«k a m o L o t»

кўчам а-кўча 
кезиб оҳ-фарёд қилаётган- 
миш: «О, қизим! О, пулим! О, 
зеб-зийнатларим! 
Адо- 
лат, адолат! Қ изимни, пулимни топиб беринглар!» Ан­
тонионинг бар ч а кем алари ғарқ бўлганини эшитгани- 
Да 
эса, у ж уда суюнибди: а н а энди у
Антониодан 
ва бу 
мард савд о гар н и я х ш и кўрувчи одамлардан 
цасос
олиши мумкин!
Ш а й л о к
Венеция герцоги олдига бориб, 
Антонио 
би­
лан тузилган ш артн ом а в а у имзо чеккан 
гаров 
хати 
Ҳ а қ и д а
айтибди. Герцог в а бош қа 
савдогарлар 
Шай- 
Докдан бундай ёвузларча 
қасос олишдан 
воз кечиши- 
ни сўрашибди, бироқ у қулоқ 
солмабди.
-
Антонио пулни 
тўлай олмайди, - дебди Шайлок. -
Шунинг учун 
у ваъ даси да туриб, 
менга бир фунт 
гўштини тўлов тариқасида бериши керак.
Отаси 
яҳудий дўстларига 
А н тон и он и н г 
қарз пули
ни йигирма 
баробар 
у н д и р гу н ч а
бир парча гўштини
кесиб 
олишни афзал кўришини айтганини Ж ессика
эцщтган 
экан. Бассанио бу хабардан қаттиқ сароси
Мага 
туш иб қолибди. 
У дўстини 
кутқаришга ҳаракат
қилиш 
у ч у н
зудлик билан 
В ен е ц и я га
қаитиб кетишга
Қарор к ^ б д и . Портия 
м еҳри бон
ва олииҳиммат экан,
Ш^и“
у
Б ассаниони 
й ў л д ан
қолдиришга УРин-
MS- Т ел , ҳозироқ турмуш
А наундан 
к ей и н
сан зудлик била* 
* * у н а 6
Кетасан Сенда бу 
қ а р зд а н
йигирма маротаба қиммат
ан‘ ^ енд 
у
 
тўл а-да, 
азиз дустингни
Роқ тилла бўлади. 
Қ ар зи нгн и
^
бу ерга олиб кел.
51

---

Ш ундай қилиб, улар турм уш ку р и ш и б д и . Тўйдан 
сўнг Б а сс а н и о в а Г рати ан о дарҳол В ен ец и яга йўл 
олиш ибди. Улар етиб кел ган и д а суд эн д и бошланган 
экан .
Антонио ш а ф қ а т сўраб овора бўлмабди. Сабаби у 
Ш айлокнинг ўзига нисбатан н а ф р а т и ш афқатидан 
устунроқ эканлигини билар экан. Қолаверса, эркак 
к и ш и ўз л аф зи д а туриш и керак. Бўлм аса одамлар ве- 
н едиялик савдогарларни ноинсоф , деб ўйлаш ади.
Судда ҳакам лик қилаётган В енеция герцоги Шай- 
локдан ш аф қ а т қилиш ини сўрабди.
- Нега мен ш аф қ а т қилиш им керак? - дебди Шай- 
лок. - Мен Антониони ёқтирм айм ан.
- Ҳамма одамлар ўзи ёқтирм аган одамларини ўлди- 
раверадим и? - сўрабди Б ассанио жаҳли чиқиб.
- Ҳ ам м а одамлар ўзи н аф р атл ан ган одамлар ни 
ўлдириш ни истам айдим и? —
ж авоб қилибди Шайлок 
аччиқланиб.
- Мен сенга Антонионинг қарзини икки баробар 
тўлайман, уни кўйиб юбор, - дебди Бассанио.
- Менга қарзининг олти юз баробарини таклиф қил- 
санг ҳам, барибир, мен ўз ҳақим - бир фунт гўштнй 
талаб қилаверам ан, - деб жавоб берибди яҳудий.
- Сен қ а н а қ а с и г а бош қаларнинг раҳм -ш аф қат 
кўрсатиш ларига умид қиласан, ўзинг бераҳм бўла ту- 
риб?! - сўрабди Герцог. Аммо Шайлок ғазабланиб ай- 
тибдики:
- Менга раҳм -ш аф қат керакмас. Мен адолат иста- 
япм ан. Менга бир фунт гўштимни беринг!
Қасос онлари жуда яқин қолганини сезиб, у ўзи бй- 
лан олиб келган узун пичоғини қайрай бошлабди.
Аммо шу пайт Герцогга элчи бир хабар олиб келиб- 
ди. Бошқа шаҳардан малакали ёш ҳукуқшунос шу шигз 
ҳакамлик қилиш учун келган экан. Бир оздан сўнг ўта 
ҳукуқшунос ўз котиби билан кириб келибди Иккаласй 
жуда ёш бўлиб, улар Герцогнинг ҳукуқшунос дўсТИ 
ёзган илтимосномани топширишибди. Илтимоснома-
52

---

да ёш ҳуқуқшунос бу и ш н и кўриб чиқиш га ваколатли
эканлиги иш онтириб айтилган экан.
Тез орада ун и нг донолиги яҳудийга берган эҳтиёт- 
корона саволлариданоқ аён кўринибди. Шайдок в а Ан- 
тонионинг барча гапларини эш итгач, у яҳудийдан ша-
фқат қ и л и ш и н и с ў р а б д и .
- Нега мен ш а ф қ а т қиларканм ан? Қани, ўзинг айт- 
чи? - бақирибди дарғазаб Шайлок. Шунда ёш ҳуқуқигу- 
нос 
1
ўзал нутқ сўзлаб, м еҳр-ш аф қатнинг қадр-қимма- 
тиҳақида Ш айлокка тунгунтириш берибди.
- Ш афқат и кки к а р р а қадрли туйғу, 
-
дебди у. - Бу 
тушу ш аф қ ат кўрсатаётган н и ҳам, ш аф қ ат кўраёт- 
ганни ҳам бахтли-саодатли қилади. Буюк қироллар 
Ҳамиша ш аф қатли бўлишган. Тангри Таоло ҳам меҳр- 
Шафқатли зот. Шундай экан, ҳой яҳудий, агар сен адо- 
лат сўраб турган бўлсанг, мен сендан ш аф қат сўраб 
тУрибман.
Шайлок бу гапларни эш итиш ни 
х,з.м