Жиззах вилоят халқ таълими ходимларини қайта

Мактаб кимё тажрибасининг турлари. Кимё ўқитиш амалиётида 
кимёвий тажриба икки турга бўлинади: 
1. 
Кўргазмали тажриба-ўқитувчи томонидан бажарилади. 
2. 
Ўқув тажриба - лаборатория тажрибалари, амалий машғулотлар, 
амалиёт ўтказиш, тажрибавий масалалар эчиш тарзида ўқувчиларнинг ўзлари 
томонидан бажарилади. Бу классификация ўқитувчи ва ўқувчиларнинг 
фаолияти асосида яратилган. 
Кўргазмали тажрибалар даставвал ўқувчилар олдиндан ўрганадиган 
мавзу ва воқеилик билан таниш бўлмаган ва кузатишга тайёр бўлмаган ҳолда 
ўтказилади. Бундай вақтда ўқитувчи ўрганиладиган мавзуни кўрсатибгина 
қолмай, балки уни кузатишни ташкил этиши ва керакли томонга 
йўналтириши ҳам зарур. 
Кимёвий тажриба жараёнида ўқитувчи ўқувчилар кузатишини ташкил 
қилади, лаборатория жиҳозларидан фойдаланишни кўрсатади: ўқувчилар 
диққатини тажриба ўтказиш шароитларига, унинг мақсадга мувофиқлигига
ва таъсир асосига ҳамда хавфсизлик техникасига жалб этади. 
Кимёвий тажриба ўзига хос кўргазмали қурол ва қўлланма бўлиб, уни 
тайёрлаш учун ўқиш жараёнида ўқитувчининг анчагина вақти сарфланади. 
Кимёвий тажрибанинг етакчилик роли ўқув режа бўйича ажратилган 
вақтга нисбатан 2-3 баробар кўпроқ вақт талаб этиб, ўқувчиларнинг мустақил 
тажрибаларида ҳам ўз кучини сақлаб қолади. 
Кимё хонаси яхши жиҳозланмаганлиги сабабли ўқувчиларнинг 
тажрибаларни ташкил этиши учун зарурий жиҳозлар етишмаслиги ҳолларида 
ва тажрибаларни амалга оширишда қийинчилик туғилганда ҳам ўқитувчи 
кўргазмали тажрибаларни ўтказиши шарт. 
Кўргазмали тажрибаларга қўйиладиган талаблар 
 
1. Тажрибанинг кўрсатмалилиги. Ўқитувчи кузатишни яхши ташкил 
қилиши, ҳамма ўқувчилар учун тажриба тулиқ кўриниши зарур. Шунинг учун 
цилиндрлар, стаканлар ва кўп миқдорда реактивлар ишлатилади. Айни 
тажрибага керак бўлмаган реактивлар столдан олиниши шарт. Ўқитувчини 
ўзи ва унинг қўллари ҳам кузатишига ҳалақит бермаслиги керак. 

---

52 
2. Оддийлик. Жиҳозларни йиғиндиси оддий бўлиши керак, чунки, 
жиҳознинг оддийлиги тажрибани тушунарли бўлишига ёрдам беради. Лекин, 
бу уй – рўзғор идишларини ишлатиш мумкин деган гап эмас, чунки, бунда 
тажриба маданияти сусаяди.