Kafedrasi fanidan kurs ishi mavzu: Pul mablag‘lari va ularni tahlili

8- ra sm. Korxonalar foydasiga ta’sir etuvchi omillar ¹⁶

Joylashgan joyi – korxonaga moddiy va mehnat resurslari sotib olish bozori hamda ishlab chiqargan mahsulotini sotish bozori qancha yaqin bo’lsa, mahsulot ishlab chiqarish xarajatlari transport xarajatlari evaziga kamayib, mahsulot tannarxi shuncha kamayib, sotish bahosi ham shuncha arzon bo’ladi. Korxona bunday bozorlardan qanchalik uzoq bo’lsa, mahsulot tannarxi shuncha oshadi.

Sotish xarajatlari – sotish xarajatlari mahsulot sotish bilan bog’liq barcha xarajatlar bo’lib, bu xarajatlar qancha ko’p bo’lsa, bu mahsulot sotish bahosini oshirishga sabab bo’ladi.
Mahsulot sotib olish xarajatlari korxona moliya xo’jalik faoliyatini hamma tomonlarini aks ettiruvchi ko’rsatkichlardir. Shu tufayli mahsulot sotib olish xarajatlarini to’g’ri hisobga olish va tahlil qilish muhim ahamiyat kasb etadi. Bunda korxonada bir so’mlik sotilgan mahsulotga to’hri keluvchi xarajatlarni



¹⁶ Iqtisodiy adabiyotlar asosida muallif tomonidan tayyorlandi
aniqlash muhimdir. Chunki bu ko’rsatkich korxona foydasini shakllantirishda
xizmat qiladi.
Bir so’mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajatlar tahlili.Mahsulot tannarxini ifodalovchi ko’rsatkichlardan eng muhimi bir so’mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajatdir. Bu ko’rsatkich tiyin hisobida quyidagicha aniqlanadi:

Bir so’mlik tovar mahsuloti uchun qilingan xarajat (tiyin)
Ishlab chiqarish tannarxi
=
Tovar mahsulotini ulgurji bahosi

Bu ko’rsatkich orqali qilingan xarajatlarning samaradorligini aniqlash
mumkin.

Boshlang’ch
holat


Xarajatlar 5,9%ga qisqartirildi


Rentabellik hisobidan sotish hajmining