Kafedrasi abdullayev utkir azimovich

Markaziy bank pul 
muomalasini 
muvofiqlashtiruvchi
organ sifatida
Markaziy bankning 
mustaqilligini 
sub’ektiv omillari 
sifatida nimalar 
inobatga olinadi
Markaziy bank 
raxbariyati va 
xukumat xodimlari 
o’rtasidagi o’zaro 
rasmiy munosabatlar 
Markaziy bank 
raxbariyatining 
xukumat xodimlari 
orasidagi norasmiy 
obro’ - e’tibori 
Markaziy bank 
raxbariyatining 
mamlakat iqtisodiy 
taraqqiyoti jixatlarini 
belgilashdagi fikr va 
muloxazalarning 
xukumat doirasida 
tan olinishi 
Tugri javob yuk
1,2,3 
Pul muomalasini 
tartibga solish 
usullari va uning 
xususiyatlari
Pul-kredit siyosatining 
bevosita 
instrumentlariga 
nimalar kiradi
Kassa rejasi. kredit 
rejasi, majburiy 
zaxiralar. tijorat 
bamklarini kayta 
moliyalash 
mexanizmi 
Tijorat banklarining 
kayta moliyalash 
mexanizmi va kassa 
rejasi 
Kassa rejasi, kredit 
rejasi, kreditlar 
mikdorini limitlash, 
yukori darajasini 
belgilash, ma’muriy 
usul yordamida foiz 
stavkasini belgilash 
Majburiy zaxiralar, 
ochik bozordagi 
operatsiyalar, kassa 
rejasi, kredit rejasi 
3 
Pul muomalasini 
tartibga solish 
usullari va uning 
Pul-kredit siyosatining 
bilvosita 
instrumentlariga 
Majburiy zaxiralar. 
ochik bozordagi 
operatsiyalar. kassa 
Majburiy zaxiralar. 
kreditlar mikdorini 
limitlash, tijorat 
Majburiy zaxirlar. 
ochik bozordagi 
operatsiyalar, tijorat 
Majburiy zaxiralar. 
ochik bozordagi 
operatsiyalar, kassa 
3 

---

 
xususiyatlari
nimalar kiradi 
rejasi, kredt rejasi 
bankparini kayta 
moliyalash 
mexanizmi. 
banklarining kayta 
moliyalash 
mexanizmi. 
Markaziy bankning 
foiz siyosati. 
rejasi. kredit rejasi 
Pul muomalasini 
tartibga solish 
usullari va uning 
xususiyatlari
Davlat tomonidan 
rasmiy ravishda 
valyuta kursining 
oshirilishi: 
revalvatsiya deyiladi. 
nulifikatsiya deyiladi 
devalvatsiya deyiladi 
inflyatsiya deyiladi 
3 
Pul muomalasini 
tartibga solish 
usullari va uning 
xususiyatlari
Kuyida kayd 
etilganlarning kaysi 
biri inflyatsiyani 
vujudga keltiruvchi 
sabablar xisoblanadi 
bozorda yalpi talab 
va taklif 
muvozanatining 
buzilishi 
pul massasining 
asossiz usishi va 
valyuta kursshshng 
dsvalvatsiyasi 
davlat byudjeti va 
mamlakat tulov 
balansi 
takchilligining
oshishi valyuta 
kursining 
devalvatsiyasi 
Tugri javob yuk
1,2,3 
Pul muomalasini 
tartibga solish 
usullari va uning 
xususiyatlari
Iqtisodiy usullar 
qanday asosiy 
guruhlarga bo’linadi:
Soliq usullari 
Me’yoriy usullar 
Tuzatuvchi usullar 
Tugri javoblar yuk 
1,2,3 
Pul muomalasini 
tartibga solish 
usullari va uning 
xususiyatlari
Majburiy zahiralar 
siyosatidan qanday 
maqsadlarni amalga 
oshirish uchun 
foydalaniladi:
Pul-kredit 
siyosatning 
instrumenti sifatida 
va pul massasini 
kamaytirish 
maqsadida ushbu 
instrument 
qo’llaniladi 
Investor va 
omonatchilar 
manfaatini himoya 
qilish maqsadlarida; 
Tijorat banklarining 
likvidligiga ta’sir 
qilish uchun 
Tugri javob yuk
1,2,3 

---

 
3-mavzu. “Monetar siyosatning maqsadi, maqsadli ko’rsatkichlari va 
asosiy yo’nalishlari” 
“Monetar siyosat” fanidan masalalar to’plami
Masala №20. 
Quyidagi ma’lumotlar asosida pullarning multiplikatsiyaviy taklifiga 
majburiy zahira stavkalarining ta’sir darajasini aniqlang. 
- barcha pullar (M) – 966 655 mln.so’m 
- muddatsiz depozitlar (D) – 124 333 mln.so’m 
- majburiy zahira stavkasi (R) – 15 %
 
Masala №21. 
Quyidagi ma’lumotlar asosida sof spredni aniqlang. 
1. Quyidagi ma’lumotlar berilgan: 
- foizli daromadlar – 2 455 mln.so’m; 
- foizli xarajatlar – 1 680 mln. so’m; 
- aktivlarning yil boshidagi summasi – 8 764 mln.so’m; 
- aktivlarning yil oxiridagi summasi – 9 013 mln.so’m. 
Masala № 22. 
Tijorat bankining muddatsiz depozitlari bo’yicha majburiy zahira normasi 20% 
ni tashkil etadi. Bank tizimidagi ortiqcha zahira 150 mln. so’mni tashkil qilgan. 
Bankning muddatsiz depozitlari summasini qancha miqdorga oshirilishini 
aniqlang. 
Masala №23. 
Banklarning majburiy zahira normasini 20% dan 30% ga oshirilganda 
bank tizimida 1200 mln. so’m miqdordagi mablag’ etishmasligi aniqlandi. Agar 
majburiy zahiralar summasini oshirish imkoniyati bo’lmasa, u holda pul 
massasini qancha kamaytirish kerakligini aniqlang. 
Masala № 24. 
 
Tijorat bankining balans passivi ma’lumotlari 2-jadvalda keltirilgan. 
Tijorat bankining jalb qilingan mablag’lari hisoblangan hisob-kitob, joriy, 
depozit va boshqa schetlar bo’yicha o’rtacha qoldiqlari o’zgarishlari keltirilgan. 
 
 

---

 
2-jadval (ming sumda) 
№ 
Oylik o’rtacha qoldiq 
01.02.14 01.02.15 01.03.16 
1.
 
 
2.
 
 
3.
 
 
4.
 
 
5.
 
 
1 
Valyuta schyotlaridagi depozitlar 
60 
65 
70 
2 
Talab qilib olungunga qadar depozitlar va 
30 kungacha bQlgan jamg’armalar 
400 
384 
350 
3 
30 kundan 90 kungacha bQlgan muddatli 
depozitlar va jamg’armalar 
105 
100 
140 
4 
90 kundan ortiq muddatli depozitlar va 
jamg’armalar 
800 
850 
880 
5 
Jami 
1365 
1399 
1410 
Ushbu ma’lumotlardan foydalanib quyidagilarni aniqlang: 
1.
Tijorat banki tomonidan majburiy zahira schyotiga 01.01.10 holati 
bo’yicha o’tkazilgan summani aniqlang; 
2.
Bank tomonidan keyingi oylarda (01.02.11 va 01.03.10) 
o’tkaziladigan majburiy zahira summalarini aniqlang va uni o’tkazish tartibini 
tushuntiring. 
Masala №25. 
Tijorat banki to’g’risida operatsion kuni boshiga quyidagi ma’lumotlar 
mavjud: 
1 Aylanma kassadagi naqd pul qoldig’i 
120 million so’m 
2 Bank mijozlari(korxonalar, tashkilotlar, yakka 
tartibdagi 
tadbirkorlar, 
omonatchilar)dan 
operatsion kun davomida tushgan naqd pul 
mablag’lari 
270 mln. so’m 
3 Shu kun davomida bank tomonidan naqd pul 
berildi 
280 mln. so’m 
4 Aylanma kassa qoldig’iga belgilangan limit 
100 mln.so’m 
Yuqoridagi ma’lumotlar asosida tijorat bankining operatsion kun 
oxiridagi aylanma kassadagi naqd pul qoldig’ini aniqlang. 
Masala № 26. 
Kredit tashkilotining majburiy zaxiralarga o’tkazmalarning hisobiga rioya 
qilinish bo’yicha Markaziy bank tomonidan tekshiruv o’tkazilgan. 01.02.17 
holatida tijorat bankining majburiyatlar bo’yicha balans hisobvaraqlaridagi 
o’rtacha xronologik qoldiq summasi 25 mln. so’mni tashkil qilgan. Tekshiruv 
natijasida 
majburiy 
zahira 
bo’yicha ajratmalarni 5 mln. so’mga 
kamaytirilganligi aniqlandi. O’sha paytda 28.06.17 holatiga Markaziy bankning 
qayta moliyalashtirish stavkasi yillik 14 % ni tashkil qilgan. 

---

 
Markaziy bankning tijorat banki majburiy zahiralarni shakllantirish 
bo’yicha tartib-qoidalarni buzganligi uchun undiriladigan jarima miqdorini 
aniqlang.