К у р с н и н г у м у м и й м а с а л а л а р и д о н м а с с \ с и н и с \ Қ л \ ш в \ Қ а й г а и л л ш

1
— цш пш дрли; 
2
— циферблатли.
М е в а л а р н и н г п и ш и б е т и л г а н л и г и и и а н и ц л а ш ш ш г ф и з и к ва 
х и м и я в и й у с у л л а р и ҳ а м м а в ж у д . М ева эт ипмнг ц а т т и к л и к д а р а -
ж а с и н и а н и к л а й д и г а н асб о б -п е п е т р о м е т р л а р д а н ф о й д а л а н и б ҳ а м
м е в а л а р н и н г п и ш г а н л и г и н п а н и ц л а ш м ум ки н . Л е н и н ҳ о з и р ч а
и ш л а б ч и ц ар и ш д а м е в а л а р н и н г е т и л г а н л и г и и и э т и н и н г т и г и з- 
л и г и п и у ш л а б т у р и б а н и к л а н м о к д а .
У р у г л н м е в а л а р н и А. А. Р п б а к о в е т и л и ш в а ц т и г а ц а р а б ёзги, 
э р т а кузгп , к узги , эрт а к и ш к и ва к и ш к и н а в л а р г а а ж р а т а д и .
О д атд а, ёзгн м е в а л а р эр т а п п ш ад и , узоц в а ц т с а к л а н м а й д и , 
у зо ц ж о й г а ж ў н а т н ш у ч у н у н ч а я р о ц л и эмас. Б у т у р д а г и нав 
о л м а л а р д у м б у л р о ц в а ц т д а (ш у нав у ч у н хос т у с г а к и р а б о ш л а - 
г а н в а ц т д а ) у з и л а д и , а к с ҳ о л д а у л а р т ез пп ш и б ўт н б к ет ад и , у н ­
с и м о н ҳ о л г а келиб , м а з а с и б у зи л ад и .
К у з г и м е в а л а р м е в а ш о х ч а с и д а и осон а ж р а л а д и г а н , у р у г и
ж и г а р р а н г т у с га к п р г а н в а п у с т и м а ъ л у м н а в г а хос р а п г г а ки р- 
г а н в а ц т д а у з и л а д п . У л а р н и с б а т а н узоцроц сацланад и-
К и ш к и м е в а л а р и с т е ъ м о л ц и л и ш учун я р а й д и г а н д а р а ж а д а
п и ш и ш д а н и л г а р и т е р и б о л и н а д и . У л а р к н ш д а я х ш и с а ц л а н а д и .
О л м а н а в л а р п с и р т и н и и г к а м и д а 75 ф ои зи ш у нав у ч у й хос 
т у с д а б ў л и ш н лозим.
П и ш и ш и г а ц а р а б м ева н а в л а р и н и н г г у р у ҳ л а р и т у р л и
х и л
з о н а л а р д а т у р л и ч а б ў л и ш и м у м к и н . М а с а л а н , о л м а н и п г А н т о н о в -

---

49. Олманинг теримбоп бўлиб етилган д ав р и д а пўстининг пишиқлиги
(В. Франчук маълумоти)
Навлар
Пустининг ПИШИҚ- 
лигн, мм
Голубь мира
240
Антоновка
323
Жигулевское
330
Пепин шафран
380
Шимолий синап
459
Мартовское
465
к а ыави Ш и м о л и й К а в к а з д а ёзги, У к р а и н а д а ку з ги , М о с к в а ра- 
й о н л а р и д а эса ц и ш к п н ав деб х и с о б л а н а д и .
О д ат д а н о к у р у г н ж и г а р р а н г т у с г а к и р а б о ш л а г а н в а ц т д а те- 
р н л ад п ,
Б е ҳ и т ери м б оп б ўли б е т и л г а н д аврда, я ъ н и р а н г и я ш и л тус- 
д а н оч с а р и ц т у с г а к и р г а и д а тер и б оли н ад и . Ц и ш к п н а в б е ҳ и л а р
б а р г л а р и т ў к и л г а н д а и сўиг т е р и л а д и .
Д а ы а к л и м е в а л а р асосан т ў л и к п и ш и ш д а в р и д а и с а л н л г а р и - 
роц териб о л и н а д и . У л а р н и й и ги ш м у д д а т и н а в и га , 
м е в а н и н г
цаттиц-гомш оц лигига, и ш л а т и л и ш м ац с а д и г а ва ю б о р и л а д и г а н
ж о й и п н г м а с о ф а с и г а ц ар аб б ел г и л а н ад и .
М еваси с а р и ц р а и г д а г и у р и к н а в л а р и м ева п у с т и сомон ран г- 
га к н р га п д а , оц р а и г д а г и ў р и к н а в л а р и эса м ев а п ў с т и о ч я ш и л
в а оц т у с га к и р г а н д а т е р и л а д и . О д ат д а т у р ш а к ц и л и ш у ч у н ў р и к
е т и л г а н б ў л и ш и , у зо ц ж о й л а р г а ж ў н а т и л а д и г а и ў р и к л а р эса тў- 
л и ц е т и л п ш и д а н 3 —4 к у н о л д п н т ер и л ад и . К о н с е р в а ц и л и н а д и - 
г а н ў р и к л а р п и ш г а н в а ц т д а т е р и л а д и .
К о н с е р в а ц и л п и а д н г а н в а у зо ц ц а ж ў н а т и л а д и г а н ш а ф т о л и к ў п
ҳ о л л а р д а т ў л а е т и л и ш и г а 3 — 5 к у н ц о л г а н д а т е р и л а д и . Б у н д а
с а р и ц ш а ф т о л и кўкттш-сарик, са р и ц ё к и олтн н р а н г с а р и ц тусли , 
о ц ш а ф т о л и эса к ў к и ш - с а р и ц ё к и оч са р и ц т у с га к и р и ш и , эти- 
н и н г я ш и л р а н г и оциш т уе о л и ш н л озим . Ш а ф т о л и н и н г п и ш га н - 
л и г н н и а н и ц л а ш у ч у й у н и б ар м о к б и л а п босиб к ў р и ш я р а м а й д и , 
у п и н г б о си л га н ж о й п з а ҳ а л а н и б , м а з а с и бузилади-
Ш а ф т о л и м ев аси н и н г ҳ а м м а с и бнр в а ц т д а ет и л м а й д и , ш у са­
б а б л и у н и т е р и ш д а т а н л а б т е р ш и у с у л и д а н ф о й д а л а н и л а д и ;
У з о ц ж о й л а р г а ю б о р и л а д и га н г ил ос б и р м у н ч а х о м л и г п д а ; ^ a t -
т и ц вац т и д а, т ў л а е т и л п ш и д а н 5 — 7 к у н и л г а р и т е р и л а д и . Ж у д а
э р т а териб о л и н г а н о л ч а ва ги л о с с а ц л а ш д а в р и д а я х ш и м а з а л и
б ў л и б пишм'айди.
О л ча у зо ц ц а ж ў п а т и ш у ч у н я р о к с п з м ева ҳ и с о б л а н а д н . К о н ­
серва ц и л и ш у ч у п о л ч а в а гилос т ў л п ц е т и л и ш и г а 3 — 5 к у н цол-1 
г а н д а й п ги ш т и р н л а д и . П у ш т и р а н г л и г и л о с л а р п у ш т и , кора- ги- 
л о с л а р т ў ц к и з и л , сари ц г и л о с л а р с а р г и ш р а н г г а к и р г а н д а т е р и ­
л ад и .
К о н с е р в а к и л п ш у ч у н м ў л ж а л л а н г а н о л х ў р и т ў л и ц е т и л и ш и

---

д а в р и д а ц 1 0 — 14 к у н и л г а р н т е р и л а д и , у зоцц а ж ў н а т и л а д н г а н и
эса т ў л и ц е т и л п ш и д а н 5 — 7 к у н н л г а р и т ерилади . Б у в а ц т д а ол- 
х ў р и ц а т т и ц р о ц бўлиб, н а в г а хос р а н г г а к н р а б о ш лайд и. К у р и - 
т и ш у ч у н о л х ў р и т ў л и ц п п ш и б е т и л г а н п д а тер н л ад н . Х о м у з и л - 
г а н о л х ў р и сўл иб ц о л а д и ва м а з а с и б ўлм ай д и .
С у б т р о п п к м е в а л а р , ёнгоц, е р т у т в а м а л и н а н н т е р п ш м у д д а т и . 
А п о р б ир т е к и с д а п и ш и б е т и л м а г а и л и г и саб а б л и бпр н е ч а м арта 
т е р и л а д и . О д ат д а анор д у м б у л л и г и д а териб о л и н а д и в а с а ц л а ш
в а ц т и д а т ў л п ц п и ш и б етилади .
А н ж и р м е в а с ш ш н г я ш и л р а н г и т амом йўцолнб, п ў с т и ц а ҳ р а б о
р а н г г а к и р г а н д а т е р и л а д и . М ева асосан ц а т т и ц л и г п д а т е р и л а д и . 
А н ж и р н й и г м е в а с и н и п и ш г а н д а н с ў н г 2 — 3 к у н д а р а х т д а ц о л д и - 
д и р и л с а , ц а й т а и ш л а ш г а яр о ц с и з б ўлп б цолади. М е в а л а р и ҳ а р
2 — 3 к у н д а бир м а р т а т е р и л п б турн лади - А н ж и р х о с п л и м ева- 
б а н д и п н п и чоц б и л а н кеси б т е р и л а д и . Т е р н л г а н а н ж н р н н я ш н к -
л а р г а ц а в а т - ц а в а т ц и ли б ж о й л а ш т и р и л и б , ц а в а т о р аси г а а н ж и р -
п и н г ц а л и н б а р г л а р и ц ўй п л ади .
Б о д о м н и м ев а ц а т и ё р и л г а н д а т е р и л а д и , бу д ав р к ў п и н ч а
и ю л ь о хири в а а в г у с т б о ш л а р н г а т ў ғр н кел ад п . Б о д о м ц о ц и б
т ер и л ад и .
Ё н ғ о ц п и п ў с т и ёри лн б , у л а р п ў с т п д а и
осон 
а ж р а л а д и г а н
д а в р д а цоциб ол и н ад и . П ў с т и а ж р а л м а г а н ё н ғоц л ар у ю м ц и л и б
ц ў й и л а д и в а 2 — 3 к у н ш у ҳ о л а т д а с а ц л а н а д и , ш у н д а н с ў н г п ў с т
ё н ғ о ц д а н о с о н л и к б и л а и а ж р а л а д и . П ў с т п д а п т о з а л а н г а н ё и г о ц - 
л а р 1 0 — 15 к у н ц у р и т и л а д н . А й р и м п а й т л а р д а
ё н ғ о к д а
п ў с т
т о л а л а р и цолиб кетиб, у н и н г р а н г и ц о р а я д н . Ш у с а б а б л и я н г и
т е р н л г а н ён ғ о ц л а р сода э р и т м а с и ц у й и л г а н
б о ч к аг а
с о л и н и б
(2 0 ч е л а к сувга 4 0 0 г к а у с т и к сода ц ў ш и л а д п ) о л и н а д и , с ў н г р а
о ф тоб д а ц у р и т и л а д и . Ё н г о ц л а р оч иц р а н г л и б ў л п ш н у ч у н о л т и н - 
г у г у р т б и л а и д у д л а н а д н .
Е р т у т н и н г м е в а с и бир н е ч а м а р т а т е р н л а д н . И ц л п м ш а р о п т и -
га в а н ави га ц ар аб 1 — 3 к у н о р а л а т и б 3 0 — 35 к у н п ч п д а т е р и б
ол и н ад и . М еваси 
1 см г а я ц и н
м е в а б а н д и
б и л а п
т е р п л п ш и
к е р а к . Е р т у т м е в а л а р и ж у д а э ҳ т п ё т л н к б и л а н териб о л п и п ш и
л озим . М е в а л а р н и э р т а л а б ёки ш у д р и н г т у ш г а н д а н с ў н г т е р п ш
м у м к и н эмас. 
М а л и н а ҳ а м худ д п ер т у т с и н г а р н т е р и л а д и .
У з у м п и ш и ш и б и л а и у н и н г р а н г и ў зга р и б , ғ у ж у м н к а т т а -
л а ш а д и . 
Ц ора у з у м л а р н и н г м ев а с и б о ш п д а т ў ц
я ш и л
т у с д а
бўлиб, а с т а -с е к и и п у ш т и ци зпл , с ў и г р а к ў к туе оладп. Оц у з у м ­
л а р эса б о ш п д а т ў ц я ш и л , 
а с т а -с е к п н оч 
я ш и л ва 
п и ш г а н д а
к аҳ р а б о с и м о н т у с га к и р а д и . У з у м и н н г р а н г и ў з г а р п ш п
у н п п г
х и м и я в и й т а р к и б и и и п г ў з г а р н ш и б и л а и ч а м б а р ч а с боглиц. У з у м
п п ш г а п д а у н д а г н ц а и д м и ц д ори к ў и а н п б , т у р л н х п л к п е л о т а л а р -
п и п г м ицдори к е с к и и к а м а я д и .
У з у м ни у зи б о л и ш м у д д а т и у л а р д а н ц а й си м а ц е а д д а ф ой- 
д а л а п п ш г а ҳ ам боглиц.
А гар
у з у м ҳ ў л л и г и ч а и с т е ъ м о л ц п л п и а д п г а н б ў лса, 
т ў л а
е т и л г а н в а ц т д а у з и б о л и н а д и , б у н д а ш а к а р м и ц д ори эн г к ў п

---

т ў п л а н г а н б ў л и ш и л о зи м . У з о ц ц а ж ў н а т и л а д и г а н
у з у м
т ў л а
е т и л я ш и д а н н л г а р и р о ц у з и л а д и . Б у н д а ш а к а р м и ц д о р и 1 6 — 18 %
д а н к а м б ў л м а с л н г и л озим . У з у м н и н г а й р и м и а в л а р и д а ш а к а р
миц дори бу к ў р с а т к н ч д а н а н ч а к а м б ў л и ш и ҳ а м м у м к п н .
У з у м д а н ви н о н ш л а б ч и ц а р и ш у ч у н у л а р о д а т д а г и д а н э р т а -
роц у з н л а д н ва б у н д а ш а к а р к а м б ў л и ш и м у м к и н . А г а р у з у м д а н
десерт вино т а й ё р л а н а д и г а н б ў л с а , у н д а к е ч р о ц у з и л г а н и м а ъ ц у л .
У з б е к и с т о н д а ви н о и ш л а б ч и ц а р и ш у ч у н т о п ш и р и л а д и г а н
у з у м л а р д а ш а к а р м и ц д о р и т у р л и х и л н а в л а р д а 16 д а н 2 6 % г а ч а
б ў л и ш и м у м к н н .
У з у м н н ц у р и т и ш в а ш а р б а т о л и ш у ч у н кеч р о ц у з и б о л и ш
г а в с и я э т и л а д и . Б у н д а у з у м т а р к и б и д а
ц а н ч а к ў п
м и ц д о р д а
ш а к а р б ў лс а , у н д а н м а й и з ч п ц и ш и ш у н ч а к ў п б ў лад и . Ш у б и л а н
б и р га м а й и з н и н г т а ш ц и к ў р и п н ш н
ҳ а м
я х ш и б ў л а д и . 
У з у м
ц у р и т и ш г а у з и л г а н д а об-ҳаво ш а р о н т и хисо б га о л и н а д и . К ў п -
г и н а ҳ о л л а р д а ц у р и т и ш у ч у н у з у м д а г и ш а к а р м и ц д о р и 2 0 — 2 2 %
б ў л г а н д а г н н а у з и ш б о ш л а н а д и .
М ева ва у з у м л а р н и н г б и о л о г и к х у с у с и я т л а р и у л а р н и ц и с ц а
м у д д ат д а й и ғи б -т ер и б о л н ш н и т ац о зо этади . У л а р н и уз в а ц т и д а
с и ф а т и н и б у з м а с д а н й н ғ н б -т е р и ш у ч у н х у ж а л и к д а б ир 
ц а т о р
т а ш к и л и й х у ж а л и к и ш л а р н и а м а л г а о ш п р и ш н п т а л а б ц и лад и .
Ж у м л а д а н , м ев а т е р и ш ва у з у м у з и ш у ч у н
з а р у р
б ў л г а н
асбоб — у с к у н а л а р н и (нарвон, сават, и л м о ц л а р ва 
б о ш ц а л а р )
т а й ё р л а ш ; м ева ва у з у м л а р н и ж о й л а ш т и р и ш м а й д о н ч а л а р и н и
рем он т ц и л и ш в а у л а р н и к е р а к л и а с б о б -у с к у н а л а р б и л а н ж и -
ҳ о з л а ш ; м ев а ва у з у м л а р н и т ери б ж о н л а ш т и р а д и г а н и д и ш л а р -
н и н г м и ц д о р н н н
а н п ц л а б , 
у л а р н и
т а й ё р л а ш
( д е з и н ф е к ц и я
ц и л и ш ва р е м о н т ц и л и ш ) ; м е в а ва у з у м л а р н и ж о й л а ш д а и ш л а ­
т и л а д и г а н м а т е р и а л л а р н и т а й ё р л а ш (цоғоз, мих, сим, ц и р и н д и
ва б о ш ц а л а р ) ; т а ш н ш т р а н с п о р т л а р и н и н г сон и н и а н и ц л а ш ва 
у л а р н и т а й ё р л а ш ; у ч а с т к а й ў л л а р п н и в а к ў п р и к л а р н и т у з а т и ш ; 
м ева ва у з у м н н тернб о л и ш ва у н и ц а й т а п ш л а ш н и н г м иц дори 
х.амда м у д д а т и г а ц а р а б и ш ч п л а р с о н и н и б ел г и л а ш , у л а р н и ц и с ц а
к у р с л а р д а ў к и т и ш ; м ева ва у з у м й и ги б -т е р и ш б и л а н б оғли ц 
б ў л г а н ҳ а м м а и ш л а р и и н г
м е ъ ё р н н и ва 
б аҳ о с и н и
б е л г и л а ш ; 
о к и л а д и г а н ҳ а р бир нав у ч у н к у т и л г а н ҳосил м и ц д о р и н и а н и ц ­
л а ш ; х о с и л н и ц а й с и м а ц с а д л а р д а ф онд а л а п ш и г р а ф и г и н и т у з и ш
ва р е ж а л а ш т п р н ш ; ц а й т а и ш л а ш ц е х л а р и н и ва ц у р и т и ш м а й д о н - 
ч а л а р и н и т а й ё р л а ш , у л а р н и к е р а к л и м а т е р и а л л а р ҳ а м д а х и м и - 
тсатлар б и л а н т а ъ м п н л а ш ; м е в а ва у з у м н и
у зо ц ц а
ж ў н а т и ш
б и л а н б о гл п к б ў л г а н м а с а л а л а р н н ҳ а л ц и л и ш к а б и т а д б и р л а р н и
к ўри б ч п ц ш п л озим .
У з у м ч и л и к ва б о гд о р ч и л и к х ў ж а л п к л а р и д а х у ж а л и к — т а ш ­
к и л и й ш н л а р н п н г у з в а ц т и д а ва т ў ғ р и т а ш к и л ц и л и н п ш и е т и ш - 
т и р и л г а н ҳ о с п л н и н обуд ц и л м а с д а п
1
п
1
ги ш тп р п б олгпнни, с а н о а т - 
пн спсЬатлп хом а ш ё б и л а н , м е х н а т к а ш л а р н п э с а ҳ ў л в а ц у р у к
мева б и л а н уз ва ц т и д а т а ъ м и н л а ш н п , 
х у ж а л и к н и
и ц ти со д и й
с а м а р а д о р л п г и н п о т ш ф п ш и и т а ъ м и н л а й д п .

---

М а ъ л у м к и , д а р а х т д а г и м е в а л а р н и н г ҳ а м м а сп бир п у л а пп ш и б
е т п л м а и д и . Д а р а х т д а г и м е в а л а р н и н г бир в а ц т д а п и ш и б е т и л - 
м а с л и г и г а сабаб, к у р т а к л а р н и н г т у р л и м у д д а т л а р д а т у г п л и ш и , 
г у л л а ш и , т у г у н ч а т у ги ш и ҳ и со б л ан ад и . Ш у саб а б л и д а р а х т д а г и
м е в а л а р н и н г п и ш и ш и г а ц ар аб т а н л а б т ер и ш л озпм . Б у н д а ҳ а р
б ир д а р а х т н и н г м е в а л а р и 2 — 3 м а р т а т ерилади .
О д атд а у р у г л и м е в а л а р н и н г и к к и н ч и т ер и м и га б и р и н ч и терим- 
д а и 10 — 15 к у п ўтгач, д а н а к л и м е в а л а р н и т е р н ш г а
эса 
3 — 4 
к у н д а н к е й и н т у ш и л а д и . М е в а л а р н и
т а н л а б
т ер и ш
у л а р н и
с о р т л а р г а а ж р а т и ш и и ан ч а е н г и л л а ш т п р ад и .
М е в а л а р н и т е р и ш д а у л а р п у с т и н и н г
ш п к а с т л а н м а с л и г и г а
о ът и б ор б ер и ш л озим . Ш и к а с т л а н г а н м е в а л а р н и н г р а н г и ц ора- 
йиб, ч и ри й б о ш л ай д и . Ҳ ў л л и г и ч а и с т е ъ м о л ц п л п н а д н г а и м е в а ­
л а р н и д а р а х т д а н цоциб о л и ш м у м к и н эмас.
М е в а л а р мева б ан ди б п л а и т ер и л ад и . А йн и ц са д а н а к л и м е ­
в а л а р мева б ан д и б и л а н т е р и л н ш и ш арт . А кс 
ҳ о л д а
б ан дси з 
у з н л г а п м е в а д а б ан д м евага б и р и к и б т у р га н ж о й д а т е ш и к ҳосил 
б ўли б, м е в а д а н ш и р а оца б о ш л а й д и , н а т и ж а д а м е в а н п н г м а з а с и
буе-илади. А й н и ц с а м е в а б аи д и н и син дири б у з и ш м ева п ў с т л а - 
р и н и н ш к а с т л а и т и р а д п . Ш у б и л а и бирга си н ган мева б а н д и д а н
к ў п сув б у гл а н и б , мева б у р и ш и б цолад и . Г и л ос ва о л ч а м е в а ­
л а р и пипг м ева б ан ди б и л а п т е р п л и ш п у л а р н п я ш и к л а р г а ж о й - 
л а ш т и р и ш д а ан ч а ц у л а й л и к т у гд и р ад и .
М е в а л а р н и т е р и ш ҳ а р б ир т у р у ч у н ў з п г а хос х у с у с и я т л а р г а
ога. Б е х и н и т е р га н д а м ев а с и р т и д а г и т у к ч а л а р с а ц л а н и ш и , гилос 
о л ч а ва о л х ў р и и и т е р г а н д а с и р т и д а г и мум ғ у б о р н п с а ц л а ш г а
э ъ т и б о р б ери ш л озим . Ш а ф т о л и ва ў р п к т е р и ш д а бир ц ў л б и л а н
ш о х ч а и и у ш л а б т у р и б , и к к и н ч и ц ў л б и л а н м е в а л а р т е р и л а д и . 
Н о з и к м е в а л а р н и б ар м о ц б и л а н у ш л а б т е р и ш г а м у т л а ц о й ў л
к ў й и л м а й д и , ч у н к и б ар м о ц т е к к а н ж о й
за х а б ўли б, 
к о р а й и б
ц о л ад и . Ш а ф т о л и ва ў р и к т е р и ш д а ю м ш оц кЎлцоп к и й и б о л и ш
у л а р н и ш и к а с т л а н и ш д а н а н ч а
с а ц л а й д п . 
Т е р и л г а н
м е в а л а р
с а в а т л а р г а ён т омони б и л а н ж о й л а н и ш и к е р а к . Б у н д а у л а р н и н г
б ан д и сии иб к е т м а й д и ва б о ш к а м е в а л а р н и з а р а р л а н т и р м а й д и .
Т е р и м г а т у ш и ш о л д и д а н т ў к и л г а н м е в а л а р тер и б о лини б, 
с а р а л а н и б , д а р ҳ о л у л а р д а н ф о й д а л а н и ш
ч о р а л а р п
к ў р и л а д и . 
М е в а н и н г ч и р и г а н л а п и д а н с и р к а о л и ш
m v m k h h
, 
у л а р д а н цоц и 
ц и л и ш , повидло, ш а р б а т ва б о ш ц а м а ҳ с у л о т л а р о л и ш м у м к и н .
Т е и и ш в а ц т и д а т у к и л г а н м е в а л а р н и д а п а х т д а н т е р и л г а н ме- 
в а л а р г а а р а л а ш т и р и б ю б о р м а с л и к к е р а к . Б у т у к и л г а н м е в а л а р
ҳ ў л л и г и ч а д ар ҳ о л и с т е ъ м о л
ц и л и н и ш и ёки
ц а й т а
и ш л а ш г а
ю б о р и л и ш п лозим.
Совуцда м у з л а г а н м е в а л а р н и д а р а х т н и н г ў з л д а
э р и г а н д а н
сў п г териб оли н ад и .
Ч а н г босган, ш и р а б и л а н к у ч л и з а р а р л а н г а н в а з а ҳ а р л и до- 
р и л а р б и л а н и ш л а н г а и д а р а х т л а р д а п м е в а
т е р и ш д а н
и л г а р и
у л а п юцори б осимда сув б и л а н товилади.
У з у м у з п ш д а и д и ш л а р т о з а в а ҳ и д си з б ў л н ш и ло зи м . Ц а й т а

---

и ш л а ш у ч у н у з н л а д и г а н у з у м у н ч а а в а й л а б у з и л м а с а ҳ а м бўлад и. 
Ҳ ў л л и г п ч а и с т е ъ м о л ц п л и н а д и г а н в а м а й и з ц и л и н а д и г а н
у з у м л а р
э ҳ т и ё т л и к б и л а н узи б
о л и н а д и . У з у м
у з и ш д а бог 
к а й ч и д а н
ф о й д а л а н и л а д и . Б у н д а и ф л о с л а н г а н , 
з а р а р л а н г а н ва к а с а л л а н ­
г а н у зу м б о ш л а р и а л о х и д а с а в а т л а р г а со л и н ад и .
М ева ва 
у з у м л а р н и й и ғи б -т е р и б о л и ш д а м е х а н и з а ц и я воси- 
т а л а р и д а н к е н г ф о н д а л а н и ш п ш у н у м ш ш бир неч а м а р т а о ш и- 
р ад н . Д а р а х т д а н м е в а л а р н и
в и б р а ц и я у с у л и д а
й и ғ и ш т и р и ш
а н ч а к у л а п л м к л а р г а эга. Б у и д а д а р а х т т а ги г а т а р а и г т о р т и л г а н
б р е з е н т г а м е в а л а р с и л к н т и б т у ш и р и л а д и . Б у у с у л д а м е в а л а р н и
т е р и ш д а , д а р а х т л а р н н ш а к л л а н т и р и ш г а эъ т п б о р б е р и ш л о зи м . 
Б у п д г у т о к о р н ш о х д а г п м е в а л а р
т ў к и л г а и д а
п а с т к н ш о х л а р г а
у р и л и б ш н к а с т л а н м а с л и г и н и ҳ и со б г а о л и ш
к е р а к . М е в а л а р н и
н н г и ш д а п л а т ф о р м а ва т р а н с п о р т е р л а р д а н ҳ а м ф о й д а л а н и л м о ц д а . 
М ев а й п ғп ш д а боғ п л а т ф о р м а с н В Г С — 3,5 ва К П П — 1,6 ц ў л л а -
н и л м о қ д а . У р у г л п в а д а н а к л и м е в а л а р н и й и г а д и г а н
В С О — 25, 
В С О — 30, П С М — 55 м а ш и н а л а р и я р а т и л г а н . Г и л о с в а о л ч а н и
ц о ц н ш у ч у н Б У М — 15 м а ш п н а с п ц ў л л а н и л м о ц д а .
У з у м н н ц а й т а п ш л а ш г а у з и ш у ч у н К Г — 1 к о м б а й н и я р а т и л ­
ган . Б у н д а у з у м н н у з н ш д а н 3 — 4 к у н и л г а р и б а р г л а р и д е ф о л и ­
а ц и я к п л н н а д и
(2 % л и х л о р а т м а г н и й б и л а н ) . М а ш и н а ёрда- 
м п д а у з у м н н и г 9 8 % ҳ о с н л и у зи б ол и н ад и .
М ев а в а у з у м л а р н и н г с и ф а т к ў р с а т к и ч л а р и . М е в а в а у з у м - 
л а р н п н г с и ф а т и н и б е л г п л а й д и г а н асоси й к ў р с а т к и ч и у н и н г т а ш ­
ц и к у р н н п ш и х и со б л ан ад и . М е в а л а р т а ш ц и к ў р н н и ш н д а н м е х а ­
н и к ш п к а с т л а н м а г а н , п ў с т и т е ш п л м а г а н , э з и л м а г а н , т у р л и х и л
ў с и м т а л а р с п з ҳ а м д а догспз б ў л п ш и л озим. П ў с т и ш и к а с т л а н г а н
м е в а л а р тез б у зп л а д п , ш у н и н г у ч у н у л а р н и б и р и н ч и н а в б а т д а
с о т и ш г а ц у й п л ад и .
М е в а л а р т е р и м в а ц т и д а ц а т т и ц
у р и л г а н д а в а
с и ц и л г а н д а
з а ҳ а л а н а д н . З а ҳ а л а н г а н м е в а л а р н и н г
п ў с т и ш и к а с т л а н м а й д и , 
ам м о э т н и н г ш и к а с т л а н г а н ж о й и цо р аяд и . П ў с т и т ў ц р а н г л и
м е в а л а р э т п н н н г ц о р а й г а н л и г н б и л и н м а й д и . О д ат д а п ў с т и н ш - 
к а с т л а н г а ы м е в а л а р т овар с о р т л а р г а к и р и т и л м а й д и . М е в а л а р д а
м е в а б а н д эти б п л а н б и р г а у з и б о л инса, к ў п и н ч а ш у ж о й и д а н
б у з и л а б о ш л а й д и . Ш у с а б а б л и м е в а б а н д с и з м е в а л а р ҳ а м нуц - 
с о н л п м е в а л а р ж у м л а с п г а к и р и т и л а д и .
Д ў л у р и ш п н а т и ж а с и д а м е в а л а р н и н г п у с т и т е ш н л а д и ва 
к е й н п ч а л п к я р а п ў к а к л а и и б битиб к етади . М е в а л а р н и
т е р и ш
о л д п д а н д ў л у р с а ҳ оси л б ў л г а и я р а л а р б и т м а й д и в а у л а р н у ц - 
с о н л п м е в а л а р х и со б л ан ад и .
У з б е к и с т о н д а м е в а л а р н и з а р а р к у н а н д а л а р ж у д а к ў п тпикаст- 
л а й д п . А й н и ц с а ол м а ц у р т п ш п к а с т л а г а н
м е в а л а р
ж у д а
к ў п
у ч р ай д и . Ц у р т м е в а л а р н и т е ш н б я р а л а й д и в а бу я р а л а р битиб 
ке т м а н д и .
М ева ва у з у м л а р н и
т о в а р л п к х у с у с п я т л а р п г а в а у л а р н и н г
с и ф а т и г а к а с а л л п к л а р и н н г х а м т а ъ с п р п к а т т а . А й н и ц са, д о гл а - 
п и ш
к а е а л л и г и
( к л я с т е р о с к о н н у м ) , ц у р у м з а м б у р у г и
ўр и к ,

---

о л м а в а н о к н и к ў п ш и к а с т л а й д и . У з у м н и эса о ид иум к а е а л л и г и
к у п з а р а р л а й д и . У ш б у к а с а л л и к л а р б и л а н к а с а л л а н г а н у з у м л а р
к ў п и н ч а асосий т овар со р т га к и р и т и л м а й д н .
М е в а л а р д а а г р о т е х н и к т а д б и р л а р н и н г б у з и л и ш п в а
о б -ҳаво 
ш а р о п т л а р п ш ш г т а ъ с и р н н а т и ж а с и д а т у р л и х и л ф у н к ц и о н а л
к а с а л л и к л а р у ч р ай д и .
М е в а л а р д а , х у с у с а и о л м а н п н г т о л а л и н а й ч а л а р б о г л а м и н и н г
н о б у д б ў л н ш и н а т и ж а с и д а м ева п ў с т и д а ц ў н ғ п р д о ғл а р ҳ о с и л
б ў л а д п . М е в а л а р н и с а ц л а ш в а ц т и д а б у д о ғл а р ц о р а я б о ш л а й д и
в а н а т и ж а д а у л а р чирий ди.
А й н и ц са, о б -ҳ ав о п п н г н о ц у л а й ш а р о и т и н а т и ж а с и д а
м ев а 
п ў с т ш ш п г п ў к а к л а п п ш и , оф тобда к у й н ш , совуц у р н ш , ш а к л и и и н г
ў з г а р и ш и , п и ш п б ет и л м а сл и ги , ё р и л п ш и в а п ў с т н н п н г и ф л о с -
л а н и ш п к а б и л а р ж у д а к ў п у ч р ай д и .
М е в а л а р оф тоб да с а л г и п а к у й г а н д а
у н и н г р а н г н
оц арад п , 
у р т а ч а к у й г а н д а оч р а н г л и ц ў н ги р д о ғл а р п ай д о б ў л ад п , д о ғл а р - 
н и п г т а гп д а г н эт с а р и ц р а н г г а ки р ад и . А гар м ева ц а т т и ц к у й са, 
п ў с т п п ў к а к л а ш а д и . У м у м а н к у й г а н м е в а л а р я х ш и с а ц л а н м а й д и .
У з у м л а р о ф тоб да к у й г а н д а оц у з у м л а р
ц и з и л -ц ў н ғ и р
туе, 
ц о р а л а р и эса к ў к и ш - ц ў п г и р туе оладп.
М е в а л а р н и со ву ц у р г а н д а ҳ а м у л а р н п ш а к л и ў з г а р и б ц ў н ғ п р
р а н г г а к и ради . М е в а л а р н и с а л г и н а совуц у р г а н д а у л а р н и н г пў ст и
ц ў и г п р р о ц туе олиб, ш а к л н ў зг а р и б с а л г и н а ю м ш а й д и . Ц а т т и ц
с о в у ц у р г а н м е в а л а р н и н г эти ц ў н ғи р т у с г а
кп рпб , 
с е з и л а р л и
д а р а ж а д а ю м ш а й д и . М у з л а г а н м е в а л а р н и н г м у з и с е к и н л и к б и ­
л а и э р и й б о ш л а с а , у л а р е н ф а т и н и й ў ц о т м а с л и г и м у м к и н . 
А к - 
с и н ч а , м у зи тез эри са, у л а р н и н г р а н г и ў з г а р н б , ч и р и й б о ш л а й д и . 
У з у м н и совуц у р г а н д а ғ у ж у м л а р т ў к и л и б к е т а д и
в а ц о р а й и б
ц о л а д и .
М е в а л а р т у р л и х и л с а б а б л а р г а к ў р а ё р и л и б к етади . О д ат д а 
м е в а л а р я р а с и битиб к е т г а н ж о й и д а н ёр и л а д и . 
А н о р
п и ш и б
ў т и б к е т г а п и д а ё р и л а д и . М е в а л а р д а б н т м а г а и ё р и ц л а р б ўлса, 
у л а р асосий т о в а р с о р т л а р и г а к и р и т и л м а й д н .
М е в а л а р н и н г п и ш и ш д а в р и д а о б -ҳ ав о н п н г к е с к и н ў з г а р и ш и
н а т и ж а с и д а ё к и у л а р г а з а ҳ а р л и х и м и к а т л а р п у р к а л г а н д а п ў с т и
т ў р б и л а н ц о п л а н а д и , б у н д а й м е в а л а р асоси й т о в а р с о р т л а р г а
а ж р а т н л м а й д п .
М е в а л а р
к у п г и н а н о ц у л а й ом;пллар т а ъ с и р п д а н а в у ч у н хос 
к а т т а л п к д а п п ш и б е т п л м а й д и . Ш у с а б а б л и д а в л а т с т ан д а р т и д а
м е в а л а р н и н г ў л ч а м и к ў р с а т и л а д и .
Т о к н п п г г у л п я х ш и ч а п г л а п м а с а х а м
у зу м к и ч п к р о к тугади. 
Б у н д а й у з у м л а р а со си й т о в а р сортга к и р и т и л м а й д н .
М е в а л а р п и ш и б е т и л г а п и д а п с ў н г м а ъ л у м
н а в г а
хос 
т у е
о л а д п . С а р а л а ш д а н а в г а хос р а п п ш и г б ў л м а с л и г и у п п п г т овар 
с о р т п ш ш г п а с а й п ш п г а олиб кел ад и . А й н и ц с а , хом у з п л г а н м е в а ­
л а р д а п а в г а хос р а н г б ў лм а й д и , б у н д а й м е в а л а р т а ҳ п р , м а з а е н з
б улп б, п у с т и г о п к а лп гп д а и в а м у м ғу б о р сп з б ў л г а н л п г и д а н т е з д а
с ў л п п д и ҳ а м д а бурпптиб цолад и . О д ат д а б у н д а й м е в а л а р асоси й

---