Кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини

Бошланғиш таълим. 
Францияда бошланғич мактабларга 6 ёшдан 11 ёшгача бўлган болалар 
жалб қилинадилар. Бошланғиш таълим барча учун мажбурий ва бепул.
Бошланғиш таълимга қўйилган асосий талаб ўқувчиларга ифодали ўқиш, 
ёзиш, ҳисоблаш малакасини беришдан иборатдир.
Францияда таълим олаётган шет эл фуқаролигига мансуб кишиларнинг 
фарзандларига уларнинг ватани, халқи, тарихи, тили ва адабиётини ўрганиш 
ушун факултатив курслар ташкил этиш ҳам кўзда тутилган. Бошланғич 
синфларда ўқиш 5 йил бўлиб, ўқиш 3 босқичга бўлинади:
- Тайёрлов босқичи – 1 йил.Бунда болалар ъисоблашга, ўқиш ва ёзишга, 
куйлашга, ўйлашга, табиат манзараларини томоша қилишга ва ундан баҳра 
олишга, жисмоний машқлар билан машғул бўлишга мактабнинг турли спорт 
тадбирларида иштирок этишга, меҳнат қилишга ўргатиладилар.
Ўқиш машғулотлари эрталаб соат 9 дан 12 гача, ҳамда соат 14 дан 16 
гача 5 соат давом этади. Овқат пуллик, лекин жуда арзонлаштирилган.
- Иккинчи босқич –елементар курс бўлиб, бу 2 йил давом этади. 
Тайёрловдаги билимлар янада такомиллаштирилади. Тайёрлов бўлимида бир 

---

26 
ўқитувчи ишласа, элементар босқичда 2 ўқитувчи (ҳар бири бир йилдан) 
ишлайди.
- Учинчи босқич- чуқурлаштирилган босқич. Бунда ўқувчиларнинг тайёрлов 
ва элементар босқичдаги билимлари янада чуқурлаштирилади.
Дастурларда ўқув предметларининг барчасига уч босқич бўйича аниқ, 
алоҳида-алоҳида талаблар қўйилади. Масалан:
Ўқиш
1-босқичда ўқувчи:
1. босмадан чиққан барча нашрларни (китоб, газета, журнал, луьат, эълон, 
хат) бир-биридан ажрата олиш;
2. Хатни ўқиш тамойилларини (сатр боши, сарловҳа, боб, бетларнинг кетма-
кетлиги)ни ўрганиб олиш;
3. Матн таркибини аниқлай олиш;
Мустақил машғулотларда китоблардан, луғатлардан фойдалана олиш.
2-босқичда:
1. Ўтилган материал мазмунини элементар баён қилиб бера олиш;
2. Матнда иштирок этган шахсларни аниқлаш, номини билиш, тасвирлаб 
бериш;
3. Синтетик таҳлил қила билиш (урғу, тиниш белгилари).
3-босқичда:
1. Ифодали, тез ва аниқ, овоз чиқариб ҳамда ўзича ўқиш, ўқиш қоидаларини 
тўла шакллантириш, саволларга оғзаки ва ёзма жавоб қайтариш, расмларни 
изоҳлаб бериш;
2. Матндаги ноаниқ сўзларни аниқлаш ва уни тез таржима қилишни билиш;
3. Синф кутубхонасини ташкил этишда иштирок этиш;
4. Баён қилинган ахборотни тинглаш ва тўғри қабул қилиш;
5. Сўзларни оғзаки ва ёзма фонетик таҳлил қилиб бериш;
6.Соддалаштирилган матнлар билан ишлашни билиш.

---

27 
Бошланғич мактабнинг уч босқичида ўқув жараёнида тарих, география 
бўйича ҳам жиддий талаблар асосида билим берилади.
Франция мактабларининг бошланғич синфларида фуқаролик таълим 
предмети ҳам ўқитилади. Бунинг мазмуни шундан иборатки, ўқувчилар оила, 
мактаб, синф олдида маълум бир масъулият сезишлари лозим. Уларни 
ёшлигиданоқ ўз дўстларини, синфдошларини, оила аъзоларини ҳурматлаш, 
улар меҳнатини қадрлаш, жамоатчилик ишида ўзини тутиш каби инсоний 
ҳислатларни сингдиришдан ташқари, ижтимоий, иқтисодий, сиёсий ҳаёт, 
бошқариш ишлари тузилиши, шаҳар мери, шаҳар кенгаши уларнинг 
вазифалари, сайлов тизимлари, сайловолди компаниясининг қўйилиши, 
моҳияти ва бошқалар ўргатилади. Ўқувчилар ўз мамлакатининг сиёсий 
ҳаётини англаб етишлари, у ҳақда элементар фикр беришни билишлари 
лозим.
Франция мактабларида нафосат таълимига ҳам алоҳида аҳамият берилади, бу 
таълим уч таркибдан иборат: мусиқа, тасвирий санъат, спорт.
Таълим турли цикллар орқали амалга оширилади. Таълимни 
цикллаштриш ўқитувчи фаолиятига кенг эркинликлар беради, унинг 
педагогик масъулиятини оширади.
Ўқув дастурининг мазмунини бевосита ўқитувчининг ўзи белгилайди. 
Ўқитувчи болалар билими учун масъул экан, унинг услуб танлашига, 
мустақил ҳаракат қилишига тўла эркинликлар ҳам берилади.
1990 йилдаги ҳукумат қарорига мувофиқ, мактабгача ва бошланғич 
таълимга модуллаштириш, болаларни билимига у ёки бу фанга мойиллигига 
қараб табақалаштириш, дарс жадвалини ҳам шу асосда тузиш ҳуқуқи 
берилди.