Жиззах политехника институти рахимов адхам барат ўҒЛИ

Тадқиқот натижаларининг эълон қилинганлиги. Диссертация мавзуси бўйича жами 8 та илмий-услубий иш, шу жумладан, 1 та ўқув қўлланма, Олий аттестация комиссияси томонидан докторлик диссертациялари асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрларда 7 та мақола, жумладан, 3 та хорижий журналларда ва 4 та республика журналларида нашр этилган.
Диссертациянинг тузилиши ва ҳажми. Диссертация таркиби кириш, уч боб, хулоса, фойдаланилган адабиётлар рўйхати ва иловалардан иборат. Диссертациянинг ҳажми 138 саҳифани ташкил этади.


ДИССЕРТАЦИЯНИНГ АСОСИЙ МАЗМУНИ


Кириш қисмида диссертaция мавзусининг долзарблиги асосланган, диссертaция мавзуси бўйича муаммонинг ўрганилганлик даражаси баён этилган, тадқиқотнинг мақсади, вазифалари, объекти, предмети аниқланган, шунингдек, тадқиқот иши фан ва технологияларни ривожлантиришнинг устувор йўналишларига мослиги кўрсатилган ҳамда тадқиқотнинг илмий янгилиги, натижаларнинг ишончлилиги, назарий ва амалий аҳамияти, натижаларининг амалиётга жорий этилиши, эълон қилинганлиги, ишнинг тузилиши бўйича маълумотлар берилган.
Диссертациянинг биринчи боби “Бўлажак профессионал таьлим ўқитувчиларининг хорижий тилларни билиш компетентлигини ривожлантиришнинг илмий-назарий асослари” деб номланиб, техника олий таълим муассасаларида бўлажак профессионал таьлим ўқитувчиларининг хорижий тилларни билиш компетентлигини ривожлантириш зарурияти очиб берилиб, хорижий тилларни билиш компетентлигини ривожлантириш босқичлари келтириб ўтилган, таълим лойиҳасини қуриш асосида бўлажак профессионал таьлим ўқитувчиларининг хорижий тилларни билиш компетентлигини ривожлантириш модели такомиллаштирилган ва модел компонентлари ёритиб берилган.
Бўлажак профессионал таьлим ўқитувчиларининг хорижий тилларни билиш компетентлигини ривожлантириш уларнинг касбий фаолиятида самарадорликка эришишида муҳим омил ҳисобланади. Ўз навбатида хорижий тилларни билиш компетентлиги даражаси хорижий тилларни билиш даражаси билан чамбарчас боғлиқ. Педагогик фаолиятнинг моҳияти таълим олувчилар билан ўзаро алоқани ташкил қилар экан, хорижий тилларни билиш компетентлиги бўлажак профессионал таьлим ўқитувчиларининг касбий маҳорати негизи дейиш мумкин.
Илмий адабиётларда хорижий тилларни билиш компетентлиги турлича тақлин қилинади:
- ўзгаларнинг фикрларини эшитиш ва эътиборга олиш, ўз нуқтаи назарини ҳимоя қилиш ва баҳслаша олиш, қарор қабул қилиш, алоқа ўрнатиш, музокаралар олиб бориш;
- жамоада ишлаш ва ҳамкорлик қилиш қобилияти;
- оғзаки ва ёзма мулоқат компетенциялари, диалог, монолог, матн мазмунини англаш, этикетни билиш ва амал қилиш, иш юритиш, хорижий тилда мулоқот.
Биз томонимиздан хорижий тилларни билиш орқали (касб таълими ўқитувчисининг) мутахассиснинг касбий ва шахсий фаолиятида эришадиган имкониятлари ўрганилди (1-расмга қаранг). Дарҳақиқат, хорижий тилларни билиш компетентлиги бўлажак мутахассисларнинг касбий фаолиятида самарадорликка эришишида муҳим омил ҳисобланади. Ўз навбатида хорижий тилларни билиш компетентлик даражаси хорижий тилларни билиш даражаси билан чамбарчас боғлиқ. Педагогик фаолиятнинг моҳияти таълим олувчилар билан ўзаро алоқани ташкил қилар экан, хорижий тилларни билиш компетентликни бўлажак мутахассис касбий маҳоратнинг негизи дейиш мумкин. Шахсий фаолиятда касбий карера қилишда, меҳнат бозорида ўз ўрнини топишда, рақобатбардош кадр сифатида шаклланишда, давлат томонидан бериладиган устама ва мукофотларга эришишда педагог учун хорижий тилларни билиш компетенлигиси муҳим саналади.
Хорижий тилларни ўргатиш - бу алоқа, маълумот узатиш ва идрок қилишни ўргатиш демакдир. Интернетда хорижий тилларни ўқитишни янги босқичга олиб чиқишнинг учта йўналиши мавжуд: алоқа, ахборот ва нашр. Мулоқот электрон почта орқали амалга оширилади, маълумотларнинг катта қатламлари бутунжаҳон интернетига жойлаштирилган, нашр этиш интернетда ўз саҳифасини яратиш орқали амалга оширилиши мумкин.