Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

1. Elita nazariyasi.
Bu nazariyaga k o ‘ra xalq om m asi davlatni 
b o sh q ara olmaydi va buni h u k m ro n sinf — elita sinf am alga oshirishi 
kerak deb hisoblanadi.
2. T e x n o k r a t i k n a z a r iy a .
Bu n a z a r i y a g a k o ' r a d a v l a t n i
m utaxassis-boshqaruvchilar, m enejerlar id o ra etishlari lozim deb 
hisoblanadi.
3. P ly u ra listik d em o k ra tiy a nazariyasi.
Bu n a z a r iy a g a k o ' r a
davlatni b o sh q arish d a b a rc h a fu q a ro la r ishtirok etishi kerakligi va 
b o s h q a r u v d a h a r q a n d a y o d a m , h a r b i r b i r l a s h m a d a v l a t
h o k im iy a tid a o 'z «ulushiga» ega b o 'la d i, d av latn i b o sh q a ris h d a
ishtirok etadi deyiladi.
4. U m um iy fa ro v o n lik davlati nazariyasi.
B u n g a k o ' r a d a v la t 
b a r c h a s i n f l a r d a n u s t u n t u r a r e k a n , u b a r c h a f u q a r o l a r n i n g
farovonligi va tinch-totuv h ay o t kechirishligini t a ’minlaydi.
5. H uquqiy davlat nazariyasi.
Bu nazariya tarafdorlari davlatning 
b u tu n faoliyati h uquqiy m a q sa d la rd a , h u q u q asosida va h u q u q iy
vositalar ila am alga oshirilishi kerak, deb t a ’kidlaydilar.
6. Konvergensiya nazariyasi.
Bu nazariya davlatning istiqboldagi 
rivojini b a s h o ra t qiluvchi nazariya hisoblanib, u n g a k o 'r a davlatlar 
bir-birlaridan yaxshi taraflarni o ‘rganadilar va oxiri h a m m a davlatlar 
bir xil k o 'rin ish d a b o 'lib qoladi.
7. 
T a rixiy m aterialistik nazariya.
Bu n a zariy a aso sid a tarixiy 
materializm va sinfiy k u ra sh g'o y alari yotib, u n g a k o 'r a davlatning 
iqtisodiy h u k m r o n sinfiga davlatning quroli deb qaraladi.
D a r h a q iq a t bu h a r bir nazariyaning o'zig a y arash a afzallik yoki 
t o 'g ' r i taraflari, sh uningdek, keraksiz va n o t o 'g 'r i taraflari m avjud.
6 Аристотель. Политика. II том (С.А.Жебелева таржимаси).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

S h u b ila n b ir g a d a v l a t n i n g m o h i y a t i h a q i d a g i z a m o n a v i y
qarashlar m avjud b o'lib, ular quyidagilardir:
1. Ijtimoiy qarama-qarshiliklami b a rta ra f etish (o'zaro yon bosish, 
m u ro sa qilish va hk.) vositasi.
2. U m u m d e m o k ra tik institutlarni (inson huquqlari, oshkoralik, 
d em okratiya, plyuralizm va b.) t a ’minlash.
3. T a s h q i faoliyat ( m u d o fa a , b o sq in c h ilik d a n h im oyalanish, 
h ududiy yaxlitlikni t a ’minlash).
D avlat
— suverenitetga, boshqaruvning h a m d a fu q aro lar huq u q
va erkinliklarini him oya qilishning maxsus ap p aratig a ega b o'lgan, 
shuningdek, h u q u q norm alari (qoidalari)ni yaratishga qodir b o 'lg an
ommaviy hokim iyatning siyosiy-hududiy tashkiloti.
Davlat
— b u tu n m a m la k a t miqyosidagi hokim iyatning maxsus 
b o s h q a ru v va m ajb u rlo v a p p a ra tig a ega b o 'lg a n , b a rc h a u c h u n
majburiy qonunlar chiqaradigan va suverenitetga ega bo'lgan yagona 
siyosiy tashkilot.
D avlat
— ja m iy a t siyosiy tizimining o d a m la r, guruh, sinf va 
tashkilotlarning ham korlikdagi faoliyatini va o 'z a ro m unosabatini 
tashkil etuvchi, yo'n altiruvchi va n a z o ra t qiluvchi asosiy institut.
Davlat
— hokim iyatning bosh instituti. H okim iyat davlat orqali 
o 'z siyosatini am alga oshiradi.