16. Моделлер ҳәм моделлестириў
Т.с. уқсаслық, система-оригинал, материаллық,ойлаў дәрежесинде.
Изертлеу обьектинин шешилиуде талап ететугын максет хам уазыйпаларга карай моделдин хар кыйлы турлери максетлери физикалык математикалык функционаллык моделлер колланылады. Максетлер моделлестириудин изертлеу методы болып нормал жагдайда иске асатугын процесс хам кублысларды саулелендириуши маштабы озгерилген обьектлерди уйрениуди анлатады. Физикалык моделлестириуде кублыслардын физикасын уксаслык хам изертлеуши обьекттин матиматикасынын гарезлилиги сакланады. Моделлестириудинозгеше тури ретинде функционаллык моделлестириу алып каралады. Ол функционаллык моделлестируде курыу хам есаплауды анлатады.
17. Дедукция ҳәи индукция, олардың диалектикалық байланысы
Т.с. улыўмалық, жекелик, итималлылық, жеткиликли билим, фактлерди улыўмаластырыў, теорияны дүзиў.
Индукция методы изертлеудин логикалык усылы болып дара факторлерге хам кубылысларга тикарланган халда улыума принциплер хам нызамлар калиплеседи. Онын жардеминде дара факторлерге тийкарланган халда болжаулар фурмулировкаланады. Дедукция методы изертлеудин логикалык усылы болып, дара жагдайлар улыумадан келтирип шыгарылады. Ол илимий изертлеудин болжауын далиллеудин мумкиншилигин береди хам деалектиканын табияттаныу хам жамийеттаныу улыума нызамларына сайкеслигин корсетеди. Бул метод негизги далейлеусиз кабыл етилетугын жагдайларга тийкарланган оксиоматикалык усыл ислеп шыгылган.
18. Дөретиўшилик адамзат активлигиниң ең жоқарғы формасы сыпатында
Т.с. эвристика, дөретиўшилик этаплары, түрлери, нурланыў идеясы, талант.
19. Изертлеў процессиниң структурасы
Т.с. мақсетке бағдарланған искерлик, дөретиўшилик, нызамлар, проблема шегарасы, мақсет, болжаў, изертлеў мақсети, мағлыўматларды улыўмаластырыў.
Обектти уйренгенимизде оныц компанентлери арасындагы озгеше катнасларды хам байланысларды аныклауымыз керек. Тийкаргы процеслерди хам кублысларды уйрениуимиз, системанын элементин, оган кириуди хам шыгыуды далиллеуди. мумкиншилик береди. Баскаша айтканда бундай катнас изертлеу предметин уйрениуге терен жардем береди. Изертлеу предмети ретинде уйрениу обекттин курылысынын, рауажланыуынын, омир суриуинин нызамлары алып каралады. Билиу обекти хам субекти.
Инсан билиудин субекти инсанды коршап турган болмыс билиудин обекти болып есапланады. Инсан билиуин шартли рауиште апиуайы хамилимий билимге болип уйренемиз.
1) Апиуайы билиу адамлардын адеттеги оз кунделик турмысымыздагы болмыслы предмет хам хадийселерди озсезиу органлары хам окып ой аркалы билиуи.
2) Илимий билиу, ол болмыстагы предмет хам хадийселердин нызамлыклардын олардын мазмунын билиу болып есапланады.
Do'stlaringiz bilan baham: |