К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

Тасдицловчи ҳужжатлар
корхонада муайян бир 
хўжалик муомаласининг содир бўлганлигини исботловчи 
хужжатлардир. Бундай турдаги хужжатларга юкхатлар, 
далолатномалар, квитанциялар, ҳисобварақ-фактуралар 
ва бошқа шу каби хужжатлар мисол бўлади. Тасдик­
ловчи ҳужжатлар хўжалик муомаласи содир бўлган пайт­
да тузилади, шунинг учун ҳам бўлиб ўтган хўжалик 
муомаласини ҳисобда акс этгиришда асос бўлиб хиз­
мат қилади.
Комбинациялаштирилган хужжатлар
фармойиш ва 
тасдикловчи ҳужжатларнинг хусусиятларини ўзида му- 
жассам қилади. Ушбу турдаги хужжатларда хўжалик му­
омаласини амалга ошириш учун берилган фармон ва шу 
муомала бажарилганлигини акс эттирувчи ҳисоботнинг 
бўлиши жуда кулайдир. Комбинациялаштирилган хуж­
жатларга касса чиқим ордери киради. Бу хужжатда пул­
нинг кассир томонидан берилганлигини исботловчи 
маълумот билан бирга пулнинг тўланиши зарур эканли­
гини кўрсатувчи фармойиш ҳам мавжуддир.
Бухгалтерия расмийлаштириш хужжатлари
бухгал­
терия ҳисоби ходимлари томонидан ҳисоб ишларини 
тезлаштириш ва ихчамлаштириш учун тузилади. Бун­
дай хужжатларга бухгалтерия маълумотномалари, амор­
тизация ҳисоблаш жадваллари, фойдани тақсимлаш 
бўйича ҳисоб-китоблар ва бошқа хужжатлар киради.
Ахборот хужжатлари
корхона раҳбарларига ва те­
гишли юқори органларга зарур ахборот маълумотла- 
рини бериш учун хизмат қилади. Бундай хужжатларга 
моддий бойликларни сотиб олиш учун тузилган шарт­
номалар, моддий қийматликларнинг нормативлари ва 
бошқа шу каби хужжатлар киради.
Ҳозирги вақтда ҳисоб ишларини автоматлаштириш 
кенг йўлга қўйилмокда. Бу, ўз навбатида, хўжалик му­
омалаларини хужжатлаштиришни янги босқичга кўтар- 
мокда. Хўжалик муомалаларини хужжатлаштиришнинг 
ва дастлабки ҳужжат маълумотларини ҳисоблаш маши- 
наларига киритишнинг яхшиланишини ҳар хил замо­
навий маълумот ташувчи воситалардан фойдаланиш 
йўли билан амалга ошириш истиқболли йўллардан бири 
хдсобланади.

---

2.5. Бухгалтерия ҳисоби ҳужжатларидаги 
хатоларни тўғрилаш
Бухгалтерия ҳисобининг бирламчи ҳужжатларида 
ўчириб ёзишлар ва айтиб қўйилмаган тузатишларга йўл 
қўйилмайди. Хатолар бўйича қилинган тузатишлар маз­
кур тузатишлар киритилган сана кўрсатилган ҳолда ана 
шу тузатишларни киритган шахе имзоси билан, кас- 
сада эса корхона бош бухгалтери ёки унинг ўринбоса- 
ри имзоси билан ҳам тасдиқланади. Банк ҳужжатлари 
(банк кўчирмалари, тўлов топшириқномалари, тўлов 
талабномалари, чеклар ва ҳоказолар)даги хатоларни ту- 
затишга йўл қўйилмайди.
Бухгалтерия ҳисоби ҳужжатларидаги хатоларни ту- 
затишнинг қуйидаги усуллари мавжуд:
1. Корректура усули.
2. Қўшимча проводка усули.
3. “Қизил сторно” усули.