Жисмоний тарбия ва спорт вазирлиги ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети артиқов зохиджон собирович

Назорат ва тажриба гуруҳларига мансуб курашчиларда бошни айланма ҳаракатлантириш таъсирида мувозанат сақлаш имкониятининг ўзгариш динамикаси (n=12)

Тестлар	гуруҳ			Кўрсаткичлар фарқи	t	Р
		Тажрибадан олдин	Тажрибадан кейин
Оёқларни жипслаштириб тик турган ҳолатда кўзни юмиб, бошни чап томонга айлантириш давомида мувозанат сақлаш (сек)	НГ	8,1±0,8	8,6±1,1	+0,5	1,27	˃0,05
	ТГ	8,8±0,9	11,6±1,2	+2,8	5,28	˂0,001
Оёқларни жипслаштириб тик турган ҳолатда кўзни юмиб, бошни ўнг томонга айлантириш давомида мувозанат сақлаш (сек)	НГ	5,9±0,7	6,5±0,8	+0,6	1,95	˃0,05
	ТГ	6,5±0,8	8,6±1,1	+3,1	4,28	˂0,001

Изоҳ 4: НГ – назорат гуруҳи
ТГ – тажриба гуруҳи
Шу билан бир қаторда, тажриба давомида ўз машғулотларида тавсия этилган махсус машқлар мажмуасини мунтазам қўллаб борган ТГда эса мувозанат сақлаш вақти тажрибадан олдин 8,8±0,9 сек ни ташкил этган бўлса, тажрибадан кейин мувозанат сақлашнинг ўртача кўрсаткичи 11,6±1,2 сек.гача ортди. Ушбу тестни ўнг томонга бошни айлантириш давомида мувозанат сақлаш вақти НГда тажрибадан олдин 5,9±0,7 сек, тажрибадан кейин 6,5±0,8 сек билан ифодаланди. Мувозанат сақлашнинг 10 ойлик ўсиш фарқи мазкур гуруҳда 0,6 сек.ни ташкил этди. ТГда эса ушбу кўрсаткичлар мувофиқ равишда 6,5±0,8 сек (тажрибадан аввал) ва 8,6±1,1 сек ни (тажриба якунида) ташкил этди. Демак, мувозанат сақлаш функциясининг шаклланганлик даражаси 3,1 секгача ортганлиги аниқланди. Икки гуруҳда ҳам қайд этилган ўртача статик кўрсаткичларнинг ( ) ўртача квадратик оғиш қиймати (δ)дан гуруҳлар ичида кузатилган кўрсаткичлар диапазони унчалик катта бўлмаганидан дарак беради.
Фақат бошни айлантириш давомида қайд этилган мувозанат сақлаш кўрсаткичлари белбоғли курашда устувор ўринга лойиқ бўлган вестибулосоматик имкониятлар чегарасини тўла-тўкис очиб бера олмайди. Шунинг учун танани “юксиз” ва “юкбилан” айлантириш билан боғлиқ тестларни қўллаш асосида курашчиларнинг вестибулосоматик ҳаракатлар таъсирида мувозанат сақлаш имкониятини янада чуқурроқ ўрганиш ўта муҳим амалий аҳамиятга эгадир.