Kafedra mudiri: I. Qur’onov

Yangi oʻquv materialini mustahkamlash 2.8Yangi oʻquv materialini oʻzlashtirish darajasini tekshirish boʻyicha tezkor soʻrov oʻtkazadi 2.9. Darsda oʻzlashtirgan bilimlarini tekshirish maqsadida boshlangʻish nazorat olinadi
Tinglaydi, yozib oladi Yozib oladi Diqqat qiladi Savollarga javob beradi Kuzatadi, ma’lumotlarni daftarga qayd qiladi Savollarga javob beradi, test topshirigʻini bajaradi
3-bosqich: Yakuniy qism. 10 daqiqa	Mashgʻulotni yakunlash Mavzu yakunlanadi, bajarilgan ishlarni kelgusida kasbiy faoliyatlarida muhim ahamiyatga ega ekanligiga oʻquvchilar e’tiborini qaratadi Uyga vazifa berilishi Nazorat savollariga javob qaytarish	Diqqat qiladi Topshiriqni yozadi

1. ilova

Baholash mezoni va ko’rsatkichlari

t/r	Nazariy bilimlarni baholash	ball
1	Savollarga to'liq javob berish, misol dalil keltiradi, Mavzu haqida to’liq ma’lumotlarni keltiradi, yangi ma’lumotlarni amaliyotda qo’llay oladi	5
2	Savollarga noto'liq javob beradi, mavzu haqida tushunchalarini to’liq bayon eta olmaydi	4
3	Savollarga qisman javob beradi, yangi va o’tilgan mavzular bo’yicha qisman bilimga ega	3
4	Savollarga umuman javob bera olmaydi, yangi mavzu va o’tilgan mavzular yuzasidan bilimga ega emas.	2

2. ilova

Kichik guruhlarda ishlash qoidasi

1	Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bo’lmog’i kerak
2	Guruhlarga aniq topshiriqlar berilmog’i lozim
3	Kichik guruh oldiga qo’yilgan topshiriqni bajarish uchun yetarli vaqt ajratiladi
4	Guruhlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyiqqa uchramasligi haqida ogohlantirilishi zarur.
5	Guruh ish natijalarini qanday taqdim etishini aniq bilishlari, ishlab chiqarish ta’limi ustasi ularga yo’riqnoma berishi lozim.
6	Nima bo’lganda ham muloqotda bo’ling, bajargan ishini erkin namoyon etish

216

Fan bo'yicha o'quvchilarni o'zlashtirish, baholash mezonlari

3. 
   ilova
   

№	Baholash mezonlari	Baholar
		“5” – a’lo	“4” - yaxshi	“3” - qoniqarli	“2” - qoniqarsiz
1.	Nazariy ma’lumotlarni o’zlashtirishi
2.	Amaliy ma’lumotlarni o’zlashtirishi
3.	Joriy nazorat natijalari
4.	O’rtacha bahosi

18. Mavzu: Sun’iy ovqatlantirishda bemorlarga hamshiralik parvarishi

Reja: 1.Sun’iy ovqatlantirish, ko’rsatma va moneliklar 2.Sun’iy ovqatlantirish usullari

Bemorlarni sun’iy ovqatlantirish

Ovqatni yuta olmaydigan hushsiz yoki ovqatlanishni o‘zicha istamagan (ruhiy kasalligi bo‘lgan)lar uchun yuqorida ko‘rsatilgan sust usul kifoya qilmaydi. Ularni sun’iy ovqatlantirish kerak bo‘ladi. Buning uchun maxsus asboblar ishlatiladi.
Sun’iy ovqatlantirish turlariga quyidagilar kiradi:

1. 
   Me’da zondi yordamida ovqatlantirish.
   
2. 
   Me’da yoki ingichka ichakning operatsion teshigi (gastrostoma yoki fistula) orqali ovqatlantirish.
   
3. 
   Huqna (rektal yo‘l bilan) orqali ovqatlantirish.
   
4. 
   Parenteral (me’da-ichaklarni chetlab) ovqatlantirish.
   

Me’da zondi orqali sun’iy ovqatlantirish quyidagi hollarda qo‘llanadi:

1. 
   til, yutqin, hiqildoq, qizilo‘ngach jarohat natijasida ko‘p shikastlangan va shishib ketgan bo‘lsa;
   
2. 
   bulbar falajda (cho‘zinchoq miyaning yutish va nutqning buzilishi bilan o‘tadigan kasallikda);
   
3. 
   markaziy nerv sistemasi xastaliklaridagi behushlik holatida;
   
4. 
   ruhiy bemor ovqat yemay qo‘yganda;
   
5. 
   bitmayotgan me’da yarasida.
   

Ovqatlantirish uchun quyidagilar tayyorlab qo‘yiladi:

1. 
   Olivasiz (boshchasiz) ingichka me’da zondi yoki 8–10 mm diametrli shaffof xlorvinil naycha;
   
2. 
   200 ml sig‘imli voronka yoki Jane shprisi;
   
3. 
   1—2 stakan ovqat.
   

Asboblar qaynatiladi va qaynagan suvda sovitiladi, ovqat esa ilitiladi. Ovqatlantirish quyidagicha amalga oshiriladi: vazelin surtilgan steril ingichka zond olib, bemorning me’dasiga kiritiladi. Zond uchiga voronka kiydiriladi, voronkaga dag‘al bo‘lakchalari ²¹⁷bo‘lmagan suyuq ovqat (sut, qaymoq, xom tuxum, quyuq bulyon, glukoza eritmasi, kakao va kofe, meva suvlari) quyiladi. Ovqatni kichik bosimda kuniga bir necha marta asta-sekin quyiladi. Ayrim hollarda zond 2–3 haftagacha qoldiriladi. Zondni burun yo‘llari orqali kiritishning iloji bo‘lmaganda uni og‘izga kiritiladi, uchini yopishqoq plastir bilan yuz terisiga mahkamlab qo‘yiladi. Muolajadan so‘ng zondga toza suv quyib, uni ovqat qoldiqlaridan tozalanadi. Bemorni operatsion teshik (gastrostoma) orqali ovqatlantirish qizilo‘ngach torayib undan ovqat o‘tmay qolganda, pilorus stenozida operatsiya yo‘li bilan me’dadan teshik ochiladi, shunda unga zond kiritib, ovqat quyish mumkin bo‘ladi. Har gal ovqatlantirishda yuboriladigan ovqat miqdori asta-sekin oshirib boriladi. Birinchi ovqatlantirishda (operatsiyadan keyin 5—6 soat o‘tgach) va hafta mobaynida har ikki soatda 50—100 ml dan, 8-chi kundan boshlab kuniga 5—6 marta 150—220 ml dan, 3-chi haftaga kelib, har safar 250— 500 ml dan suyuq ovqat yuboriladi va ovqatlantirish soni kuniga
4 martagacha kamaytiriladi. Bunda operatsiya qilib ochilgan tekshik atroflarining ovqatdan ifloslanmaganligini kuzatib turish kerak, buning uchun ovqat berilgandan so‘ng, har gal teshik atrofidagi teri tozalanadi, unga Lassar pastasi surtiladi va quruq steril bog‘lam qo‘yiladi. Ovqatlantirishning bunday usulida bemorda me’da sekretsiyasi og‘iz bo‘shlig‘i tomonidan reflektor yo‘l bilan qo‘zg‘almaydigan bo‘lib qoladi. Agar zond yetarlicha keng va fistula atrofidagi terining holati yaxshi bo‘lsa, bemor ovqatni o‘zi chaynab, voronkaga tuflab tushirishi mumkin. Shundan so‘ng naychani qisib turib, voronkaga suyuqlik (bulyon, choy) quyish va aralashmani asta-sekin me’daga kiritish mumkin. Ovqatlanishning bunday usulida bemorga 15- stolni tayinlash mumkin.