Kafedrasi abdullayev utkir azimovich

 
qo’llanilishi tijorat banklarining resurs bazasiga nisbatan kuchli salbiy ta’sirni 
yuzaga keltiradi.
5
-
jadval 
AQShning FZT tomonidan depozitlarga, balansdagi rezervlar uchun 
to’lanadigan foiz me’yorlari haqida ma’lumot
102
 
Balansdagi 
rezervlar 
uchun 
to’lanadigan foiz
Ko’rsatkich 
(foizda)
Amal qilish sanasi
Majburiy zaxira qoldig’i uchun 
1,0 
16 mart 2017 yil 
Me’yoridan ortiqcha o’tkazilgan 
mablag’lar uchun 
1,0 
16 mart 2017 yil 
Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan ko’rinadiki, AQShning Federal Zaxira 
Tizimi tomonidan depozitlarga majburiy zaxiraning balansdagi rezervlari uchun 
ham foiz me’yorlari to’lanadi.Jumladan, 2017 yil 16 martdan boshlab, majburiy 
zaxira qoldig’i uchun 1,0 foiz, me’yoridan ortiqcha o’tkazilgan mablag’lar uchun 
ham 1,0 foiz miqdorida mablag’ to’lanadi. 
Shuningdek, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Kanada, Lyuksemburg, Shvetsiyada 
majburiy zaxira siyosatidan Markaziy bank pul-kredit siyosatining instrumenti 
sifatida foydalanilmasligining asosiy sababi, fikrimizcha, mazkur mamlakatlarda 
pul-kredit siyosatining ochiq bozor siyosati, qayta moliyalash siyosati, valyuta 
siyosati 
kabi 
an’anaviy 
instrumentlaridan 
foydalanish 
amaliyotining 
takomillashganligidir.
Shu sababli, mazkur mamlakatlarda majburiy zaxira stavkalari orqali tijorat 
banklarining depozit bazasiga ta’sir qilish yo’li bilan ularning kredit 
ekspantsiyasini jilovlash zaruriyati mavjud emas.
O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan olib borilayotgan pul-
kredit siyosati mamlakat iqtisodiyotining barqaror o’sish sur’atlarini hamda tijorat 
banklarining likvidliligi va to’lovga qobilligini ta’minlashda muhim o’rin tutadi.
Buning asosiy sababi shundaki, majburiy zaxira siyosati tijorat banklarining 
kreditlash salohiyatiga, shu jumladan, uzoq muddatli kreditlar berish salohiyatiga 
bevosita ta’sir ko’rsatadigan pul-kredit instrumenti hisoblanadi. 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli 
farmoni bilan tasdiqlangan “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish 
bo’yicha Harakatlar strategiyasi”da bank tizimini isloh qilishni chuqurlashtirish, 
barqarorligini ta’minlash, ularning moliyaviy barqarorligi va ishonchliligini 
102
http: // www.federalrezerve. gov/ monetarypolicy/ rezervereq. htm. 

---

 
mustahkamlash, makroiqtisodiy barqarorlikni yanada oshirish va yuqori iqtisodiy 
o’sish sur’atlarini saqlab qolishning ustuvor yo’nalishlari sifatida e’tirof etilgan
103
.
Shu bois, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 13 sentyabrdagi 
PQ-3272-sonli “Pul-kredit siyosatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari 
to’g’risida”gi qaroridan kelib chiqib, xorij tajribasini o’rganish asosida, 
O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankida depozitga majburiy rezervlarni 
o’tkazish tartibi va normativlari qayta ko’rib chiqildi.
Pul-kredit siyosati instrumentlarining samaradorligini oshirish borasida 
O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki 2018 yilning 1 iyunidan boshlab, tijorat 
banklarining Markaziy bankda depozitga o’tkaziladigan quyidagi majburiy 
rezervlari bo’yicha takomillashtirilgan tartibni va yangi normativlarni joriy etadi.