Kafedrasi “biotexnologiya” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

4. Protoplastlar 2 usulda ajratib olinadi
1 Mexanik usul Birinchi bor o'simlik hujayrasi protoplastlari 1892- yilda Telares suv o'simligi hujayrasidan plazmoliz hodisasini o'rganish natijasida ajratib olingan .
Buning uchun o'simlik to'qimasidan kesma oladi va 0,1 mol saxaroza eritmasiga solinadi .Buning natijasida prataplazmalar bujmayib hujayra devoridan ajraladi,sung skalpel yordamida protoplastlari muxitga ajraladi.
2. Fermentativ usul. Bu usulda hujayra devori fermentlar yordamida yuqotiladi.Bunda 3 xil tipdagi fermentlar selluloza gemitselluloza piktinazalardan foydalaniladi.
Hozirgi kunda protoplastlar kulturasini olishda 2 xil yondashuv mavjud . 1 suyuq muxit tomchilarda inkubatsya qilinadi ,va agarli qatlamga o'tqaziladi . Protoplastlar hujayra devorini tiklagunga qadar qisqa vaqt ichida bir biriga qushiladi . Bu jarayon faqat bir tipdagi o'simlik Protoplastlariaro emas balki geterolitik protoplastlararo ham bulishi mumkun.
Somatik gibrizatsiya o'simliklarning gibridlarini yaratishning yangi metodi bulib, bunda gibridlanayotgan o'simliklarning gibridlarini yaratishning yangi metodi bo'lib bunda gibridlanayotgan hujayralar siatida repraduktiv hujayralar yani gemotalar emas balki protoplastlar olinadigan o'simlik tanasining somatik hujayralardan foydalaniladi.
Bunda protoplastlarni qushish bilan birga hujayra genomidan tadhqari yana 2 ta turli sitoplazmalar ham qushiladi.

Kupgina xollarda yuksak o'simliklarning qushish natijasida gibrid yoki sibrid hosil buladi. Geteralitik prataplazmalarni qushahotganda mos keladigan markerlarni tanlash kerak .Bunday marker sifatida plastidalar yoki xloraplaslar ishtrok etadi.

Асосий адабиётлар:

1. 
   Мирхамидова Р., Вахабов А.Х., Давранов К., Турсунбоева Г.С. Микробиология ва биотехнология асослари. Тошкент: Ilm Ziyo. 2014. -225 б.
   
2. 
   Давронов Қ. Биотехнология:илмий, амалий ва услубий асослари. Тошкент. “Patent-press” 2008.
   
3. 
   Иноғомова М., Вахобов А.Н. Микробиология ва вирусология асослари. Ўқув қўлланма. Тошкент. Университет. 2010.