Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

Fuqarolik Kodeksi quyidagi munosabatlarni tartibga soladi:
- birinchidan, fu qarolik m uom alasi ishtirokehilarining huquqiy
holatini belgilashga oid;
- ikkinchidan, mulk huquqi va boshqa ash yoviy huquqlarning
vujudga kelish asoslarini amalga oshirish tartibi b o 'yicha;
- uchinchidan, intellektual fa o liy a t natijalariga huquq, belgilash
bo ‘vicha ;
- to 'r tin c h id a n , s h a r tn o m a v iv va sh a rtn o m a d a n ta s h q a r i
majburiyatlarni tartibga solish bo'yicha;
- beshinchidan, m ulkiy va ular bilan bog 'liq, boshqa sh axsiy
nomulkiy munosabatlarni tartibga solish bo ‘vicha va hk.
F uqarolik huquqi m a ’muriy va davlat ishtirokidagi — boshqa 
m u n o s a b a t l a r , s h u n i n g d e k , s o liq q a o id va b o s h q a m o liy a v iy
m u n o sab atlarn i tartibga solmaydi,
F uqarolik m unosabatlarning ishtirokchilari — fuqarolar, yuridik 
shaxslar va davlat.
F u q a ro lik h u q uqining prinsiplari quyidagilardan iborat:
- ta rtibga solinayotgan m u n o s a b a tla r ishtirokehilarining o 'z a ro
tengligi;
- m ulkning daxlsizligi;
- sh a rtn o m a tuzish erkinligi;
- h a r kim ning xususiy ishlariga aralashuvning yo'l qo'yilmasligi;
- buzilgan huqu q larn in g tiklanishini ta'm inlash;
- buzilgan h u q u q larn i sud orqali himoyalash.
F u q a r o lik m u n o s a b a tla r i quyidagi yuridik fa k tla r natijasida 
yuzaga keladi:
- s h a rtn o m a va b o sh q a davlat organlari kelishuv hujjatlarining 
tuzilishi;
- sud q a rorlarining qabul qilinishi;
- m u lk k a egalik qilish;
82
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

- intellektual faoliyat va s a n ’a t asa rla rin in g yaratilishi (fan, 
adabiyot, s a n ’at asarlari va boshqalar);
- boshqa shaxsga zarar yetkazilishi;
- asossiz boyish;
- inson ixtiyoriga b o g i i q b o i m a g a n h o d isa n in g r o ‘y berishi 
(masalan, tabiiy ofatlar, bola tug ilish i, o i i m va boshqalar).
F u q a r o o ‘zining buzilgan va d a ’voli huquqlarini sudga m u ro jaat 
etish orqali hal qilishi, buzilgan fuqarolik huquqlarini bir q a to r usul 
va vositalar yord am id a him oyalashi mum kin.
M ulkiy m u n o s a b a tla rd a ishtirok etish uchun fu q aro quyidagi 
x isla tla rg a ega b o i i s h i k e r a k , y a ’ni u n d a h u q u q iy l a y o q a t va 
m u o m a la layoqati b o iis h i zarur.
F u q a ro lik h uquqi subyektlariga yuridik shaxslar h a m tegishli 
b o ig a n lig i sababli, ularning xususiyatlari, turlari, h uquqiy mavqei 
bilan tanishish lozim. F u q aro lik huquqi obyektlariga ashyolar, pul, 
q i m m a t b a h o q o g ‘o z la r , m u l k i y h u q u q l a r , ish v a x i z m a t l a r ,
ta dqiqotlar, ishlab chiqarish loyihalari, fan, adabiyot, s a n ’at asarlari 
h a m d a in tellek tu al fao liy a tn in g b o s h q a n atijalari, s h u n in g d ek , 
shaxsiy nom ulkiy h a m d a b o sh q a m oddiy va n om oddiy n e ’m atlar 
kiradi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---