Kafedrasi axborot tizimlarini loyihalash fanidan o‘quv-uslubiy majmua

2.13. Yoyish (joylash, Deployment) diagrammasini yaratish

Ishning maqsadi. Talabalarga yoyish (joylash, Deployment) diagrammasini yaratish bo‘yicha amaliy bilim berish.

Qisqacha nazariy ma’lumotlar:

Deployment diagrammasi – dasturiy tizim ishlaydigan fizik qurilmalarni aniqlab beruvchi diagramma turi. Shuningdek, u dasturiy ta’minotning bazaviy qurilmada qanday o‘rnatilishini aniqlaydi. U tizimning dasturiy ta’minot qismlarini uni amalga oshiradigan qurilma bilan taqqoslaydi.

Deployment diagrammasi loyihada yaratilgan dasturiy ta’minot arxitekturasini uni baja­ruvchi fizik tizim arxitekturasi bilan taqqoslaydi. Tarqalgan tizimlarda u fizik tugunlar bo‘ylab dasturiy ta’minotni taqsimlashni modellashtiradi.
Dasturiy ta’minot tizimlari turli xil artefaktlar yordamida namoyon bo‘ladi, so‘ngra ular tugunlar kabi dasturiy ta’minotni bajarilish muhitiga joylashtiriladi. Deployment diagrammasida ko‘plab tugunlar ishtirok etadi; demak, ular orasidagi munosabatlar aloqa yo‘llari yordamida ifodalanadi.
Deployment diagrammasining ikkita shakli mavjud.
1. Deskriptor shakli (unda tugunlar hamda bu tugunlar va artefaktlar o‘rtasidagi munosa­batlar mavjud).
2. Nusxa shakli (unda tugun nucxasi, tugun nusxalari va artefakt nusxalari o‘rtasidagi munosabatlar mavjud, shuningdek, tagi chizilgan nom tugun nusxalarini ifodalaydi).
Deployment diagrammalari faqat dasturiy ta’minotning apparat tizimiga qanday joylash­tirilishini tasvirlash uchun ishlatiladi. U to‘liq funksiyani bajarish uchun dasturiy ta’minotning apparat bilan qanday o‘zaro ta’sirini ko‘rsatadi.



Deployment Diagram Notations



Deployment Diagram

Deployment diagrammasi butun tizimning topologik ko‘rinishini akslantiradi, u tizimni joylashtirishni ifodalaydi. Deployment diagrammasi tizim ichida ishlatiladigan fizik qurilmalarni tavsiflovchi tugunlardan iborat. Ushbu tugunlarda artefaktlar joylashtirilgan. Shuningdek, bizda artefakt misollari amalga oshiriladigan tugun misollari bo‘lishi mumkin. Tizimning tugunlari va artefaktlari tizimning yakuniy bajarilishida ishtirok etadi.

Deployment diagrammasi ma’muriy jarayonda muhim rol o‘ynaydi va u quyidagi para­metrlarga javob berishi kerak:

• 
  Yuqori ishlash
  
• 
  Saqlash imkoniyati
  
• 
  Masshtablilik
  
• 
  Portativlik
  
• 
  Osonlik bilan tushunиш.
  

Tugunlar va artefaktlar joylashtirishning muhim elementlari hisoblanadi. Deployment diagrammasini chizishdan oldin, barcha tugunlar va tizimning har bir tugunlari o‘rtasidagi munosabatlar aniqlanishi kerak.


Topshiriqlar:

1. Deployment diagrammasi nima va u qanday vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan?

2. Deployment diagrammasining asosiy elementlarini nimalar tashkil etadi?
3. Deployment diagrammasini yaratish usullari haqida yozma ma’lumot tayyorlang.