K arim a q osim ova

bilimlarini  mustahkamlash.
Metod.  Suhbat  va  mustaqil  ish.
Topshiriqlar:
1.  92-mashq  shartini  tushuntirib  bering.
2.  She’rni  ifodali  o'qing.
92-mashq
3.  Ajratib  ko'rsatilgan  so'zlarga  so'roq
shartini
bering.  Ular  nimani  bildiryapti?
ichingizda
4.  „Mitti”,  „oshiyon”  so'zlariga
o'qing.
ma’nodosh  so'z  toping.
She’rni  ifodali
5.  Ta’limiy  o'yin:
qilib  o'qishga
a)  qushlar va gullarni  ikki  guruhga
tayyolaning.
5-O ‘FE
ajrating;
b)  qush  rasmini  qo'lingizga  olib,  uning
 
nomini  ayting;
d)  gul  rasmini  qo'lingizga  olib,  uning
 
nomini  ayting.
6.  Test  topshiriqlarini  bajarish:
I.  Shaxs  nomi  berilgan javobni
 
belgilang.
A.  Mirzo  Bobur
B.  Qushcha
II.  Narsani  bildirgan  so'z  berilgan
 
qatorni  belgilang.
A.  Qalam
B.  Amir  Temur
Kim  ko'p
 
qush  va  gul
 
nomini  bilishini
 
hisobga  olib
 
boring  va  uni
 
qanday  rag'bat-
 
lantirish  kerak
 
deb  o'ylaysiz?
U m um lashtiruvchi  dars  g ram m atikadan  maxsus  dars  tu ri  hisob- 
lanadi.  Bu  darsda  b iro r  mavzu  yoki  bo 'lim ni  o'rganish  jaray o n id a 
olingan  bilim lar tizim lashtiriladi.  Bu dars ilgarigi  darslarda o'rganilgan 
ayrim   nazariy  m ateriallarni  takrorlab  bayon  qilish  darsiga  aylanm as- 
ligi  uch u n   o 'rganilganlarni  o 'z a ro   taqqoslashni  talab  qiladigan  ish 
turlaridan  foydalaniladi.
U m um lashtiruvchi  darslar  qurilishiga  k o 'ra   xilm a-xil  b o 'lib ,  tajri- 
balarning  natijasiga  k o 'ra,  quyidagi  varianti  m a’qullangan:
1.  O 'rganilgan  gram m atik tushunchaning  mavjud  belgilari  haqidagi 
bilimlarni  tatbiq  qilishga  qaratilgan  m ashqlarni  ishlash.
2.  Bilim larni  um um lashtirish  va  tekshirish.
3.  M ustaqil  ijodiy  ishlar.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

U n u m lash tin rv c k i  d a rs   n am u nasi
Mavzu. 
So‘z  turkum lari  (um um lashtirish).
Darsning  maqsadi: 
O t,  sifat,  son,  olm osh  va  fe’ining  xususiyat­
lari  haqidagi  bilim larni  takom illashtirish,  ularni  bilib  olish  va  to ‘g ‘ri 
foydalanish  ko'nikm asini  o'stirish.
Darsning borishi 
I. 
Lug'at  ishi.
—  Quyidagilam i  bir so 'z  bilan  yozing:
1.  Eng  aziz  inson  (ona)
2.  Jam oa  b o ’lib  muzeyga  borish  (ekskursiya)
3.  K atta  shaharlarda  yer  osti  qasri  (m etro)
4.  Bilim  m anbai  (kitob)
—  Endi  quyidagi  so'zlarni  yozing:  non,  suv,  uy,  ...
Shu  so'zlarni  oldingi  so'zlaringiz  bilan  taqqoslang.  U lardan  qaysi 
biri  oldin  paydo  bo'lgan?  N im a  uchun  shunday  deb  hisoblaysiz?
II.  So'z  turkumlari  va  ularning belgilarini  kuzatish.
—  So'zlar  qanday  paydo  bo'ladi?
—  O dam lar  yangi  narsa  ixtiro  qilsa,  unga  nom   qo'yadilar.  Shu 
tariqa  tilda  yangi  nom   hosil  bo'ladi.
—  H ar bir narsaning  nom i  bo'lm asa,  odam lar bir-biri  bilan  qanday 
aloqa  qilishlarini  o'ylang  va javob  bering.
—  Agar  narsalarning  nom i  bo'lm asa,  odam larning  bir-biriga  biron 
narsani  tushuntirib  berishlari  ju da  qiyin  bo 'lard i.  B unda  o 'sh a   narsa­
ning  o'zin i  yoki  rasmini  ko'rsatish  lozim   bo'lardi.  N arsalarning  no­
m ini  bildirgan  so'zlar  odam larning  m uloqotga  kirishishiga  juda  katta 
yordam   beradi.
—  S o'zlar  faqat  shaxs  va  narsalarning  nom ini  bildiradim i?
—  Y o'q.  U lar  narsalarning  belgisini,  harakatini  va  son-sanog'ini 
ham   bildiradi.
—  Tilimizdagi  barcha  so'zlar guruhi  qanday  nom langan?
—  „S o 'z  turkum lari"  deb  nom langan.
—  Siz  o'rgangan  so'z  turkum larini  ayting.
—  Ot,  sifat,  son,  olm osh,  fe’l.
—  Ularning  xususiyatlarini  eslang va quyidagi jadvalni  to'ldiring.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---