Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Topshiriqlar:

1. Activity diagrammasi nima va u qanday vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan?

2. Activity diagrammasining asosiy elementlarini nimalar tashkil etadi?
3. Activity diagrammasini yaratish usullari haqida yozma ma’lumot tayyorlang.

2.12. Komponentlar (Component) diagrammasini yaratish

Ishning maqsadi. Talabalarga komponentlar (Component) diagrammasini yaratish va undan foydalanish bo‘yicha amaliy bilim berish.

Qisqacha nazariy ma’lumotlar:

UML komponent diagrammalari katta tizimlarni osongina boshqarilishi mumkin bo‘lgan kichikroq quyi tizimlarga modellashtirish uchun ishlatiladi. UML komponent diagrammasi tizimning turli komponentlarini ko‘rsatish uchun ishlatiladi. Katta obyektga yo‘naltirilgan tizimlarni modellashtirishda tizimni boshqariladigan quyi tizimlarga bo‘lish kerak.

Komponent – bu amalga oshirish tafsilotlari yashiringan tizimning almashtiriladigan va bajariladigan qismidir. Komponent komponent amalga oshiradigan yoki amalga oshiradigan interfeyslar to‘plamini ta’minlaydi. Komponentlar funksiyani bajarish uchun interfeyslarni ham talab qiladi.
Component diagrammasi notatsiyasini asosiy 2 ta element tashkil etadi, ular Component va Node elementlaridir:

Komponent – bu amalga oshirish tafsilotlari yashiringan tizimning almashtiriladigan va bajariladigan qismidir. Komponentlar funksiyani bajarish uchun interfeyslarni ham talab qiladi. Bu tizimning modulli qismi bo‘lib, uning tarkibini qamrab oladi. Ular tizimning mantiqiy elementlari bo‘lib, tizimni bajarish jarayonida muhim rol o‘ynaydi. Komponentning tashqi harakati taqdim etilgan interfeys va kerakli interfeyslar bilan belgilanadi.

Komponent klassifikator to‘rtburchaklar stereotiplari bilan ifodalanadi: <>: Komponent tafsilotlari tashqi dunyo uchun yashiringan. Komponent­ning nomi to‘rtburchakning markazida joylashgan. To‘rtburchakning yuqori o‘ng burchagida komponent belgisi ko‘rsatiladi, bu ixtiyoriy. UMLda komponent quyidagicha ifodalanadi:

UML komponentlar diagrammasini hosil qilish jarayoni:

1-qadam. Komponent tizimning bajariladigan qismidan boshqa narsa emas. Turli kompo­nentlar birgalikda yagona tizimni tashkil qiladi. Komponentlar diagrammasi har qanday tizimni bajarish bosqichida keng qo‘llaniladi.
2-qadam. Komponentlar diagrammasini modellashtirishdan oldin tizimdagi barcha kom­ponentlarni bilish kerak. Har bir komponentning ishlashini ta’kidlash kerak. Komponent diagrammasi tizimning bajarilishini tahlil qilish uchun ishlatiladi.
3-qadam. Komponentning tizimdagi boshqa jismoniy artefaktlar bilan aloqasini tushunish uchun har bir komponentni chuqur o‘rganish kerak.
4-qadam. Turli artefaktlar, kutubxonalar va fayllar o‘rtasidagi munosabatlar kompo­nentlar diagrammasini modellashtirishda zarur bo‘lgan asosiy narsalardir.



Komponent diagrammalari UMLdagi boshqa diagrammalardan farq qiladi. Komponent diagrammasi dasturiy tizimining turli komponentlarini, shuningdek, bitta tizimning quyi tizim­larini ko‘rsatish uchun ishlatiladi. Ular jismoniy narsalarni yoki tizimning tarkibiy qismlarini ifodalash uchun ishlatiladi. U odatda tizimning tuzilishi va tashkil etilishi bo‘yicha tasavvur hosil qiladi.


Topshiriqlar:

1. Component diagrammasi nima va u qanday vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan?

2. Component diagrammasining asosiy elementlarini nimalar tashkil etadi?
3. Component diagrammasini yaratish usullari haqida yozma ma’lumot tayyorlang.