K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

 
aseptika, antiseptika, dezinfeksiya, dezinseksiya, dera-
tizatsiya va ularni aniqlash
. 
3.Sterillash metodlari. 
4.Sterillikni tekshirish metodlari. 
3 - guruqga bеriladigan vazifalar: 
1. Tibbiy preparatlarning konservestiyalash usullari. 
2. Sterillikni tekshirish metodlari. 
3. Mikroorganizmlarga biologik omillarning ta‘siri. 

---

64 
4. Sterillash, aseptika, antiseptika, dezinfeksiya, dezinseksiya, dera-
tizatsiya. 
3.“Interaktiv usul.”
Talabalar mavzu bo‗yicha kompyuter yorda-
mida audio, video materiallar bilan tanishadilar. 
6. O„quv jarayonida talabalar bajaradigan mustaqil ish.
1. Yuqori va past temperaturaning turli mikroorganizmlarga 
ta‘sirini o‗rganish. 
2. Mikroorganizmlarning yashovchanligiga fenolning ta‘sirini o‗rganish. 
3. Mikroorganizmlarga ultrabinafsha nurlanishning ta‘sirini o‗rganish. 
4.Achitqilarning killer omilini aniqlash. 
7.Talabalar mustaqil ishlash uchun vazifalar(nazariy qism). 
Tashqi muhitning mikroorganizmlarga ta‘sir qiluvchi barcha 
omillarni uchta guruhga bo‗lish mumkin: 
1) fizik omillar (temperatura, quritish, nur energiyasi, eritmalar 
konsentratsiyasi); 
2) kimyoviy omillar(muxit reaksiyasi, har xil moddalarning ta‘siri 
va boshqalar); 
3) biologik omillar (mikroblar raqobati,ya‘ni ontogonizmi simbio-
zi,antibiotiklar va boshqalar); 
1
. 
Mikroorganizmlarga fizik omillar ta‟siri. 
1.1. Temperatura. 
Mikroblar oliy darajali organizmlarga nisbatan 
temperatura sharoitlariga ancha ko‗proq moslasha oladi. Mikroorga-
nizmlarning rivojlanishi uchun optimal, minimal va maksimal tempe-
ratura tafovut qilinadi. Mikroblarning o‗sishi va ko‗payishi uchun eng 
qulay bo‗lgan temperatura optimal temperatura deyiladi. U odatda 
mikroblar yashaydigan tabiiy muhitning temperaturasiga to‗g‗ri keladi. 
Maksimumdan baland va minimumdan past temperaturada mikrob-
larning rivojlanishi to‗xtaydi.
1.2. Quritish. 
Mikroblarning normal hayot faoliyati uchun suv za-
rur, chunki oziq moddalar bakteriya hujayrasiga faqatgina erigan holda 
o‗tadi. Mikroorganizmlar ko‗payib borayotgan substratning namligi 30% 
dan past bo‗lsa, ko‗pgina mikroblarning rivojlanishi to‗xtaydi, lekin 
bunda ularning ko‗plari halok bo‗lmasdan uzoq vaqtgacha saqlanib 
qoladi. Quritish natijasida xilma xil mikroblarning halok bo‗lish muddati 
har xil.