kúndi ol da súyedi. Hárqıylı shóp, Jipektey bop,
Shıqtı jerge jalbırap, Shı®ıp jerge,
Ósip órge,
Tur®an áne jalbırap. Jańa putaq
Jipekke usap, Ósip atır salbırap, Jaratılıs,
Jańar®an tús, Jerdiń beti jaynadı.

Kavkaz

Ashıq pa, kim bilsin kóktegi kúnge, Aytpaydı jansız taw, kelmeydi tilge,

Kúndiz, tún túnerip tur®anı kókte, Kavkazdıń tawları bult penen birge.

Elburs, Kazbek ushpalı biyik, Basına shıqpa®an qulan hám kiyik, Tóbeńde tur®anı a®arıp bası, Qardan ol basına aq telpek kiyip.

Jılannıń kózindey jıltırap bulaq, Oynaqshıp, sekirip tur®anı qulap, Ír®ıydı bir tastan bir tasqa minip, Jarlarda oyna®an mısalı ılaq.

Xosh iyis ańqı®an, jipektey shóbi, Ja®ımtal janıńa jup-jumsaq jeli, Kók oray, qız®aldaq kógergen gúller, Jarıqlıq ráhat Kavkazdıń jeri.

Pushkin hám Lermontov bul jerdiń kórkin, Aytadı bir emes bir neshe dúrkin,

Oyların erkinshe aytalmay ketti, Búgin men jırlayman ózim de erkin.

Sonıńday oqıwshım, Kavkazdıń sını, Joqtay-aw korgende jeriniń mini.

A…qaw mergen

(ertek)

Burın, burın, burın waqta, Otır®anda xanlar taxta, Taxtakópir, Shımbay jaqta, Bir mergen bol®an eken.

Óz-ózinen qıyallanıp, Berzenki mıltıq qol®a alıp, Kerek zatın arqalanıp, To®ay betke bar®an eken. Qarıw-kúshi boy®a tarap, Kún uzaqqa etip talap, Shópti-shardı tintip qarap,
Tınbay talap qılgán eken. Shańqay tústiń shamasında, Góne japtıń ja®asında, Aqbaslıqtıń arasında,
Bir sur qoyan jatqan eken. Bunı mergen anıq kórdi, Atayın dep kewil bóldi.
Bir-eki adım jaqın keldi, Qıyal oylap tur®an eken. Bunı házir alsam atıp, Bir adam®a bersem satıp, Pulın alsam sıń®ırlatıp,
Bir quwansam degen eken. Pullarına tawıq alsam, Tawıqqa kop dánler salsam, Ǵurıq bastırıp izzet qılsam, Shojeletsem degen eken.
Pul jıynasam tawıq satıp, Sawda qılsam bir uqshatıp, Qaltam tolı pul®a batıp, Xodlı bolsam degen eken. Jal®ız eshki alsam satıp, Ol eshkini ilaqlatıp, Jarmamız®a qatıq qatıp, Házlik etsem degen eken. Eshki aydap bazar barıp, Qımbatıraq nırıq shı®arıp, Bir qulındı satıp alıp, Jetelesem degen eken.
Seyis qılıp kókke baqsam, Tekiynement jabıw japsam, At moynına tumar taqsam, Júrmel etsem degen eken. Bes jasında suwlıq salıp, Kúnde-kúnde toy®a barıp, Qashıp júrsem ılaq alıp, Qıyt-qıytlasam degen eken. Dawısınan qoyan qashıp, Neshe-neshe da®dan asıp, Mergen qaldı basın qasıp,
Dım pántqumar qal®an eken. “Jeti oylap bir kespegen,
Oz paydasın bilmes” degen.
«Qurı qıyal-eles» degen, Naqıl bolıp qal®an eken.

1. 
   M.Dáribaev dóretiwshiliginiń basqashayırlardan ózgesheligi qanday?
   
2. 
   Shayırdıń lirikalıq qosıqlarında qanday temalar sóz boladı?
   
3. 
   M.Dáribaevtıń qanday poemaları hám dramalıq shı®armaları bar?
   

1. 
   «Ańqaw mergen» qosı®ın yadplap alıń.
   
2. 
   Ana tábiyatımızdı «Kavkaz» qosı®ı menen salıstırıp ózgesheli- gin aytıp beriń.
   
3. 
   Jazıwshınıń «Mıńlardıń biri» shı®armasınıń mazmunın aytıp beriń hám onıń qaharmanları haqqında túsinik beriń.