Kafedra: halq tibbiyoti, reabilitologiya va jismoniy tarbiya fan: vrach nazaroti tibbiy profilaktika fakulteti

2. Nazariyqism 2.1. MASHG`ULOTNINGQISQACHAMAZMUNI.

Davolovchijismoniytarbiya (DJT) – bujismoniytarbiyavositalarinikasalliknidavolash, oldiniolishvabemorlarnireabilitatsiyasimaqsadidaqo’llashdir.

DJTningo’zigaxosxususiyatlariyokidavolashusullari :

-DJTtabiiybiologikdavolashusulidir. Bundadavolashjarayonidatabiiybo’lganharakatlarvatabiiyomillardanfoydalaniladi;

-butundavolanishjarayonidabemorlarfaolishtiroketadilar;

-DJTpatogenetikdavolashusulidir. Jismoniytarbiyavositalariyordamibilankasalliklrningpatogenezigata`sirko’rsatiladi. Masalan : bronxialastmadabronxlarningtorayishi (spazmi) kuzatiladi. Beriladiganmaxsusmashqlaryordamidabronxlarningtorayishigata`siretib, yo’qotiladi. Bundao’pkaventilyatsiyasioshiriladi, drenajlovchinafasmashqlariyordamidaturibqolgansekretlarhaydaladi;

-DJTnospetsifikdavolashusulidir. Davolashmaqsadidaberiladi-ganmashqlarspetsifikta`sirqilishbilanbirvaqtda, organizmningumumiyreaktivligi,moddaalmashinuvjarayonlari,organlarningqonbilanta`minlanishlarinikuchaytiradi;

-DJTfunktsionaldavolashusulidir. Patologikjarayonningrivojlanishihisobigaorganvasistemalarningfunktsionalholatlaridabo’zilishlarkuzatiladi. ShJTvositalaribilanbuzilganfunktsionalholatlaryaxshilanadivatiklanadi. Masalan : jarohatvaqtidasingansuyak-largagipsqo’yiladi, bundayaqinbo’lganikkibo’shbo’g`imfiksatsiyalanadi. Natijadauzoqvaqtgaqo’yilgangipsbo’g`imlardagiharakatlarnichegaralaydi, ularningqonbilanta`minlanishibo’ziladivamushaklaratrofiyagauchraydi. Bemorlargaberiladiganjismoniytarbiyavositalaribuholatlarnikamaytirishga, yo’qotishgavafunktsiyasiniyaxshilashgavaqisqavaqtdavomidatiklashgaqaratiladi. Shifobaxshgimnastikamuolajasigipsqo’yilganbirinchikundanboshlabochiqjoylarga, bo’shbo’g`imlargaberiladi. Gipsolinganidanso’ngharxilmashqlarberiladi (to’zatuvchi, mexanotera-piya, muvozanatga, koordinatsiyagavah.z) vaularyordamidabuzilganfunktsiyalaryaxshilanadivatiklanadi.

Davolovchi jismoniytarbiyaningta`sirmexanizmlari :

1.Neyro-reflektor-gumoralta`sir – jismoniymashqlarnervretsep-torlariningnospetsifikqo’zg`atuvchilaribo’libhisoblanadilar. Ularnervretseptorlarigata`siretib, markazgaintiluvchiyo’lorqaliMNSgabora-dilar. Uerdagipofiz-gipotalyamussistemasiorqalio’tib, retikulyarfor-matsiyavapo’stloqostidajoylashganharxilmarkazlargata`siretib, impulslarnio’zgartirilganholdamarkazdanqochuvchinervyo’llariorqalipatologiko’chog`igaqaytibtushadivaquyidagilargaolibkeladi:

-qonvalimfaaylanishiyaxshilanadi;

-moddaalmashinuvjarayonifaollashadi;

-biologikaktivmoddalarningajralishikuchayadi;

-regeneratsiyavareporatsiyajarayonlariyaxshilanadi;

-to’qimatrofikasiyaxshilanadi.

Bundayta`sirlarnatijasidaog`riqsusayadivaqoladi, yallig`lanishholatlarikamayadi, spazmalitikta`sirniyuzagakeltiradi.

2.Kompensator (to’ldiruvchi) ta`sir – bundaorganizmdagipatologiko’zgarishlaro’rnito’ldiriladivapatologikjarayonningavjolibketishi-ningoldiolinadi. Masalan : nafasorganlarikasalliklarida, nafasjarayo-nidaishtiroketuvchimushaklargamashqlarberiladi, ya`nidiafragmaga, qovurg`alaroralig`iga, elkakamariga, orqamushaklariga. Hazmorganlarikasalliklaridaqorinoldimushakpressigamashqlar, tostubiorganlarikasalliklaridaoraliqvaanussfinkterigamashqlarvah.z.

3.Trofikta`sir – qo’llanilayotganjismoniytarbiyavositalarita`si-ridatomirlarkengayadi, qonaylanishiyaxshilanadi, moddaalmashinuviyaxshilanadi, natijadajarohatlanganjoyningtrofikasiyokioziqlanishiyaxshilanadi.

Davolovchijismoniytarbiyavositalarigaquyidagilarkiradi :

1.Jismoniymashqlar

2.Tabiatningtabiiyomillari

3.Shifobaxshmassaj

4.Mehnatbilandavolash

Jismoniymshqlar.

JismoniymashqlarDJTningasosiyvositasibo’libhisoblanadi. Jismoniymashqlarquyidagilargabo’linadi :

1.Gimnastikmashqlar

2.Amaliysportmashqlari

3.O’yinlar

Gimnastikmashqlarjismoniymashqlarningasosinitashqiletadi. Gimnastikmashqlaro’znavbatidabo’linadi :

A.Nafasmashqlariga:

a)statikyokiturg`unnafasmashqlari

-ko’kraknafasmashqlari

-diafragmalyokiqorinorqalinafasmashqlari

-to’liqyokiaralashnafasmashqlari

-lokalyokimahalliynafasmashqlari

b)dinamiknafasmashqlari

-fiziologiknafasmashqlari

-Strelnikovabo’yichaparadoksalnafasmashqlari – o’pkaningventi-lyatsiyasinioshirishvadrenajiniyaxshilashuchunberiladi, qo’lvaoyoqlarbilanbirgalikdaharakatqilinib, asosiye`tibornafasolishgaqaratiladi.

v)maxsusnafasmashqlari

-ritmikyurish – bundanafasolishyurishgamoslashtiriladi, ya`ni 1-nafasolinadi, 2-nafaschiqariladi.

-tovushlinafasmashqlari – tovushlinafasmashqlarinibajarishmaqsadidaunlivaundoshharflardanfoydalaniladi. Bumashqlaro’pkaventilyatsiyasinioshirishmaqsadidaqo’llaniladi, masalan : nafasolib, nafaschiqarishdaunliharflardanfoydalaniladi. Shuningdeknafasyo’lla-ridanbalg`amnihaydashmaqsadidanafaschiqarishdaundoshharflarniaytishbilanamalgaoshiriladi.

-drenajlovchinafasmashqlari – asosiye`tibordrenajlovchidastlab-kiholatlargaqaratiladi, ya`niungatalabshuki, patologiko’chog`bronxlarbifurkatsiyasidan, tananingboshqismidanyuqoriturishikerak. Quyidagidastlabkiholatlarqo’llaniladi :

a) sog`yonboshdayotgan;

b) tizza-tirsak;

v) qorindayotib, boshipastgatushurilgan;

g) qorindayotib, oyoqqismi 15, 30, 45 graduslargako’tarilgan;

d) o’tirgan, boshqismipastgaengashtirilgan.

B.Umumiyrivojlantiruvchimashqlarga :

Umumiyrivojlantiruvchimashqlarbelgilaribo’yichaquyidagilargabo’linadi :

a) anatomikbelgisibo’yicha

-yuz, ensamushaklariuchunmashq

-bo’yin, elkavaorqamushaklariuchunmashq

-qo’lmushaklariuchunmashq

-qorinoldimushaklarpressivatostubimushaklariuchunmashq

-oyoqmushaklariuchunmashq

-butuntanamushaklariuchunmashq

b) faollikbelgisibo’yichamashqlar

-passivmashqlar – tushaktartibotidagibemorlaruchuntavsiyaetiladi, metodist, shifokor, hamshirayokiboshqalaryordamidamashqlarbajariladi

-faolmashqlar – bemorlaro’zimustaqilmashqlarnibajaradi

-ideomotormashqlar – hayolanbajariladiganmashqorganizmganeyroreflektorta`sirko’rsatadi

v) snaryadlarniqo’llashbelgisibo’yichamashqlar

-snaryadsizbajariladiganmashqlar

-snaryadlarbilanbajariladiganmashqlar (gimnastiktayoqcha, meditsin-bol, koptok, sakratgich, halqa, espander, gantellavah.z)

-snaryadlardabajariladiganmashqlar (gimnastikskameykalar, sog`lomlashtiruvchinarvon, sog`lomlashtiruvchidiskvah.z)

-mexanoterapiya – bundatibbiyasboblar, apparatlarvatrenajerlardanfoydalaniladi. Tibbiyasboblar – og`iznivalablarnikengaytiruvchi, apparatlar – ortopedikmoslamalar, yordamchimoslamalarvaJomapparati, trenajerlar – veloergometr, velotrenajer, yuguruvchiyo’lka, “eshkakeshish”, kuchtalabqiluvchitrenajerlar, “chigiritka” trenajerivah.z.

g) o’quv-tarbiyaviybelgisibo’yichamashqlar

-intizomlashtiruvchimashqlar

-tayyorlovchimashqlar

-to’zatuvchi (korrektsiyalovchi) mashqlar

-mosharakatli (koordinatsiyaga) mashqlar

-ritmoplastikmashqlar

-muvozanatuchunmashqlar

-tirmashishmashqlari

-o’rmalashmashqlari

-osilibturishmashqlari

-irg`itishmashqlari

-sakrashmashqlari

-qarshilikdabajariladiganmashqlar

Amaliysportmashqlari – bumashqlaryordamidayuklamalargamos-lashtirish, oshiribborish, qonvalimfaaylanishlari, moddaalmashinuvi-ningyaxshilanishiamalgaoshiriladi. Ulargaquyidagilarkiradi : yurish, yugurish, o’tirganvaturganholatlardaeshkakeshish, so’zish, chang`ivaqonkiuchish, velosipedhaydash.

O’yinlar – ularquyidagilargabo’linadi :

-kamharakatlio’yinlar – shaxmat, shashkavah.z. Bundabemorlarnikasallikdanchalg`itish, emotsional-ruhiyholatigata`siretish, e`tiborinikuchaytirishamalgaoshiriladi;

-harakatlio’yinlar – stoltennisi, badminton, kegelban, kreketvah.z. Ularyordamidabemorlarningemotsionalholatiyaxshilanadi, harakatkengligioshiriladi, o’sibboruvchiyuklamalargaorganizmmoslashtiriladi;

-sportgaoido’yinlar – voleybol, basketbol, futbolvah.z. Ularhambemorlarningemotsionalholatiniyaxshilaydi, o’sibboruvchiyuklamalargaorganizmnimoslashtiradi.

Tabiatningtabiiyomillari

Tabiatningquyidagitabiiyomillaridanfoydalaniladi :

-aeroterapiya – havobilandavolash;

-gidroterapiya – suvbilandavolash;

-tallasoterapiya – dengizsuvlaribilandavolash;

-gelioterapiya – quyoshnurlaribilandavolash.

Buomillardanorganizmnichiniqtirish, kasallikningoldiniolishvadavolashmaqsadidaqo’llaniladi.

Mehnatbilandavolash

Bemorningemotsionalruhiyholatlarigaoidsavollarnixalqilishuchunqo’llaniladi. Mehnatbilandavolashshifoxonavauysharoitlaridaolibboriladi. Shifoxonada, ayniqsaasabkasalliklari, travmatologiya, revmatologiyavaboshqabo’limlardamuhimahamiyatgaega. Asabkasalliklaribo’limidabemorlarningo’ziga-o’zihizmatinitiklash, travmatologiyada – mehnatstendlaridanfoydalanib, bemornihayotfaoliyatidazarurmehnat-largao’rgatish. Uysharoitidamevavasabzavotlarnitozalash, hamirliovqatqilish, tugish, bichishmashqlari, bog`vapolizlardame`yorliishlash.

Davolovchi jismoniytarbiyashakllari

DJTshakllariikkiguruhgabo’linibo’rganiladi :

1.Shifoxonadaqo’llaniladiganDJTshakllari :

-ertalabkibadantarbiya

15 – 20 minutdavomidabajariladi, qo’llashdanmaqsadorganizmningumumiytonusiniko’tarish, tetiklashtirish. Shaklyakka, kichikguruh, guruhholidao’tkaziladi;

-shifobaxshgimnastikamuolajasi

shifoxonadao’tkziladiganshakllarningasosiysibo’libhisoblanadi. Muolaja 3 qismdaniboratdir, ya`ni - kirishqismi, bundaorganizmasosiyyuklamanibajarishgatayyorlanadi. Birinchiqismdaengilmashqlarberilib, umumiyvaqtning 15-25 %nitashqiletadi;

- asosiyqismi, bundaorganizmgaaso-siymashqlarberiladivauningjismoniyyuklamagamoslashishiamalgaoshiriladi. Mashqlar, yuklamalarasta-sekino’sibboradi, avvaligaumumiyvaqtning 50 %, keyinchalik 70 % ajratiladi;

- tugallanishqismi – bundaorganizm-gaengil, bo’shashtiruvchimashqlarberiladi, organizmningdastlabkiholati-gaqaytishita`minlanadi. Avvaligaumumiyvaqtning 25 %, keyinchalik 15 % ajratiladi.

Shifobaxshgimnastikamuolajasiniamalgaoshirishuchunharbirsistemakasalligiga, harbirkasallikkaalohidagimnastikmashqlarkompleksito’ziladivayakka, kichikguruh, guruhholidao’tkaziladi;

-bemorlargaberiladiganindividualtopshiriqlar

bemorlargakasalliginibilganholdashifokoryokimetodisttomonidanindividulbajarishiuchunmashqlarberiladi. Masalan : nafasorganlarikasalligida – drenajlovchidastlabkiholatlardamashqlarbaja-rish, maxsustovushlinafasmashqlarivah.z.;

-me`yorliyurish

bushaklyurak-qontomirsistemasi, nafasorganlari, tayanch-harakatapparatikasalliklarida, moddaalmashinuvibo’zilishlaridaqo’llaniladi. Shakldavolovchishifokoryokimetodisttomonidannazoratqilinadi. Masalan : miokardningo’tkirinfarkti – bemorlarme`yorliyurishnipalata-da, so’ngrakoridordama`lummasofalarnio’tishbilanamalgaoshiradilar.

2.Shifoxonadantashqaridaqo’llaniladiganDJTshakllari :

-terrenkur

Harxilko’tarilibtushishburchagiga, masofao’zunligigaegabo’lganmaxsustayyorlanganyo’lka. Bushaklasosansanatoriya-kurortlarda, dispan-serlardaqo’llaniladi. YUrak-qontomirkasalliklarida, nafasorganlari, oshqozon-ichakyo’li, tayanch-harakatapparatikasalliklarivamoddaalmashinuvibo’zilishiborbemorlargatavsiyaetiladi. Davolashmaqsadidabuyurilishiuchunterrenkurning 4 tamashrutitavsiyaetiladi, ular :

-1-marshrut – ko’tarilishburchagi 4 gradusdanoshmaydi, masofao’zun-ligi 500 metr;

-2-marshrut – ko’tarilishburchagi 5-10 gradus, masofa 1000 metrgacha;

-3-marshrut – ko’tarilishburchagi 11-15 gradus, masofa 2000 metrgacha;

-4-marshrut – ko’tarilishburchagi 16-20 gradus, masofa 3000-5000 metrgacha.

-sog`lomlashtiruvchiyugurish

me`yorlisur`atdayugurishuchunoyoqlarma`lumbalandlikkako’trilibyuguriladi;

-sayrqilish, ekskursiya

sog`lomlashtirish, organizmnimustahkamlash, chiniqtirish, emotsionaltonusnitiklashmaqsadidafoydalaniladi;

-yaqinturizm

asosansanatoriya-kurortlarda, tog`lisharoitdaqo’llanilib, bemorlargakunigako’pemas, kamemaso’rtahisobda 15 kmgachayurishtavsiyaetiladi;

-o’yinlidarslar

shifoxonadantashqaridao’yinvositalaridanfoydalanganholdao’yinlidarslaramalgaoshiriladi. Bubilanbemorlarorganizminio’sibboruvchijismoniyyuklamalargamoslashtiribboriladi.

-ommaviyjismoniytarbiyaviychiqishlar.

Davolovchijismoniytarbiyadaharakattartibotlari

DJTdaquyidagiharakattartibotlarivaularningvazifalarifarqlanadi :

1.Tushakharakattartiboti

A) qat`iy

B) kengaytirilgan

Muolajaningdavomiyligi 5-7 minut, ishlash – damolishnisbati 1:1, o’rtahisobda 8-10 tamashqberiladi, harbirmashq 3-4 martasekinsur`atdaqaytariladi.

Umumiyvazifalari :

1.Bemorgata`siretayotganruhiyvajismoniyta`sirlarnikamayti-rishyokiyo’qotish.

2.Qonaylanishningekstrakardialomillarinifaollashtirishyokiyaxshilash.

3.Qat`iytushaktartibotiasoratlariningoldiniolish (yotoqyara, qondimlanishi, ichakparezi, mushakatrofiyasi, qontrakturavah.z.).

2.YArimtushakyokipalataharakattrtiboti

Muolajaningdavomiyligi 15-20 minut, ishlash – damolishnisbati 3:1, o’rtahisobda 20-25 tamashqberiladi, mashqlarningqaytarilishsoni 6-8 marta, sekinsur`atda.

Umumiyvazifalari :

1.Qonaylanishningekstrakardialomillariniasta – sekinchiniqti-rish;

2.Engiljismoniyyuklamalargaorganizmniasta-sekinmoslashtirish.

3.Dimlanishholatlaribilankurashish.

3.Erkinharakattartiboti

A) erkinavaylovchi

B) erkinavaylovchi-chiniqtiruvchi

V) erkinchiniqtiruvchi

Muolajaningdavomiyligi 30-45 minut, ishlash – damolishnisbati

5 : 1, o’rtahisobda 25-35 tamashqberiladi, mashqlarningqaytarilishsoni 10-12 marta, sekin, o’rtasur`atlarda.

Umumiyvazifalari :

1.O’sibboruvchijismoniyyuklamalargaorganizmnimoslashtiribborish.

2.Organvasistemalarorasidagio’zaroaloqalarningkorrelyativli-giniyaxshilash.

3.Bemorlarnikasbvayashashfaoliyatlarigatayyorlash.

Shifobaxshgimnastikamuolajasinito’zishprintsiplari :

1.Dastlabkiholatnitanlash.

2.Patogenetikbelgisibo’yichamaxsusmashqlarnitanlash.

3.Muolajaningdavomiyligi.

4.Beriladiganmashqlarningsoni.

5.Harbirmashqningqaytarilishsoni.

6.Birmashqningdavomiyligi (tushaktartiboti – 10-15 sekund, yarimtushaktartiboti – 15-20 sekund, erkintartiboti – 30-40 sekund).

7.Qo’llaniladiganmashqlarningtarqoqligi, ya`nimuolajagaharxilmashqlarkiritilishikerak.

8.Berilayotganyuklamaningasta-sekinlikprintsipi, ya`nimuolajashundaytuzilishikerakki, avvalbemororganizmiengilmashqlaryordamidaasosiyyuklamagatayyorlanadi, so’ngramuolajaoxiridabo’shashtiruvchimashqlaryordamidabemororganizmidastlabkiholatgaqaytarilishilozim.

9.Qo’llaniladiganmashqlarsur`ati (sekin, o’rta, tez, tezlashadigan).

10.Muolajavaqtidaishlash-damolishnisbati.

11.Muolajavaqtidabajariladiganharakatningritmivaamplitudasi.

12.Muolajagaemotsionalomillarniqo’shish (musiqa, raqslargaxosmashq).

DJTbo’yichavrachningmajburiyatlari

1.Bemorlarniqabulqilishvatekshirish.

2.DavolovchishifokorlarbilanDJTgako’rsatmavaqarshiko’rsatmalarhaqidasuhbato’tkazish.

3.Mashg`ulotlarningeffektivliginianiqlash.

4.Vrachli-pedagogiknazoratnio’tkazish.

5.Metodistningmalakasinioshirishnimuntazamnazoratqilish.

6. DJTmashg`ulotisxemasinito’zishvashifobaxshgimnastikamuolajasinito’zishdaShJTningvazifalarinitavsiyaetish.

Shifobaxshgimnastikamuolajasinio’tkazishgaqarshiko’rsatmalar:

1.Nisbiyqarshiko’rsatmalar :

-bemorlarningumumiyog`irholati;

-kasallikningo’tkirdavri;

-tanaharoratining 37,5 gradusdanortishi;

-jismoniymashqlarbajarishdaog`riqningzo’rayishi;

-yiringlijarayonningbo’lishi;

-shikastlangansuyakbo’laklariningetarlibo’lmaganimmobilizatsiyasi;

-yirikqontomirvanervyaqinidayodtanalarningbo’lishi;

-qonketishvaqonketishgamoyillik.

Buko’rsatmalarningnisbiydeyilishigasababshuki, ularbartarafetilganidanso’ngshifobaxshjismoniytarbiyamuolajasinibemorgatavsiyaetishmumkin.

2.Absolyutqarshiko’rsatma :

-yomonsifatlishishishlaryokionkologikkasalliklar.

2.2. YANGIPEDAGOGIKTEXNOLOGIYA
“Issiqkartoshka” metodi.

Bumetodtalabalarnitezfikrlashgao’rgatadi. Bilimlarinimustaxkamlashgayordamberadi.

O’yinuchunkerak:

3. 
   Mavzubo’yichasavollarto’plami.
   
4. 
   To’p “ kartoshka” , “mosh”.
   

Ishniolibborish:

O’qituvchiishtiroqchilargaorqatomonibilano’tiradivaqarsakchaladiyokiqalambilanqattiquradi. Ishtirokchilarto’pnibir-birigauzatadilar, qarsakto’xtaganidakimdato’pqolibketsa, shuishtirokchijavobberadi. Agarjavobnoto’g`ribo’lsa, boshqaishtirokchijavobberishimumkin. Bujarayonbarchaishtirokchijavobbergunichadavometadi.

Savol:1DJTningo’zigaxosxususiyatlariyokidavolashusullarini sanab o’ting?

Javob:DJTtabiiybiologik,patogenetik,nospetsifik, funktsional,bemorlarfaolishtiroketishidavolashusulidir.

Savol:2Davolovchijismoniytarbiyashakllari?

Javob:1)Shifoxonadaqo’llaniladiganDJTshakllari: ertalabkibadantarbiya 15 – 20 minut,shifobaxshgimnastikamuolajasi,bemorlargaberiladiganindividualtopshiriqlar, va me`yorliyurish.

2)Shifoxonadantashqaridaqo’llaniladiganDJTshakllari:terrenkur,sog`lomlashtiruvchiyugurish,sayrqilish, ekskursiya,yaqinturizm,o’yinlidarslar vaommaviyjismoniytarbiyaviychiqishlar.

Savol:3Davolovchijismoniytarbiyadaharakattartibotlari va vazifalari?

Javob: 1Tushakharakattartiboti

A) qat`iy

B) kengaytirilgan

Umumiyvazifalari :

1.Bemorgata`siretayotganruhiyvajismoniyta`sirlarnikamayti-rishyokiyo’qotish.

2.Qonaylanishningekstrakardialomillarinifaollashtirishyokiyaxshilash.

3.Qat`iytushaktartibotiasoratlariningoldiniolish (yotoqyara, qondimlanishi, ichakparezi, mushakatrofiyasi, qontrakturavah.z.).

2.YArimtushakyokipalataharakattartiboti.

Umumiyvazifalari :

1.Qonaylanishningekstrakardialomillariniasta – sekinchiniqti-rish;

2.Engiljismoniyyuklamalargaorganizmniasta-sekinmoslashtirish.

3.Dimlanishholatlaribilankurashish.

3.Erkinharakattartiboti

A) erkinavaylovchi

B) erkinavaylovchi-chiniqtiruvchi

V) erkinchiniqtiruvchi

Umumiyvazifalari :

1.O’sibboruvchijismoniyyuklamalargaorganizmnimoslashtiribborish.

2.Organvasistemalarorasidagio’zaroaloqalarningkorrelyativli-giniyaxshilash.

3.Bemorlarnikasbvayashashfaoliyatlarigatayyorlash

Baholashmezoni

Maksimalball 20-19	18-17 ball	16-15 ball	14-13 ball	12 ball
a`lo	yaxshi	o’rta	qoniqarsiz	yomon
100%-86%	85%-73%	72-56%	55%-46%	45% vaundankam

3.TAHLILIYQISM

3.1.Klaster, organayzer
Klasternito’zishqoidasi
1. Aqlingizganimakelsa, barchasiniyozing. G`oyalarisifatinimuhokamaqilmangfaqatularniyozing.

2. Xatnito’xtatadiganimloxatolarigavaboshqaomillargae`tiborbermang.

3. Ajratilganvaqttugagunchayozishnito’xtatmang. Agardaaqlingizdag`oyalarkelishibirdanto’xtasa, uholdaqachonkiyangig`oyalarkelmagunchaqog`ozgarasmchizibturing.

Harbirguruhboshqaguruhlarnibaholaydi. Harbirtalabbo’yichato’liqbajarilsa – 15 ball

Guruh №	Tushunarlivaaniqjavob (5)		Ko’rgazma-lilik (5)		Reglamentgaamalqilish (2,5)		Guruhfaolligi (2,5)		Jamiball
1.
2.
Baholashmezoni: Maksimalball 15		13-12 ball		11-10 ball		9-8 ball		7-6ball
100%-86%		85%-73%		72-56%		55%-46%		45% vaundankam

3.1.1.Klasterto’zilmasi

Shifobaxsh jismoniy tarbiya vositalari

Paypaslash

Tibbiy omillar

Mehnat davolash bilan

Jismoniy mashqlar
Gimnastik mashqlar

O’yinlar

Amaliy sport mashqlari

3.2.Vaziyatlimasalalarningkompleksi

1 MASALA

FizioterapiyabulimigapulmonologiyabulimidanDJTgayiullanmaolishuchunbemorolibkelindi. Bubemordabronxitbor.YAlliglanishsoxasibronxningpastki 1\3 qismidajoylashgan.BemorgaqandayDJTmashqlarinitavsiyaetasiz? Buqandayo’tkaziladi, maksadivabemorningboshlangichvaziyatiqandaybulishikerak?

Javob:DJTmashqlari, nafasmashqlari, umumiyrivojlantiruvchimashqlar, idiomotormashqlar, massajvaxokazo. Maksadi: o’pkadaventilyatsiyani , gazalmashinuviniyaxshilash.

2 MASALA

BemorBuranovD.38 yoshda, bronxialastmabilanog`rigan. U fizioterapevt xuzuriga jo’natildi. Unga qanday DJT mashqlarini taklif etasiz? Bunda qaysi davolash usuliga asoslangan? Tavsiya etilgan mashqlar ta`sir etish mexanizmi?

Javob: DJT mashqlari, nafas mashqlari, umumiy rivojlantiruvchi mashqlar, idiomotor mashqlar, massaj va xokazo. Nafas mashqlari (Buteyko va Strelnikov) buyicha. Mexanizmi : drenajlovchi, kollateral ochilishi va maxalliy qon aylanishini yaxshilash.

3 MASALA

Kardiologiya bulimidan Axmedov A.40yoshda DJTga junatildi. Diagnoz: gipertoniya kasalli. Periferik qon aylanishini yaxshilash uchun qanday gimnastik mashqlar tavsiya qilasiz?