К у р с н и н г у м у м и й м а с а л а л а р и д о н м а с с \ с и н и с \ Қ л \ ш в \ Қ а й г а и л л ш

Д О Н В А Д О Н М А Ҳ С У Л О Т Л А Р И Д А У Ч Р А Й Д И Г А Н  
М И К Р О О Р Г А Н И З М Л А Р
Д о н озиц м о д д ал а р и га бой б ў л г а н л и ги саб аб л и , м а ъ л у м ш а ­
р о и т д а м и к р о о р ган и зм л а р н и н г р и в о ж л а н и ш и у ч у н қ у л а й м у ҳ и т
ҳ и со б л ан ад и .
М и к р о о р ган и зм л ар дон м а с саси га м и қ дор ва с и ф а т ж и ҳ а т д а н
к а т т а з а р а р е т к а за д и . 
М и к р о б л ар т а ъ с и р и д а д о н н и н г ў з и г а хос 
р а н г и , т а ъ м и , ҳ и д и й ў қ о л ад и , т е х н о л о ги к , у р у г л и к в а т о в а р си - 
ф а т л а р и к а м а я д и , з а ҳ а р л и хо ссага эга б ў л а б оради, дон м а с с ас и ­
д а к ў п м и қ д о р д а и с с и қ л и к п ай д о б ў л а д и в а т ў п л а н а д и , д о н н и н г 
о ғ и р л н г и к ам ая д и .
М и к р о о р га н и зм л а р н и н г р и в о ж л а н и ш и у ч у н дон м а с с ас и н и н г 
н ам л н ги , ҳ а р о р ати , 
ҳаво а л м а ш и н у в и , и ф л о с в а д о н л и а р а л а ш - 
м а л а р н и н г б ў л и ш и
қ у л а й ш ар о и т я р а т а д и . 
М и к р о о р га н и зм л а р
д о н м ассаси д а т у р л и х и л у с у л л а р д а п ай д о б ў лад и . Б у н д а асо сан
т у п р о қ ва ҳаво т а р қ а т у в ч и м ан б а б ўли б х и зм а т қ н л а д и . М а с а л а н , 
г а л л а э к и н л а р и и л д и з си стем аси — р и зо с ф е р а о р қ а л и т у п р о қ д а н
б и р қа то р м и к р о о р га н и зм л а р сў р и л а д и ва у л а р ў с и м л и к н и н г п о я - 
с и , б ар ги д а т ў п л а н а д и ва р и в о ж л а н а д и . У с н м л и к д а п ай д о б ў л г а н
м и к р о о р г а н и зм л а р н и н г бир қ и с м и ў с и м л и к к а а й т а р л и д а р а ж а д а
з а р а р к е л т и р м а й д и в а б у н д ай м и к р о о р г ан и зм л а р эпиф ит лар деб 
ю р и ти л ад и . Э п и ф и т л а р н и асо сан E n te r o b a c te ria c a e в а P re u d o m o - 
n a d a c e a e о и л аси га к и р у в ч и б а к т е р и я л а р т а ш к и л ц и л ад и .
К ў п и н ч а м и к р о о р г ан и зм л а р ў с и м л н к о р г а н л а р н д а я ш а б т у р л и
х и л к а с а л л и к л а р н и к ел т и р и б ч и ц а р а д п в а ў с п м л п к к а к а т т а з а р а р
е т к а за д и . Б у н д а й м и к р о о р ган и зм л а р паразит лар деб ю р и ти л ад и .
Б у н д а й т а п щ а р ц ту п р о ц м и к р о ф л о р а с и д а н ч а н г в а ём гп р ор- 
к а л и у п ш л п к к а бир ка то р м и к р о с р га и н зм л а р ў т ад п . 
А й н м кса

---

ғ а л л а н и й п ғи б о л и ш д а ж у д а к ў п м п қ д о р д а ч а н г ҳоси л б ў л а д и ва 
у л а р д онга ў т и р и б қ о л ад и . Б у н д а н т а ш қ а р и , д о н н и т аш и ш , т о за - 
л а ш ва с а қ л а ш д а
у н и н г 
т а р к и б и д а м и к р о ф л о р а м п к д о р и а н ч а
ош ади.
М и к р о о р га н и зм л а р н и н г асо сн й қ п см и к а с а л л а н м а г а н д о н н и н г
ю за қ и см и д а ж о й л аш а д и . У л а р н и н г р и в о ж л а н и ш и қ у л а й б ў л г а н
ш ар о и тд а д о н н и н г к о п л о в ч и т ў қ н м а л а р и н п , м у р т аги н н ва эн д о - 
сп ер м и н и за р а р л а й д и .
Д он м а с с ас и н и н г
м и к р о ф л о р а сн д а 
т у р л и х и л б а к т е р н я л а р : 
моғор за м б у р у ғ л а р , ак т и н о м и ц е т ва б о ш қ а л а р уч р ай д и . Д он м а с ­
саси д а у ч р а й д и г а н м и к р о о р ган и зм л а р я ш а ш т а р зп га қ а р а б с а п ­
р о ф и т, ф и т о п ат о ген ва ҳ а й в о н л а р ҳ а м д а одам у ч у н п а т о ге н б ў л и - 
Ш11 
м ум ки н.
Д он м а с с ас и н и н г 
с ап р о ф и т 
м и к р о ф л о р а си н п
б а к т е р и я л а р , 
за м б у р у г л а р в а а ч и т к и л а р т а ш к и л қ п л ад и . У л а р н и н г н ч и д а б ак - 
т е р и я л а р эн г к ў п т а р қ а л г а н м и к р о о р ган и зм л а р ҳ и со б л ан ад и . Д.он 
м ассаси д аги б а к т е р и я л а р н и н г а к с а р и я т қ и с м и н и Е. h e rb ic o la в а
V ar. h e rb ic o la б а к т е р и я л а р и т а ш к и л қ и л а д и . Б у б а к т е р и я л а р дон
у ч у н з а р а р л и б ў д м а с а д а , н а ф а с оли ш и м о б ай н и д а и с с и қ л н к а ж - 
р а т и б ч и қ а р а д п в а д о н н и н г ў з-ў зи д а н қ и зи ш и н и т е зл а ш т и р а д и .
Э пиф ит б а к т е р и я л а р д а и P. flu o re sc e n s, В. S u b tilis, В. M ycoid es 
ва б о ш қ а л а р у ч р ай д и . У ш б у б а к т е р и я л а р и ф л о с л ан ган в а ў з-ў зи - 
д ан қи зи ш б о ш л а н га н д он м а ссаси д а к ў п б ўлад и .
К ў п ги н а б а к т е р и я л а р
дон, у н в а н о н н и н г 
с и ф а т и га с а л б и й
т а ъ с и р к ў р с а т а д и . Б у н д а к ў п и н ч а ё п и л га и нон к а п п ш к о к л и ги н и
й ў қ о тад и , ё п и ш қ о қ бўли б, и н ги ч к а к у м у ш си м о н и п л а р п ай д о б ў - 
л ад и . З а р а р л а н г а н н о н н и н г м а ғ зи қ о р а т у е о л ад и , ў зи га хос ё қ и м - 
сиз ҳ и д га в а т а ъ м г а эга б ў л ад и . Н а т и ж а д а н о н и и и г о з н к л н к қи м - 
м ати й ў қ о л ад и . Н о н м а ҳ с у л о т л а р и н и н г у ш б у к а с а л л и г ш ш к а р ­
т о ш к а т а ё к ч а с и (В ас. m e s o n te ric u s ) ва х ас т а ё қ ч а с н (В . S u b tilis ) 
к ел ти р п б ч и қ а р г а н п
у ч у н к а р т о ш к а к а с а л л и г п деб ю р и т и л а д и . 
У ш б у к а с а л л п к ў з-ў зи д а и қ и зи га н дон м ассаси д а кў п р о ц уч р ай д и .
Д он м а с с ас и н и н г ч и р и ш ж а р а ё н и д а P ro te u s v u lg a ris б а к т е р и я - 
си у ч р ай д и . Ш у б и л а н
б и рга д о н д а с у т ва м ой к и с л о т а л и б и ж - 
ғи ш н ц ю зага к е л т и р у в ч и б а к т е р и я л а р ҳ а м уч р ай д и .
Д он м а ссаси д а 
с ап р о ф и т
б а к т е р и я л а р д а и
к о к к ш а к л и д а г и
б а к т е р и я л а р в а а к т и н о м п ц е т л ар б ўлад и . У л а р ҳ ам д о н н н н г ў з -
ў зп д а н қ и зн ш и г а олиб ке л ад и .
Д о л м асс аси д а 100 ту р д ан о р ти қ м огор з а м б у р у г л а р и у ч р а й ­
ди. Д о н н и н г с а қ л а н у в ч а н л и г и г а , с и ф а т и га A sp e rg illu s в а P e n ic il- 
lu m т у р д а г и з а м б у р у г л а р сал б и й , м оғор з а м б у р у гл а р и кам д а р а ­
ж а д а т а ъ с и р к ў р с ат ад и .
Д он д а а ч и т қ и л а р д а н а с к о м и ц етл ар , б ази д о м и ц ет л ар в а т а к о - 
м и л л а ш м а г а н за м б у р у ғл а р
у ч р ай д и . У л а р дон с и ф а т и г а м оғор 
за м б у р у ғ л а р и г а н и с б а т а н к ам т а ъ с и р к ў р с а т а д и .
Ў с и м л и к л а р д а к а с а л л п к қ ў з га т у в ч и м и к р о о р ган и зм л а р фито-