Jismlarning harakati. Fazo va vaqt darsning maqsadi a

Zinapoya o’yini
Bu o’yinda 2 o’quvchi chiqib berilgan savollarga bir boshdan javob bera boshlaydi va zinalardan yuqoriga qarab harakatlanadi. Kim birinchi piramidaga chiqsa, g’olib hisoblanadi.

			3.Aylanish davri formulasi-?		3.Aylanish chastotasi formulasi-?
		2. Aylanish davri nima?				2.Aylanish chastotasi nima?
	1.Jismning chiziqli tezligi formulasi-?						1.Jismning burchak tezligi formulasi-?

2-masala:

Qo’shimcha masalal
5. O’quvchilarni baholash. Faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. Baholar jurnal va kundalik daftarlarga qo’yiladi.
6. Uyga vazifa: mavzudagi formulalarni o’rganib kelish, savollarga javob topish, yangi mavzuga tayyorlanib kelish

22-dars Sana: 7-sinf
Mavzu: Nyutonning birinchi qonuni – inersiya qonuni
Darsning maqsadi:
a) O’quvchilarda jism inersiyasi haqida tasavvur hosil qilish, Nyutonning birinchi qonuni — inersiya qonuni haqida bilim va ko'nikmalarni shakllantirish.
b) O’quvchilarda o’z – o’zini anglash salohiyatini tarkib toptirish
d) O’quvchilarning mantiqiy tafakkur qila olish qobiliyatini oshirish, ilmiy salohiyatini kengaytirish
Darsning turi: yangi bilim beruvchi
Dars uslubi: suhbat, savol – javob, tushuntirish
Dars jihozlari: darslik, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, rasmlar.
Dars rejasi:
1. Tashkiliy qism (2 minut).
2. 0‘tilgan mavzuni suhbatlashish orqali takrorlash (10 minut).
3. Yangi mavzuning bayoni (20 minut).
4. Yangi mavzuga doir masala yechish (10 minut).
5. O’quvchilarni baholash (2 minut)
6. Uyga vazifa berish (1 minut).
Darsning borishi
a) Tashkiliy qism
b) O’tilgan mavzuni so’rash:
1) Aylanish davri deb nimaga aytiladi?
2) Aylanish chastotasi nima?
3) Aylanish chastotasi formulalarini ayting
3. Yangi mavzu bayoni:
Jismning inersiyasi
Jismning inersiyasi haqidagi dastlabki fikr XVII asr boshlarida italyan olimi Galileo Galiley tomonidan aytilgan. Inersiyaning namoyon boiishiga har doim duch kelamiz. Masalan, avtobus to'satdan yunb ketsa, uning ichida turgan odam orqaga mukkayib ketadi. Chunki bu odam o'zining tinch holatini saqkshga intiladi.
Agar harakatdagi avtobus to'satdan tormoz bersa, uning ichida turgan odam oldinga qalqib ketadi. Chunki bu holda odam o'zining harakatdagi holatini saqlashga intiladi.
Jismlarning o'z holatini saqlashga intilishi inersiyaning namoyon bo'lishidir. Barcha jismlar inersiyaga ega.
Inersiya tufayli jismning tezligini to'satdan (bir onda) oshirib yoki kamaytirib bo'lmaydi. Jism holatini o'zgartirish uchun ma'lum vaqt kerak.
Nyutonning birinchi qonuni
Nyuton o'zidan oldin yashab ijod etgan olimlarning xulosalariga, o'zining kuzatish va tajribalari natijalariga asoslanib, inersiya qonunini quyidagicha ta'rifladi:
Har qanday jism unga boshqa jismlar ta'sir qilmaguncha, o'zining tinch holatini yoki to'g'ri chiziqli tekis harakatini saqlaydi.