Jobası: Kirisiw Jumıstıń maqseti hám wazıypaları Temanıń izertleniw jaǵdayı Tiykarǵı bólim I bap. T. Jumamuratov shıǵarmalarında qaratpa aǵzalardıń qollanılıwı

II bap.T.Jumamuratov shıǵarmalarında qaratpalardıń orın tártibi hám stillik qollanılıwı

2.1.T.Jumamuratov shıǵarmalarında qaratpalardıń orın tártibi

Tilde gáp aǵzaları bir-birine qatnaslıq jaqlarına qaray belgili orın tártipte jaylasadı. “Gáptiń bas aǵzaları - baslawısh hám bayanlawısh óz-ara predikativlik qatnasqa túsiwi natiyjesinde, olardıń biri gáptiń basında, ekinshisi gáptiń ekinshi darejeli aǵzaları bas aǵzalarǵa qatnaslılıq jaqlarına qaray, olardıń atirapına jaylasıp keledi. Al, qaratpalar bas hám ekinshi darejeli aǵzalardıń ornalasıwı sıyaqlı, turaqlı nızamlılıq joq”, - dep kórsetedi ilimpaz M.Dawletov.⁹

Qaratpa aǵzalardıń gápte ornalasıwı haqqmda turaqlı qatıp qalǵan nızamlılıq joq. Olar gáptin basında da, ortasında da, aqırında da kele beredi.

Qaratpalar dúzilisine, funkciyasına, qollanıw jaǵdayına, qaratpalardıń hám gáptin kólemine qaray, shayır stiline qatnaslı gáptin basmda, aqirmda, ortasmda kelgenligin kóriwge boladı.

1. 
   Qaratpalardıń gáptin basэnda keliwi
   

Qaratpalar, kobinese gáptin basэтda keledi. Jay qaratpalar shaqinw, undew, buyriq mánisindegi gáplerde gáptin basmda qollanıladı. Mısalı: