Meyoz-I. 4 bosqich:
Profaza –I
|
2n4c
|
46:92
|
Metafaza –I
|
2n4c
|
46:92
|
Anafaza –I
|
2n4c
|
46:92
|
Telofaza -I
|
n2c
|
23:46
|
Meyoz-II. 4 bosqich:
|
Profaza –II
|
n2c
|
23:46
|
Metafaza –II
|
n2c
|
23:46
|
Anafaza –II
|
2n2c
|
46:46
|
Telofaza -II
|
Nc
|
23:23
|
Ovogenez va spermatogenez jarayonlarining farqi. Ovogenez spermatogenezga qaraganda uzoq muddat davom etadi. Chunki tuxum hujayralarda spermatozoidlarga qaraganda ko‘proq oziqa to‘planadi. Spermatogenezning meyoz jarayonida sitoplazma
4-jadval
T/r
|
Zonalar
|
n va c
|
Jarayonlar
|
1
|
Ko‘payish
zonasi
|
2n, 2c
|
MITOZ. Boshlang‘ich hujayralar mitoz bo‘linib,soniortadi.Ularda xromosomalarning diploid to‘plami saqlanadi
|
2
|
O‘sish
davr
|
2n, 4c
|
INTERFAZA. Hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralarini to‘playdi, DNK miqdori ikki hissa ortadi
|
3
|
Yetilish
davri
|
n, 2c
|
MEYOZ. Hujayralar meyoz usulda bo‘linib 4 ta gaploid to‘plamli hujayralarni hosil qiladi
|
4
|
Shaklla-
nish davri
|
n, c
|
Spermatozoidlarda bosh, bo‘yin, dum qismlari shakllanadi. Yadro bosh qismida mitoxondriyalar dum qismida joylashadi. Tuxum hujayralarda bittadan ortiq sperma-tozoidning kirishiga yo‘l qo‘ymaydigan qo‘shimcha qobiq hosil bo‘ladi
|
11-rasm. Hayvonlarda gametogenez jarayoni.
Urug‘lanish deb tuxum hujayra bilan spermatozoidning qo‘shilishi natijasida zigota hosil bo‘lishiga aytiladi. Zigotadan yangi organizm rivojlanadi.
Namunaviy masalalar:
1-masala: Nok va olmani urug’lanish jarayonida , umumiy 1600 ta chang urug’chi tumshuqchasiga kelib tushdi. Olmani changlanish jarayonida 780 ta spermiy ishtirok etdi. Nokni changlanishida qatnashgan spermiylar soni olmani changlanishida qatnashgan spermiylar sonidan 800 taga ko’pligi ma’lum bo’lsa, olmani changlanishida qatnashgan spermiylar foizini hisoblang (nokning spermiylarining barchasi urug’lanishda ishtirok etgan).
Masalaning ishlanishi:
1600*2=3200 ta spermiy
X+Y=3200
X-Y=800
X=800+Y
800+Y+Y=3200
2Y=3200-800
Y=2400/2
Y=1200 bu olma spermiylari
X=800+1200
X=2000 bu nokni spermiylari
780/1200*100%=65% Javob: 65%
2-masala: Suvqalampir o’simligining boshlang’ich jinsiy hujayralar soni nomalum bo’lib, urug’lanishda, 112 ta spermiy qatnashgan bo’lsa, urug’lanishda qatnashmagan spermilar tarkibidagi xromasomalar soni 13824 tani tashkil qilsa, boshlang’ich jinsiy hujayralar soni (a) va urug’lanishda qatnashgan spermilar foizini (b) belgilang.
Masalaning ishlanishi:
Ma’lumki suvqalampir o’simligi spermiyida 24 ta xromasoma bo’lsa,
13824/24=576 ta spermiy urug’lanishda qatnashmagan
576+112=688 ta jami spermiy
688/8=86 ta boshlang’ich jinsiy hujayralar
112/688*100=16,3 %
Javob: a-86 ta, b-16,3%
3-masala: Nomalum 2 ta o’simlikning endospermidagi xromasomalar soni ayirmasi 42 ga teng. Endospermidagi xromasomalar yig’indisi esa 102 ga teng bo’lsa, birinchi nomalum o’simlikning tuxum hujayrasidagi autosoma xromasomalar soni barcha xromasomalarni necha foizini tashkil etadi.
Masalaning ishlanishi:
1-usul.
102-42=60
60/2=30
30/3=10
10+(42/3)=24
24*2=48
24-1=23
23/48*100=47,9%
2-usul.
X+Y=102
X-Y=42
X=42+Y
42+Y+Y=102
2Y=102-42
Y=60/2
Y=30 makkajo’xori endospermi
X+Y=102
X=102-Y
X=102-30
X=72 suvqalampir endospermi
72/3=24
24-1=23
23/48*100=47,9%
4-masala: Makkajo’xori urug’lanish jarayonida birlamchi jinsiy hujayralar soni karam o’simligini birlamchi jinsiy hujayralari sonidan 24 taga ko’p, makkajo’xorining urug’lanish jarayonida spermiylarini 147 tasi qatnashmadi. Urug’lanishda qatnashgan spermilari tarkibidagi xromasomalar soni 5250 tani tashkil qiladi. Karamni urug’lanish jarayonida qatnashgan spermilari tarkibidagi xromasomalar soni, makkajo’xorini urug’lanishda qatnashmagan spermilari tarkibidagi, xromasomalari sonidan 1122 taga ko’p bo’lsa, makkajo’xori va karam o’simliklarini urug’lanish foizi ayirmasini toping.
Do'stlaringiz bilan baham: |