К у р с н и н г у м у м и й м а с а л а л а р и д о н м а с с \ с и н и с \ Қ л \ ш в \ Қ а й г а и л л ш

богЛик. 
Т а х и р м е в а л а р я х ш и с у л ь ф а т л а п а д п . Ш у би- 
л а п бнрга бироз ц и з н т и л г а и д а к о н с е р в а н т т е з д а
м а х с у л о т д а н
а ж р а л а д и , я ъ н и
десульфитация 
б ўлад и.
С у л ь ф и т а ц и я м а х с у с м е х а н и к а р а л а ш т и р г и ч б и л а н ж и ҳ о з л а н -
гап су л ь ф и т а т о р ёр д а м и д а а м а л г а о ш и р и л а д и . У л а р г а
б ал л о н - 
л а р д а н суюц ё к и газеи м он с у л ь ф а т ан г и д р и д и ю б о р и л ад и . Б у н д а
с у л ь ф и т ан г и д р и д п и н г м иц дори с у л ь ф и т о м е т р б и л а н ў л ч а и а д п
ски и ш л а т и ш д а н и л г а р и А— 6 % л и и ш ч и э р и т м а
т а й ё р л а н а д и . 
А и г н д и р и д ш ш г м а ҳ с у л о т д а г и охи рги к о н ц е н т р а ц и я с и 0 , 1 2 — 0,2%
б ў л п н ш м ум кп п.
М ах с у л о т х и м и я в и й к о н с е р в а и т л а р бил ап и ш л а н г а н д а и с ў и г
и д и ш л а р н и н г оғзи б ер к и т и л а д и .
С у л ь ф и т а ц и я газ б и л а и олиб б о р и л г ап д а зи ч ё н и л а д и г а н б ўл- 
м а л а р г а м е в а л а р ж о й л а ш т и р и л а д и в а у ш б у б ў л м а г а с у л ь ф и т а н ­
ги д р и д и ёки 1 т о н н а м ев а ҳисоб ига 2 к и л о г р а м м
о л т и н г у г у р т
ёк и л а д и . Д у д л а н г а н м е в а л а р н и и н г ран ги о ц а р а д и ва ў р т а с и д а н
б ў л и н г а н д а с у л ь ф и т ан г и д р п д н и н г ҳ и д и с е з и л а р л и д а р а ж а д а ўт и - 
риб цолади. Б у н д а й м е в а л а р г е р м е т и к ом б о р л ар д а 10°С д а н ю ц о ­
ри б ў л м а г а н ҳ а р о р а т д а сац л а н а д и . С у л ь ф и т а ц н я л а н г а н м а ҳ с у - 
л о т л а р и с т е ъ м о л ц п л н и и ш д а н и л г а р и и ссиц с у в д а ц а й н а т и л а д и . 
Д е с у л ь ф и т а ц и я д а н сўнг м а ҳ с у л о т д а с у л ь ф а т а н г и д р и д н н и и г м и ц ­
дори Г О С Т т а л а б и д а н ю ц ори б ў л м а с л и г п л озим . У н п н г
м и ц ­
дори 1 кг м а ҳ с у л о т д а 100 мг д ан о ш м а с л и г и к е р а к .
К а й т а и ш л а ш с а н о а т и д а ш а р б а т л а р н и к о н с е р в а л а ш д а б ен зой 
к и с л о т а с и н и н г н а т р и й л н т у з и ҳ а м ц ў л л а н и л а д и . Б у н д а т у з н и н г
5% ли эр и тм а с и т а й ё р л а н а д и в а а в в а л к а м р о к ц а й н о ц ш а р б а т г з
а р а л а ш т п р и л и б , к е й и и эса асосий ш а р б а т г а а р а л а ш т и р и л а д и . Ш а р ­
бат с а ц л а п г а и д а н сўи г т и и д и р и л а д и ва ф и л ь т р л а н а д и . 
Б е н з о й
к и с л о т а с и н а т р и й л и т у з и и и н г м и ц д ори 0 ,1 — 0 ,1 2 % д ан к ў п б ўл- 
м а с л и г и л озим . У ш б у т у з м а х с у л о т н н н г р а н г и н и о ц а р т и р м а й д и
ва у ч у в ч а н эмас.
М е в а в а с а б з а в о т л а р н и к о н с е р в а л а ш д а сорби н к и с л о т а с и ва 
у н и н г т у з л а р и д а н ҳ а м ф о й д а л а н и л а д и . С орб ин 
к и с л о т а с и н и н г
т у з л а р и су вд а я х ш и э р и г а н л и г и у ч у н у л а р д а н ф о й д а л а н и ш а н ч а

---

қ у л а й . У л а р б а к т е р и я л а р г а к а м т аъ си р к ш ш б , а со сан з а м б у р у г -
л а р н п й ў
1
\Отади. Ш у саб а б л и у ш б у к о н с е р в а п т и и к ў л л а г а н д а и ’ 
с ў н г к ў п и н ч а м а ҳ с у л о т с т е р и л и з а ц и я қ и л п и а д п .
С о р б п н к и с л о т а с и 10 қ и с м қ а й н о қ супга бир к и ем к у п ш л н б , 
8 0 — 85°С да и с и т и л а д и . У и и и г ма.ҳсулотдаги м и к д о р и
0 ,0 5 — 
0 ,1 % г а ч а б ў л и ш и м у м к и н .
К о н т р о л с а в о л л а р
1. С абзавот в а м ев ал ар п н ц а й т а и ш л аш техп ологи яси ц ан д ай ом и л­
ларга боғлиц?
2. С абзавот ва м е в а л а р п н ф и зн к ави й усу л д а ц а й т а п ш л аш .
3. М ева в а у зу м н и ц у р и тш п н и ц ан д ай таш к и л ц ил и иад и?
4. У зу м ц у р и ти ш р е ж и м и ва қ у р у қ м аҳ су л о тп и и г п о м л ар н п п ан ти н г-
5. У ри к ва ол м а ц у р и ти ш техи ологи яси н и айтинг.
6. Т орм о стер п ли зац и я ёрдам ид а ко нсер в ал аш асосларп .
7. С абзавот к о и с ер в ал ар и тай ё р л а ш техпологияси.
S. М ева, резавор м ев а ко н сер в ал ар тай ёр лаш техн ологп яси .
9. М ева ва саб заво тл ар н и м у зл ати ш асослари.
10. М икробиологии у су л д а ко н сер в ал аш ц айси о м н л л ар га боглп к.
11. Х и м и яви й у с у л д а к о н сер в ал аш д а ц ў л л а н н л а д п га п п р е п а р а т л а р ш ш г
ном инп ва к ў л л а н п ш техн ологн яси п и айтиб берниг.

---

IV б ў л и м . ПАХТАНИ Т Е Р И Ш , ТА ЙЁРЛАШ, 
САҚЛАШ ВА ДАСТЛАБКИ ИШЛАШ
П а х т а эн г ар зо н в а к е н г т а р қ а л г а н хом а ш ё д п р . Ҳ а р
й и л и
■бутун д у н ё д а т а й ё р л а н а д и г а н б а р ч а т ў қ и м а ч и л и к т о л а л а р и н и н г
кяртптб я р м и н ы п а х т а т о л а с и т а ш к и л қ и л ад и . П а х т а н и қ а й т а и ш ­
л а б ( т о з а л а б ) , т о л а ( 3 0 — 4 0 % ) , ч и ги т (6U— / 0 % ) в а м о м и қ оли- 
иад и. Ч и г и т т а р к и б п д а э с а 2 4 — 2 9 % м ой б ў л ад и . Ғ ў з а б ар ги , п о я -
сп ва п ў с т л о г н д а н 100 д а п о р т и қ , п а х т а т о л а с и д а н 50 г а я қ и н , 
ч и г н т д а н 45 д ай о р т и қ м а ҳ с у л о т т а й ё р л а н а д и . П а х т а м а ҳ с у л о т -
л а р и д а и с а п о а т ш ш г к ў п г и н а т а р м о қ л а р и д а ( т ў қ и м а ч ш ш к , а в и а ­
ц и я, х и м и я, ав т о м о б и л ь ва б о ш қ а с о ҳ а л а р д а ) к е н г ф о й д а л а н и л а д и .
Ь и р т о н н а ч п г и т л и п а х т а д а н 3 4 0 — 3 5 0 к г т о ла , 5 5 0 — 570 кг 
'чигит, 5 0 — 120 кг м ом п к ч и қ а д н . Б и р к и л о г р а м м т о л а д а п 5 м е т р
г а з л а м а ё к и 140 г а л т а к ип и ш л а б ч п қ а р и л а д и . Б и р г е к т а р ердЦ 
е т и ш т и р и л г а и п а х т а д а н (ҳ о с и л д о р л и к ў р т а ч а 30 ц ен тр б ў л г а н д а )
7 — 8,5 м и н г м етр г а з л а м а , 277 к г пахтгц мойи, 726 к г к у н ж а р а ,
47 кг совуц, 108 к г момиц, 240 к г ч и ги т в а б о ш қ а м а ҳ с у л о т л а р
о л и н а д и .
М а м л а к а т ы м и з д а п а х т а У з б е к и с т о н , Т у р к м а н и с т о н , Т о ж и к и с -
тон, О з а р б а й ж о н , Цозогистон, Ц и р г и з и с т о н
ж у м ҳ у р и я т л а р и д а
е т и ш т и р и л а д и .