К. Абдуназаров, А. Зайнуддинов умумий ер

 
 
Қуруқлик- 
нинг совуши
 
 
Музлик-
ларни
ҳосил 
бўлиши 
 
Океандан 
сувларни 
маълум бир 
қисмини музга 
айланиши
 
 
Қуруқлик- 
нинг кўтари- 
лиши
 

---

185 
совиб кетишига ва музлашига олиб келди. Музликларни пайдо бўлиши билан яна 
бошқа ўзига хос боғлиқлик вужудга келди (40-расм):
40-расм. Шимолий ярим шарни муз босиши сабаби 
Океан сатҳини пасайиши Атлантика ва Шимолий Муз океани ўртасидаги 
сувларинг ўзаро алмашинишига ва натижада шимолий қутб атрофини совиб кетишига, 
океан юзасини муз билан қопланишига олиб келди. Океандаги муз ва унинг ҳарорати 
таъсирида Евросиё ва Шимолий Америка материкларини океан билан туташ қисмида 
материк музлари вужудга келди. 
Неоген даврида бошланган материк музликлари майдонининг кенгайиши 
географик қобиқка фаол таъсир кўрсатади. Ландшафт қобиғидаги таркибларнинг ўзаро 
бир-бирига таъсири кучайди. Натижада совуққа чидамсиз барча ўсимликлар нобуд 
бўлди ёки жанубга чекинди. 
Альп бурмаланиш босқичида кўтарилган тоғларнинг баландлиги қор чизиғидан 
анча тепага кўтарилди, бу эса тоғларда музликларни ривожланишига ва баландлик 
митақаларини шаклланишига олиб келди. Текисликларда ва тоғларда музликларнинг 
ривожланишининг асосий сабаби қуруқликнинг кўтарилиши ва музликларни ҳосил 
бўлиши 41-расмда тасвирланган.
 
 
13.3. Географик қобиқни тўртламчи даврда ривожланиши 
Тўртламчи давр энг ёш давр ҳисобланиб, у ҳозир ҳам давом этмоқда. Мазкур 
давр 1,5-2 млн. йил олдин бошланган ва икки қисмдан иборат: Плейстоцен ва Голоцен.