К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

иш вақти бўйича иш билан тўлиқ банд бўлмаслик
. Иш билан 
бандликнинг ушбу шакли ходимнинг меҳнат салоҳиятидан иш вақти 
давомида тўлиқ фойдаланмасликни англатади. 
Бу 
мижозлардан 
буюртмаларнинг йўқлиги, ходимнинг иш жойида вақтинча бўлмаслиги 
(касалланиш, иш берувчининг ташаббуси билан иш ҳақи тўланадиган ёки 
тўланмайдиган меҳнат таътилига чиқариш, ходим томонидан янги иш 
жойини излаш ва ҳоказолар) билан боғлиқдир. 
• 
“иш жойини тақсимлаш”
(икки ва ундан кўпроқ ходимлар ўртасида). 
Иш билан бандликнинг бундай шаклида иш вақти, иш ҳақи, дам олиш 
кунлари, меҳнат таътиллари, ижтимоий тўловлар ва имтиёзлар ҳам улар 
орасида тақсимланади.“Иш жойини тақсимлаш” корхонада танг ҳолатларда 
юқори малакали ходимларни ишлаб чиқариш пасайиши тугаганча сақлаб 
қолиш учун ишлатилади.
Бундай шаклнинг “иш ҳафтасини тақсимлаш” тури “муқобил иш 
ҳафтаси” номини олган. Иш берувчилар уни бир маромдаги зерикарли иш 
операцияларини бажариш учун ходимлар топишда қийналганларида
қўллайди. Яъни ходим бир ҳафта ана шу иш операцияларини бажаради, 
кейинги ҳафта эса меҳнат фаолиятининг бошқа тури билан машғул бўлади. 
Иш билан беқарор бандлик меҳнат фаолиятининг хоҳлаган соҳасини 
қамраб олиши мумкин.
 

---

346 
11.2.1.
 
И
ЖАРАГА ОЛИНГАН 
(
ЗАЁМНЫЙ
)
 МЕҲНАТ
 
(
LOAN LABOR
) 
Ижарага олинган (заёмный) меҳнат
– бу шахснинг хусусий кадрлар 
агентлиги билан шартнома асосида меҳнатини “қарз”га олиб, иш берувчига 
“ижара”га берилишидир (11.5-расм). Бунда шахс билан шошилинч 
(“срочный”) меҳнат шартномаси тузилиши сабабли унинг иш билан бандлиги 
кафолати бўлмайди. Шу билан бирга унинг меҳнатига тўланадиган ҳақ 
доимий иш билан бандларга нисбатан кам бўлади.